اوّلین عمل عمره حج تمتع، احرام است، احرام دارای سه واجب است:
- نیت احرام؛
- پوشیدن لباس احرام (حوله یا پارچه)؛
- تلبیه و گفتن لبیک.
اوّلین واجب احرام: نیت احرام
در نیت احرام باید نوع عمره (مستحب، واجب، مافی الذمه و نیابتی) تعیین گردد و همه اعمال با همان نیت انجام شود و کسی نمی‌تواند در أثنای عمل آن را تغییر دهد. مثلاً اگر عمره حج به نیابت کسی انجام می‌دهد، نمی‌تواند در أثنای عمل آن را به عمره حج برای خودش تغییر دهد یا اگر عمره حج مستحبی است، نمی‌تواند در أثنای عمل آن را به عمره حج واجب تغییر دهد.
نیت احرام عمره
باید در نیت مشخص شود که این عمره چه عمره‌ای است آیا عمره مفرده است یا عمره حج تمتع واجب، یا عمره حج تمتع مستحب و آیا برای خود است یا به نیابت دیگری انجام می‌شود.
نیت عمره حج تمتع واجب: برای خدا و به نیت انجام فرمان الهی و به قصد تقرب به خالق هستی، احرام می‌بندم، محرم می‌شوم برای عمره حج تمتع از حَجَةُ الْاِسلام با قصد انجام اعمال و ترک محرمات احرام، اِمْتِثالاً لِاَمْرِ الله وَ قُرْبَةً اِلَی الله وَ خالِصاً لله. (به نوع عمره توجه شود)
نیت عمره حج تمتع واجب نیابتی: برای خدا و به نیت انجام فرمان الهی و به قصد تقرب به خالق هستی، احرام می‌بندم، محرم می‌شوم برای عمره حج تمتع از حَجَةُ الْاِسلام به نیابت …فلانی… با قصد انجام اعمال و ترک محرمات احرام، اِمْتِثالاً لِاَمْرِ الله وَ قُرْبَةً اِلَی الله وَ خالِصاً لله.
نیت یک عمل قلبی است و لازم نیست به زبان گفته شود همان که محرم بداند که چه کاری انجام می‌دهد کافی است.
آیا قصد ترک محرمات در نیت احرام لازم است؟
قصد ترک محرمات احرام لازم نیست، ولی با قصد انجـام محرمـاتی کـه عمره یا حج را باطل می کند، احرام باطل است، بلکه غیـر ممکن است: آیات عظام امام ، تبریزی، جـوادی، خامنه‌ای، خویی، زنجانی، سبحانی، سیستانی، فاضل، نوری و وحید.
قصد ترک جمیع محرمات لازم اسـت: آیات عظام بهجت، صافی، گلپایگانی و مکارم.
دومین واجب احرام: پوشیدن لباس احرام
لباس احرام شرایطی دارد.
شرایط عمومی لباس احرام
شرائط عمومی لباس احرام همان شرایط لباس نمازگزار است مانند:
- پاک باشد؛
- مباح باشد غصبی یا خمس و زکات نداده نباشد؛
- از اجزای مردار نباشد؛
- از اجزای حيوان حرام گوشت نباشد؛
- لباس شهرت نباشد.
شرایط اختصاصی احرام مردان
از ابریشم و حریر نباشد؛
دوخته نباشد؛
حداقل دو قطعه باشد یکی به عنوان رداء بر دوش و دیگری به عنوان لُنگ بر کمر.
گره زدن حوله به گردن جایز نیست همه مراجع.
وصل کردن حوله احرام با سنجاق و سوزن
جایز است: آیات عظام امام، جوادی، فاضل، مکارم، نوری و وحید.
جایز است، مشروط به این که از عنوان ازار ورداء خارج نشود: آیت الله خامنه‌ای.
بنا بر احتیاط واجب جایز نیست: آیات عظام بهجت و سبحانی.
بنا بر احتیاط واجب نسبت به ازار جایز نیست: آیات عظام تبریزی، خویی و سیستانی.
اگر به صورت یقه پیراهن در بیاید، جایز نیست: آیات عظام صافی و گلپایگانی.
اگر ضرورت نداشته باشد جایز نیست: آیت الله زنجانی.
شرایط اختصاصی لباس احرام خانم‌ها
- بدن نما نباشد؛
- زینتی نباشد؛
- از ابریشم یک دست نباشد؛
- مقنعه آنان چانه دار نباشد.
خانم‌ها می‌توانند در لباس معمولی خود محرم شوند و بهتر است سفید باشد.
پوشیدن دو جامه احرام بر زنان
پوشیدن دو جامه احرام بر زنان بنا بر احتیاط واجب لازم است: آیت الله گلپایگانی.
پوشیدن دو جامه احرام بر زنان بنا بر احتیاط واجب لازم است و طواف و سعی را در آن انجام دهند: آیت الله سبحانی.
پوشیدن دو جامه احرام بر زنان بنا بر احتیاط مستحب است: آیات عظام فاضل و صافی
پوشیدن دو جامه احرام بر زنان واجب نیست: سایر مراجع.
تطهیر یا تعویض لباس احرام
باید تعویض یا تطهیر شود: آیات عظام زنجانی، سبحانی، مکارم، نوری و وحید.
بنا بر احتیاط واجب باید تعویض یا تطهیر شود: آیات عظام امام، بهجت، تبریزی، خویی، خامنه‌ای و فاضل.
