بار سفر چه بسته‌ای؟ مرگ خبر نمی کند
آن که نبسته بار خود در این سفر چه می کند؟
یکی از واجبات دین مبین اسلام وصیت است خداوند تبارک و تعالی در قرآن کریم وصیت را واجب کرده و می‌فرماید: کتِبَ عَلَیکمْ إِذَا حَضَرَ أَحَدَکمْ الْمَوْتُ إِنْ تَرَک خَیرًا الْوَصِیةُ لِلْوَالِدَینِ وَالأَقْرَبِینَ بِالْمَعْرُوفِ حَقًّا عَلَى الْمُتَّقِینَ؛ بر شما مقرر گردیده است که چون مرگ یکی از شما فرارسد و مالی باقی گذارد، برای پدر و مادر و خویشاوندان به نیکی وصیت کند و این بر پرهیزگاران مقرر است.
بار سفر چه بسته‌ای؟ مرگ خبر نمی کند
آن که نبسته بار خود در این سفر چه می کند؟
مقدمه
یکی از واجبات دین مبین اسلام وصیت است خداوند تبارک و تعالی در قرآن کریم وصیت را واجب کرده و می‌فرماید: کتِبَ عَلَیکمْ إِذَا حَضَرَ أَحَدَکمْ الْمَوْتُ إِنْ تَرَک خَیرًا الْوَصِیةُ لِلْوَالِدَینِ وَالأَقْرَبِینَ بِالْمَعْرُوفِ حَقًّا عَلَى الْمُتَّقِینَ؛ بر شما مقرر گردیده است که چون مرگ یکی از شما فرارسد و مالی باقی گذارد، برای پدر و مادر و خویشاوندان به نیکی وصیت کند و این بر پرهیزگاران مقرر است. البقرة 180
پیامبر گرامی اسلام صَلَّى الله عَلَیهِ وَ آلِهِ و سَلَّمْ در باره وصیت می‌فرماید: مَنْ مٰاتَ بِغَيْرِ وَصِيَّةٍ مٰاتَ ميتَةً جٰاهليَّةً؛ هر كس بدون وصيت بميرد، به مرگى همچون مرگ دورۀ جاهلى مرده است. و در روایت دیگر می‌فرماید: ما يَنبَغي لامرئٍ مُسلمٍ أن يَبِيتَ لَيلَةً إلاّ و وَصيَّتُهُ تَحتَ رأسِهِ؛ بر هيچ مسلمانى سزاوار نيست كه شبى را سپرى كند، مگر اينكه وصيّتش زير سرش باشد.
وصیت مانند انتظار فرج است که فی نفسه سازندگی دارد. اسلام وصیت را واجب کرد تا مسلمان با ثبت آن چه باید انجام شود؛ بر کردار خود اشراف داشته باشند، تا اشتباهات خود را اصلاح کنند، معایب را بر طرف نمایند، نواقص، کاستی‌ها و عقب افتادگی‌ها را جبران کنند و بر خوبی‌ها پافشاری نمایند و اگر احیاناً فرصت نیافتند؛ بازماندگان برایش انجام دهند.
وصیت برای اشراف بر اندوخته‌های ماندنی (یادگار و سنت حسنه) و اندوخته‌های بُردَنی (زاد و توشه) است تا اگر ناپسند است آنها را تغییر دهیم و اگر کاستی دارد آن را تکمیل کنیم.
وصیت برای نوشتن نیست تا دیگران برایمان انجام دهند، وصیت برای حساب رسی و ایجاد آمادگی است. نقل است پیامبر گرامی اسلام از کنار قبری گذشت و با گریه فرمود: إِخْوَانِى لِمِثْلِ هَذَا الْيَوْمِ فَأَعِدُّوا؛ برادرانم مثل چنین روزی آماده شوید و یا حضرت علی علیه السلام بارها به اصحاب خود می‌فرمود: تَجَهَّزُوا رَحِمَكُمُ اَللَّهُ فَقَدْ نُودِيَ فِيكُمْ بِالرَّحِيلِ. مهيا شويد خدايتان رحمت كند كه در ميان شما بانگ رحيل سر دادهاند.
مردی به عالمی گفت: من مالی دارم و می‌خواهم وصیت کنم که فرزندانم پس از مرگم برایم خیرات کنند. آن عالم گفت: اگر وارد یک غار تاریک شوی، آیا چراغ را روبرویت می‌گیری یا پشت سرت؟ و شخص گفت جلوی رویم می‌گیرم و عالم گفت: صدقه و کارهای نیک را وقتی زنده‌ای از مال خودت انجام بده نه وقتی مردی از مال وارث بپردازی!
پس برگ عیشی به گور خویش فرست
کس نیارد ز پس ز پیش فرست
عناوین اصلی وصیت نامه
بخش اول: مشخصات
ثبت مشخصات کامل
تعیین وصی، ناظر بر وصی و قیم (در صورت نیاز) و ثبت مشخصات کامل آنان
بخش دوم: اقرار
اقرار به شهادتین، اصول دین، فروع دین و ضروریات دین
عرض ارادت و محبت نسبت به اهل بیت عصمت و طهارت
طلب مغفرت از خداوند منان و شفیع قرار دادن اهل بیت در این باب
بخش سوم: بازماندگان
اعلام رضایت از فرزندان و همسر
درخواست حلالیت از بازماندگان
درخواست از بازماندگان برای دعا و طلب مغفرت
توصیه بازماندگان به انجام وظایف دینی، اصول زندگی و…
بخش چهارم: مراسم
وصیت در مورد غسل، کفن، نماز، دفن، محل دفن
وصیت در مورد کم و کیف مراسم و مخارج مراسم فاتحه، سوم، هفتم، چهلم و سال
(هرچه بازماندگان کمتر اذیت شوند بهتر است)
بخش پنجم: واجبات
تعیین مقدار نماز و روزه قضا یا واجباتی که برگردن انسان است مانند حج، نذر و…
تعیین میزان بدهی نسبت به واجبات مالی از قبیل خمس، زکات، رد مظالم و کفاره
تعیین میزان بدهی مالی به دیگران با ذکر نام و همچنین مهریه
تعیین بدهی‌های غیر مالی و امانات مردم با ذکر نام
مشخص کردن افرادی که به هر دلیلی باید از آنان حلالیت گرفته شود.
بخش ششم:
وصیت در مورد اموال و ما ترک از قبیل خانه، ماشین، زمین، باغ، زراعت، مغازه، کارگاه، سرمایه، سپرده و مطالبات و… (در صورتی که می‌خواهیم قسمتی از اموال و ما ترک را برای فرد یا افراد خاص، اختصاص دهیم، باید وارث امضا نماید)
بخش هفتم: مستحبات
تعیین مبلغی برای صرف در امور خیر ( اگر بیش از یک سوم باشد، باید وارث امضا نماید)
وقف قسمتی از املاک خود بر اساس احکام وقف
وصیت قسمتی از اموال در خصوص طبقه دوم و سوم
بخش هشتم: مستند سازی
امضاء وصیت کننده
امضاء وراث
امضاء قیم
امضاء وصی
امضاء ناظر بر وصی
امضاء شاهدان
در صورتی که مسائل مالی زیادی در وصیت نامه آمده است، ثبت دفتر اسناد رسمی ضروری است.
دیدگاهتان را بنویسید