حضرت آیت الله سید محمد باقر امامی ؛ امام جمعه فقید شهر تیران

النَّاسُ مَوتى وأَهلُ العِلمِ أَحْيَاءُ

عالم بزرگوار و ربانی، عارف روشن ضمیر و فانی فی الله مرحوم حضرت آیت الله سید محمد باقر امامی در سال 1327 در شهر تیران در خانواده‌ای اصیل و روحانی، از نسل سادات حسینی چشم به جهان گشود.

پدر بزرگوار حضرت آیت الله سید محمد باقر امامی مرحوم حجت الاسلام حاج آقا سید کمال الدین امامی “ره”، اهل زهد و تقوی و فردی محتاط و از وعاظ و ذاکرین با اخلاص اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام بود. و مقبره ایشان و مرحوم حجت الاسلام حاج آقا محمد امامی‌(عموی بزرگوار حضرت آیت الله سید محمد باقر امامی‌) محل زیارتگاه عاشقان و دلباختگان اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام می‌باشد.

مادر بزرگوار حضرت آیت الله سید محمد باقر امامی از سادات محترم بهشتی نژاد و از خانواده روحانی بود و همسر مکرمه ایشان فرزند روحانی مجاهد و خستگی ناپذیر، عالم ربانی، مرحوم حجت الاسلام والمسلمین آقای حاج سید محمد بهشتی نژاد “ره” می‌باشد.

دوران كودكی

از همان كودكی آثار ذکاوت و هوش در چهره‌اش نمایان بود. حیا و پاكی، حفظ حریم بزرگان و توجه به پند و اندرزهای ایشان و بی رغبتی به بازی های معمول كودكانه از مشخصه های بارز دوران كودكی حضرت آیت الله سید محمد باقر امامی به حساب می‌آید و عشق به معنویات، انس با قرآن، علاقه به فراگیری احكام دینی او را با سایر کودکان متمایز می‌ساخت و همین تمایز او را به تحصیل علوم حوزوی کشاند.

دوران تحصیل

حضرت آیت الله سید محمد باقر امامی جهت تحصیل ابتدا به حوزه علمیه شهر نجف آباد رفت و پس از گذراندن قسمتی از سطح، برای بهره مندی بیشتر از اساتید برجسته به مدرسه‌ی صدر خواجو و سپس به مدرسه صدر بازار اصفهان وارد شد.

عشق و علاقه ی وافر به فراگیری، نظم و انضباط در دروس، جدیت و تلاش در تحصیل علوم دینی، برای معظم له توفیق بهره مندی از اساتید متعددی را فراهم كرده بود. لذا پس از طی دروس مقدماتی در پایه سطح از محضر اساتیدی چون مرحوم آیت الله حاج شیخ مجتبی لنکرانی “ره” و مرحوم آیت الله حاج سید مرتضی مهدوی هرستانی”ره” بهره مند گردید.

حضرت آیت الله سید محمد باقر امامی در مباحث مربوط به هیئت، نجوم، ریاضیات و ارث الشیعه از محضر آیت الله حاج شیخ عباسعلی ادیب “ره” بهره گرفت و به مدت 23 سال در علوم مختلفه به خصوص در ادبیات سطح عالی، فقه، اصول، درایة الحدیث و اخلاقیات از محضر آیت الله حاج شیخ احمد فیاض”ره” كسب فیض كرد و در كلام و تفسیر از محضر مرحوم آیت الله حاج سید عبدالحسین طیب استفاده نمود و قریب 15 سال دروس خارج فقه و اصول را از محضر مرحوم آیت الله حاج سید محمدعلی صادقی”ره” فرا گرفت.

حضرت آیت الله سید محمد باقر امامی علوم معقول، حکمت و فلسفه را از محضر مرحوم آیت الله میر سید علا مدرس مطلق”ره” و مرحوم آیت الله حاج شیخ عباس ایزدی نجف آبادی بهره برد. از جمله اساتید دیگر معظم له ابوالشهیدین آیت الله آقا میرزا هاشمی در اصول ‌و آیت الله العظمی‌حاج سید علی بهبهانی”ره”در خارج فقه و اصول بوده است و آخرین درسی که به صورت منظم شرکت می‌کرد، درس خارج فقه و اصول حضرت آیت الله مظاهری ادام الله ظله الشریف بوده است.