واجب نیست: گلپایگانی و صافی.
تطهیر بدن در حال احرام
واجب است: آیت الله زنجانی.
بنا بر احتیاط واجب لازم اسـت: آیات عظام امام ، تبریزی، خامنه‌ای، خویی، مکارم، نوری.
واجـب نیسـت: آیات عظام بهجـت، جـوادی، سبحانی، سیستانی، صافی، فاضل، گلپایگانی، وحید.
سوّمین واجب احرام: تلبیه
سوم واجب احرام، گفتن تلبیه است. معنی تلبیه اجابت ندای الهی است. ابان نقل مى‌کند که شخصی از امام صادق علیه السلام سؤال کرد چرا به لبّیک گویى، تلبیه مى‌گویند؟ حضرت فرمود: «إجابَةً، أجابَ موسیعلیه السلام رَبّهُ» این اجابت است، موسى علیه السّلام پروردگارش را چنین اجابت کرد.
در ثواب تلبیه پیامبر گرامی صَلَّى الله عَلَیهِ وَ آلِهِ فرمودند: «مَن لَبّی فی إحرامِهِ سَبعینَ مَرّةً إیمانًا واحتِسابًا، أشهَدَ اللّهُ لَهُ ألفَ ألفِ مَلَک بِبَراءَةٍ مِنَ النّارِ وبَراءَةٍ مِنَ النّفاقِ»([1]) کسى که در احرامش، از روى ایمان وامید به پاداش الهى، هفتاد بار لبّیک بگوید، خداوند، هزار هزار فرشته را شاهد مى‌گیرد که او را از دوزخ ونفاق، رهایى داده است.
لفظ تلبیه
لَبّیک اللّهُمّ لَبّیک، لَبّیک لاشَریک لَک لَبّیک، إنّ الحَمدَ والنّعمَةَ لَک والمُلک، لا شَریک لَک لَبّیک؛ اجابت می‌کنم دعوت تو را، خدایا اجابت می‌کنم دعوت تو را، ستایش و نعمت و ملک از آن توست، شریکی نیست تو را، اجابت می‌کنم دعوت تو را.
بهتر است لبیک به صورت کامل فارسی و عربی با لبیک آخر و بدون آن و رعایت وقف به سکون و وصل به حرکت گفته شود.
آداب و مستحبات احرام
- کوتاه کردن ناخن، شارب و ازاله موهای زائد؛
- غسل کردن؛
- وضو داشتن؛
- پرداخت صدقه؛
- انجام احرام بعد از نماز ظهر و عصر و یا بعد از خواندن دو نماز قضای ظهر و عصر؛
- خواندن شش رکعت نماز احرام؛
- خواندن دعاهای احرام؛
- خشوع و توجه به معانی و اسرار احرام و همراهی دل و آمادگی برای شنیدن ندای تقدم از سوی خداوند تبارک و تعالی.
حقیقت و اسرار احرام
- محرم در حقیقت با کندن لباس دوخته، از جامه گناه و نافرمانی بیرون می‌آید و امتیازات ظاهری که زمینه هرگونه برتری طلبی و فزون خواهی و فخر فروشی است را رها می کند.
- با غسل، از گناه، نافرمانی و ناپاکی‌ها، خود را تطهیر می‌کند.
- با کمک و استعانت از نماز، به خدا نزدیک می‌شود؛
- با پوشیدن لباس احرام، لباس طاعت و عبادت و بندگی در بر می‌کند.
- با پوشیدن لباس احرام به یاد آخرت و روز محشر می‌افتد؛
با لبیک، از هر چه غیر او است می‌برد و به عروه الوثقی الهی متصل می‌شود و به دعوت و بندگی و اطاعت حضرت حق پاسخ می‌دهد. به خوبی‌ها، ارزش‌ها، پاسخ مثبت می‌دهد. بر ایمان، اعتقادش مهر تایید می‌زند و با خداوند پیمان می‌بندد که آنچه او بخواهد انجام دهد و آنچه او نخواهد رها کند و هر کاری که انسان را از یاد خدا باز می‌دارد و مانع اطاعت خدا می‌شود انجام ندهد. «أَحْرِمْ مِنْ کُلِّ شَیْءٍ مَنَعَنَی عَنْ ذِکْرِ اللَّهِ وَ یَحْجُبُبُی عَنْ طَاعَتِه» «لااُوقی إلاّ ما وَقَیْتَ وَلا آخُذُ إلاّ ما أعْطَیْتَ» آنچه او بخواهد انجام دهم و آنچه او نخواهد رها کنم.
فلسفه احرام
احرام بخاطر حُرمَت حرم است امام صادق علیه السلام در حکمت احرام می‌فرماید: «وَجَبَ الإِحرامُ لِعِلّةِ الحَرَمِ» و در روایت دیگری می‌فرماید: «حَرّمَ اللّهُ المَسجِدَ لِعِلّةِ الکعبَةِ، وحَرّمَ الحَرَمَ لِعِلّةِ المَسجِدِ، ووَجَبَ الإِحرامُ لِعِلّةِ الحَرَمِ»([2]) خداوند تبارک و تعالی به حرمت کعبه برای مسجد الحرام حرمت قرار داد و به حرمت مسجد الحرام برای حرم، حرمت قرار داد و به حرمت حرم، احرام را واجب فرمود.
[1].الكافي: 4 / 337 /
[2]. العروه الوثقی ج 2 ص 125
دیدگاهتان را بنویسید