امام صادق علیه السلام درباره موقعیت شناسی، بصیرت مثال‌زدنی و عمل به هنگام حضرت عباس سَلامُ الله عَلَیه می‌فرماید: كانَ عَمُّنَا العَبّاسُ بنُ عَلِی نافِذَ البَصیرَةِ صُلبَ الإیمانِ جاهَدَ مَعَ أبی عَبدِاللَّهِ و أبلى بَلاءً حَسَناً و مَضى شَهیداً؛ عموی ما عباس، تیزبین و دارای ایمانی استوار بود، همراه اباعبدالله جهاد كرد و آزمایش خوبی داد و به شهادت رسید.
شخصیت قمر بنی هاشم، حضرت ابوالفضل العباس سَلامُ الله عَلَیه
اَلسّلامُ عَلیک أیهَا الْعَبْدُ الصّالِحُ الْمُطِیعُ للّه وَلِرَسُولِهِ وَلِأَمِیرِالْمُؤمِنِینَ
عباس بن علی مشهور به قمر بنی هاشم، باب الحوائج، ابوالفضل العباس سَلامُ الله عَلَیه فرزند امیرمؤمنان علیه السلام و ام‌البنین و برادر امام حسن و امام حسین عَلَیهِمَا‌الْسَّلام، در روز چهارم ماه شعبان سال ۲۶ هجری در مدینه منوره دیده به جهان گشود، حدود 14 سال با پدر بزرگوارش و حدود 10 سال دوران امامت امام حسن و حدود 11 سال دوران امامت امام حسین زندگی کرده است و سرانجام در سن 35 سالگی در روز عاشورا به شهادت رسید.
حضرت عباس سَلامُ الله عَلَیه تربیت یافته مادری مانند اُم‌البنین، پدری مانند امیرمؤمنان و برادرانی مانند امام حسن و امام حسین عَلَیهِمَ ا‌الْسَّلام و خواهری مانند حضرت زینب سَلامُ الله عَلَیها است. بهره مندی و فراگیری اصول اخلاقی و صفات معنوی از سه امام بزرگوار از او نه ابوالفضل بلكه ابوالفضائل ساخته و تا درجه عصمت پیش‌برده بود.
یکی از صفات برجسته و یکی از خصائص ارزشمند حضرت عباس سَلامُ الله عَلَیه، موقعیت شناسی، بصیرت مثال‌زدنی و عمل به هنگام آن بزرگوار است که به آن بزرگوار مقام و عظمت داده و او را سرآمد همه شخصیت‌های نامدار زمان خود ساخته است و این در حالی است که شخصیت‌هایی که از نظر شخصیتی، چهره‌های نامدار صدر اسلام بودند و ادعای فقاهت و شهامت و ریاست و آقازادگی داشتند؛ هرگز نتوانستند آن مقام و منزلت حضرت عباس سَلامُ الله عَلَیه را پیدا کنند چرا که در موقعیت بحرانی، گیج شدند و نفهمیدند چه باید بکنند اما حضرت عباس گیج نشد و فهمید چه باید بکند، فهمید نباید امام خود را تنها بگذارد.
موقعیت شناسی، بصیرت مثال‌زدنی و عمل به هنگام حضرت عباس سَلامُ الله عَلَیه، چنان عظمت و شخصیتی به آن بزرگوار داده بود که حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام او را به مدال افتخار “بِنَفْسِی اَنْتَ“ مفتخر کرده بود مدالی که دقت در مفهوم آن، انسان را در حیرت و تعجب فرو می‌برد که این چه مقام و منزلتی است كه علت كائنات خود را فدایی او می‌داند.
بر این اساس آن بزرگوار را کانَ فاضِلاً عالِماً عابِداً زاهِداً فَقیهاً و تَقیاً خوانده‌اند و ائمه اطهار عَلَیهِم‌السَّلام در تجلیل از مقام آن بزرگوار لب به سخن گشودند و ملكات فاضله و صفات حمیده آن بزرگوار را بیان کرده‌اند.