خصوصیات اخلاقی

خصوصیات اخلاقی حضرت آیت الله سید محمد باقر امامی به صورتی در او تنیده بود كه سبب جذابیت و تاثیر گذاری این مرد بزرگ شده بود. دینداری و ایمانی استوار، خردمندی و دانائی، پرهیزگاری و پارسایی، تواضع و فروتنی، زهد و ساده زیستی،  از مشخصه های بارز ایشان به حساب می‌آمد.

ایثار و فداکاری، شهامت و دلیری،‌ حلم وخویشتن داری، تیزبینی و پختگی اجتماعی و بینش سیاسی از عمده ترین خصوصیات اخلاقی حضرت آیت الله سید محمد باقر امامی بود. خلوص نیت، شرح صدر، رعایت متانت و ادب در همه حال به خصوص در محضر اساتید خود از مشخصه های بارز ایشان بشمار می‌رفت.

جدیت و تلاش در تهذیب نفس، تقوا و اخلاص در عمل، عشق و علاقه به تبلیغ و نشر معارف دین، اهتمام به تدریس دروس حوزوی از عمده ترین خصوصیات اخلاقی این فقیه فرزانه به حساب می‌آید.

اهتمام به قرائت قرآن، توجه به دعا و زیارت، پافشاری در تهجد و سحرخیزی و دقت در سیر و سلوک عرفانی، سجایای اخلاقی معظم له را تشكیل می‌داد. عشق و علاقه به اهل بیت عصمت و طهارت، سرمایه پیشرفت و ترقی او بود.

من به سرچشمه خورشید نه خود بردم راه 

ذره ای بودم و مهر تو مرا بالا برد

دعوت به حق در تمامی‌رفتار، گفتار، منش، و اندیشه‌اش حاكم شده بود. رفتار و كردارش همواره زمینه ساز  تاثیر گفتارش به حساب می‌آمد. پذیرش گفتارش از سوی مخاطبین، همواره به دلیل پیاده كردن دستورات دین در عمل و رفتارش بود. او حدیثی نمی‌خواند مگر آن كه عمل به آن حدیث در رفتارش نمایان بود.

حضرت آیت الله سید محمد باقر امامی سعی داشت تا زیبائی‌های اسلام را قبل از گفتار، در عمل به دیگران منتقل كند. معظم له به حقانیت حدیث ” كونوا دعاة الناس بغیر السنتكم“ به خوبی واقف بود. و سرتاسر زندگی خود را بر عملی كردن آن استوار كرده بود. مردم بیش از آن كه از گفتار او پند بگیرند از سیره عملی ایشان استفاده  می‌كردند.

سیره عملی

“نقش تربیتی” الگوها در رفتار و کردار انسان ها انکار ناپذیر است. تردیدی نیست که علمای عامل و سالکان کامل بهترین اسوه برای رسیدن بشر به رشد و تعالی به شمار می‌روند. برای مطالعه جوانان هیچ چیز بهتر از شرح حال بزرگان نیست زیرا آنان مجموعه عملی فضایلی هستند که ما می‌خواهیم با نصیحت و دستور به فرزندانمان تعلیم دهیم.

حضرت آیت الله سید محمد باقر امامی در پایداری واجبات دین بسیار استوار بود. امر به معروف و نهی از منکر را با بیانی لین و قابل تأثیر و با جدیت اجرا می‌كرد. همواره نسبت به انقلاب، امام و شهدا وفادار بود. دفاع از انقلاب و آرمان های حضرت امام را بر خود واجب می‌دانست. به نظام جمهوری اسلامی‌و ولایت فقیه بسیار پایبند بود و به دستاوردها و ارزش های انقلاب بیش از حد وفاداری نشان می‌داد.