امام صادق علیه السلام درباره موقعیت شناسی، بصیرت مثال‌زدنی و عمل به هنگام حضرت عباس سَلامُ الله عَلَیه می‌فرماید: كانَ عَمُّنَا العَبّاسُ بنُ عَلِی نافِذَ البَصیرَةِ صُلبَ الإیمانِ جاهَدَ مَعَ أبی عَبدِاللَّهِ و أبلى بَلاءً حَسَناً و مَضى شَهیداً؛ عموی ما عباس، تیزبین و دارای ایمانی استوار بود، همراه اباعبدالله جهاد كرد و آزمایش خوبی داد و به شهادت رسید.
شیخ صدوق در کتاب خصال از امام زین العابدین علیه السلام نقل می‌کند که آن حضرت درباره موقعیت شناسی، بصیرت مثال‌زدنی و عمل به هنگام عمویش حضرت عباس سَلامُ الله عَلَیه چنین می‌فرماید: رَحِمَ اللَّهُ الْعَبَّاسَ فَلَقَدْ آثَرَ وَ أَبْلَی وَ فَدَی أَخَاهُ بِنَفْسِهِ حَتَّی قُطِعَتْ یَدَاهُ فَأَبْدَلَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَ بِهِمَا جَنَاحَیْنِ یَطِیرُ بِهِمَا مَعَ الْمَلَائِکَةِ فِی الْجَنَّةِ کَمَا جَعَلَ لِجَعْفَرِ بْنِ أَبِی طَالِبٍ وَ إِنَّ لِلْعَبَّاسِ عِنْدَ اللَّهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی مَنْزِلَةً یَغْبِطُهُ بِهَا جَمِیعُ الشُّهَدَاءِ یَوْمَ الْقِیَامَةِ؛ خدا حضرت عباس سَلامُ الله عَلَیه را رحمت کند حقاً که امام حسین را بر خویشتن مقدم داشت و جان خود را فدای آن حضرت نمود تا اینکه دستهای مبارکش قطع شد پس خداوند در عوض دست‌هایش دو بال به وی عطا کرد تا بوسیله آنها در بهشت با ملائکه پرواز نماید، همان‌گونه که این موهبت را به جعفر بن ابی طالب عطا کرد و برای عبّاس نزد خداوند منزلتی است که در روز قیامت همه شهیدان بر آن رشک می‌برند و آن را آرزو می‌کنند.
بر این اساس امام صادق علیه السلام در زیارتی كه به ابوحمزه ثمالی تعلیم فرموده، در باره آن بزرگوار، جملاتی بس زیبا و دلنشین و دارای مفاهیمی بلند به كار برده است كه نشان روح بلند و صفات برجسته و حکایت از موقعیت شناسی، بصیرت مثال‌زدنی و عمل به هنگام حضرت عباس سَلامُ الله عَلَیه است: اَلسّلامُ عَلیک أیهَا الْعَبْدُ الصّالِحُ الْمُطِیعُ للّه وَلِرَسُولِهِ … اَشْهَدُ انّكَ قَدْ بالَغْتَ فی‌النَّصیحَةِ وَاَعْطَیتَ غایةَ المَجْهُود و اَشْهَدُ انَّكَ لَمْ تَهِنْ وَلم تَنكل وَ انَّكَ مضیتَ علی بصیرةٍ مِنْ اَمْرِك مُقْتَدِیاً بالصالحین و متبعاً للنَبیین؛ درود بر تو ای عبد صالح و ای مطیع خدا و رسول … شهادت می‌دهم كه تو نصیحت را در حد كامل انجام دادی و اخرین تلاش خود را به كار بستی و شهادت می‌دهم كه ضعف و سستی و ترس و واهمه به خود راه ندادی و راهی را كه انتخاب كردی از روی بصیرت، آگاهی و بینش عالی بود و در این مسیر به صالحان و پیروان پیامبران اقتدا کردی.
وَسَلَامٌ عَلَيْهِ يَوْمَ وُلِدَ وَيَوْمَ اسْتُشْهِدَ وَ يَوْمَ يُبْعَثُ حَيًّا
دیدگاهتان را بنویسید