حضرت آیت الله سید محمد باقر امامی حضور در جبهه های نبرد و تقویت روحیه ی رزمندگان اسلام را وظیفه خود می‌دانست. آن بزرگوار برای شهدا جایگاه ویژه‌ای قائل بود. و به خانواده شهدا احترام خاصی می‌گذاشت. در تمامی‌راهپیمائی‌ها و انتجابات شركت فعال داشت. و همواره مردم را به حضوری فعال تشویق و ترغیب می‌كرد و همواره در سخنرانی ها، همگان را به وفاداری به انقلاب و ادای حق شهدا توصیه می‌نمود.

حضرت آیت الله سید محمد باقر امامی به فعالیت های فرهنگی و اجتماعی اهتمام ویژه داشت. حضور مؤثر در مراکز علمی، آموزشی و تحقیقاتی و برگزاری كلاس های تدریس و انجام سخنرانی، راهگشا و تاثیر گذار در آن مراكز بود و به ایجاد کانون ها و هیات های مذهبی به خصوص برای جوانان عنایت خاصی داشت و همواره به تشكیل آن توصیه می‌نمود. ارتباط با نسل جوان برای بینش بخشی صحیح و تحكیم معنویت در ایشان و پاسخگوئی به سئوالات و شبهات روز جوانان، از فعالیت‌های این فقیه فرزانه بود.

حضرت آیت الله سید محمد باقر امامی برای دیگران شخصیت قائل بود. و چون آحاد مردم را به خوبی می‌شناخت، هر کسی را در جایكاه خودش می‌پذیرفت. با مردم صمیمی، و در حل مشکلات ایشان جدی،  و در رسیدگی به حال محرومان پیش قدم بود.  به نحوی که همگان ایشان را به عنوان محرم اسرار خود و پدری دلسوز و مهربان می‌شناختند. رئوف و مهربان، خوش خلق و آرام، بی آلایش و بی تکبر، در مقابل کوچکترها بسیار خاضع و در مقابل بزرگترها مطیع امر بود و هرگز کسی تندی در ایشان مشاهده نكرد.

اهتمام به صله رحم و توجه به مسائل خویشاوندی، از سوی وی، سرمشق دیگران شده بود. علاقه بیش از حد تصور به والدین خودداشت. از پدرش تا آخر عمر در همه مجالس به نیکی یاد می‌کردند و برای وی طلب استغفار می‌فرمود و از مادرش بعنوان مادر دلسوز و مهربان و استادی ارجمند یاد می‌کرد و می‌فرمود اگر من مطلبی را درباره واقعه کربلا (روضه خوانی) می‌خوانم مدیون تعلیمات والده مرحومه ام هستم.

درب خانه حضرت آیت الله سید محمد باقر امامی همیشه بر روی همه باز بود. مهمان را بسیار دوست می‌داشت و از میهمان تا سر حد امکان پذیرائی می‌کرد. بسیار خوش سفر بود و مثل بقیه در کارها شرکت می‌نمود. و اگر چیزی کم بود هیچ وقت اظهار نمی‌کرد. از تجمل گرائی بیزار بود. و از غیر ضروری در زندگی بسیار پرهیز داشت. برای ضروریات زندگی نیز سینه چاك نمی‌كرد.

با آن كه از موقعیت اجتماعی خوبی برخوردار بود و از ائمه ممتاز جمعه استان به حساب می‌آمد، از امكانات اولیه بی بهره بود و زندگیش را در سطح پایین ترین افراد جامعه اش اداره می‌كرد و با آن كه ملجأ و پناه مردم بود و روزانه ده ها نفر به او مراجعه می‌كردند و ایشان حتی الامكان رفع مشكل می‌كرد، اما هرگز به دائر كردن دفتر امام جمعه با امكانات مرسوم، تن نداد.

از چاپلوسی و مدح و ثنای بیزار بود. و از این گونه افراد می‌گریخت. هرگاه هدایائی به او تقدیم می‌شد، حضار در جلسه را مقدم می‌انداخت. و اگر به گرفتن مجبور می‌شد، در غیاب افراد، آن را به مستحق تقدیم می‌نمود.

زیارت عاشورا از برنامه های روزانه حضرت آیت الله سید محمد باقر امامی بود. به نحوی که از اوایل طلبگی تا آخرین لحظات عمر به آن اهتمام داشت و به جز ایام بیماری، همیشه، در حال ایستاده، رو به حرم سیدالشهداء علیه السلام این زیارت را قرائت می‌کردند.

به اقامه نماز جماعت اهتمام ویژه داشت. در اصفهان در مسجد شیش و در اواخر هفته كه به شهر تیران می‌رفتند در مساجد شهر مثل مسجد سید، مسجد سید شهداء، مسجد چهارده معصوم و دیگر مساجد نماز جماعت اقامه می‌كردند.

در سال 1360 از طرف نمایندگان خاص حضرت امام خمینی”ره” به سمت امام جمعه شهر تیران منصوب گردید. این عالم ربانی اهتمام جدی به اقامه ی نماز جمعه داشت، به نحوی که حتی الامکان خود ایشان آن را اقامه می‌فرمودند و با خطبه های پر بار و سراسر شور و حال، در طول بیست و دو سال، روحانیت و معنویتی خاصی به همگان می‌بخشیدند و به شهر جلوه معنوی خاصی داده بود.

آثار

تقریرات درسی كه بخشی از آن شامل تقریرات دروس فقه و اصول می‌شود از جمله آثار گرانبهای بر جای مانده از حضرت آیت الله سید محمد باقر امامی می‌باشد. نامه ها و استفتاءات متعدد از مراجع عظام تقلید، مجموعه در خور توجه است، كه از ایشان باقی مانده است.

بیش از چهارصدوپنجاه خطبه و سخنرانی به صورت صوت و تصویر از تلاش‌های بی وقفه حضرت آیت الله سید محمد باقر امامی است كه به یادگار مانده است.

مجموعه اشعار ارزشمند و گرانبها، به جای مانده که منتخب آن تحت عنوان “دیوان محبت” به چاپ رسیده است؛ از آثار پر ارزش این عالم بزرگوار است.

در جائی از این دیوان، گویا رحلت خود را به نوعی مطرح کرده‌اند که در ایام شهادت مادرشان زهرای مرضیه سلام الله علیها و در کنار دختر بزرگوارش فاطمه معصومه سلام الله علیها دیده از جهان فرو خواهند بست.

هست امامی‌در انتظار زمانی 

پای نهندش به دیده مادر و دختر

و بالاخره حضرت آیت الله سید محمد باقر امامی به مصداق البلاء للولاء، در آخر عمر خود وارد یکی از امتحانات و ابتلائات الهی گردید و پس از طی یک بیماری سخت که بیش از چهار سال طول کشید، در برابر تقدیرات الهی با حالت صبر، شکر، رضایت و تسلیم، تحمل نمود. و حتی ناله‌ای از او سر نزد.

کسی که صبر جمیلش نمی‌رود از یاد 

به جان خرید متاع بلا سلام الله

به آن که شدت بیماریش رساند او را 

به مرز اوج مقام رضا سلام الله

وجود او همه تحمید بود و شکر خدا 

شده به درد خدا مبتلا سلام الله

گوئی این بیماری برای او سیر و سلوكی بود و از آن طریق باید به وصال خویش می‌رسید و سرانجام در ایام شهادت حضرت زهرای مرضیه سلام الله علیها و در جوار کریمه اهل بیت حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها در خرداد 1386 مطابق 25 جمادی الاولی روح ملکوتیش دعوت حق را لبیک گفت و آسمانی شد.

حضرت آیت الله سید محمد باقر امامی پس از تشیع با شکوه توسط مردم شریف اصفهان و شهرستان تیران و اقامه نماز آیة الله العظمی مظاهری در جوار شهدای شهر تیران به خاک سپرده شد.

روحش شاد و یادش همیشه زنده و راهش پر رهرو باد.

به همت بیت معظم له فیلم زندگانی و مجموعه خطبه‌های ایشان در دو نرم افزار یادمان توسط مؤسسه قرآن و عترت صبح روشن تهیه و در اختیار علاقمندان قرار گرفت.