سعی بین صفا و مروه، چهارمین عمل عمره حج تمتع
واجب است بعد از به جا آوردن نماز طواف، حاجی بين صفا و مروه، سعی نماید
واجبات سعی
- بعد از نماز طواف آورده شود؛
- در همان روز طواف آورده شود؛
- هفت دور باشد (نه یک قدم زیاد نه کم)؛
- از صفا شروع و به مروه ختم شود؛
- در مسیر متعارف حرکت نماید؛
- در رفت رو به سمت مروه و در بازگشت رو به سمت صفا باشد؛
- از طبقه هم کف باشد؛
- نیت نماز سعی داشته باشد
نیت سعی بین صفا و مروه: برای خدا و به نیت انجام فرمان الهی و به قصد تقرب به خالق هستی، هفت مرتبه بین صفا و مروه برای عمره تمتع سعی می‌نمایم، اِمْتِثالاً لِاَمْرِ الله وَ قُرْبَةً اِلَی الله وَ خالِصاً لله. (به نوع عمره توجه شود)
احکام سعی
- در حفظ عدد سعی بسیار دقت شود چرا که شک در عدد سعی موجب بطلان سعی می‌شود؛
- هر کس در سعی به هر دلیلی به عقب برگشت باید بدون نیت سعی باشد و در نظر داشته باشد که در ادامه، سعی را از همان مکان که آن را قطع کرده ادامه دهد؛
- پازدن به قطعه نمایان کوه در صفا و مروه لازم نیست؛
- کسی که با ویلچر سعی می‌کند بر روی ویلچر باید بیدار باشد.
آیا می‌شود سعی را رها کرد و از سر گرفت؟
نه خیر نمی‌تواند سعی را رها کرد و از سر بگیرد.
هروله که دویدن آرام در سعی است آیا واجب است؟
نه خیر واجب نیست، مستحب است.
آیا هروله برای خانم هم مستحب است؟
نه خیر مستحب نیست. امام صادق علیه السلام در این زمینه می‌فرماید: «اِنّ اللّهَ عَزّوجَلّ وَضَعَ عَنِ النّساءِ أربَعًا: الإِجهارَ بِالتّلبِیةِ و…الهَروَلَةَ، ودُخولَ الکعبَةِ واستِلامَ الحَجَرِ الأَسوَدِ»([1]) چهار چیز برای مردان مستحب است اما برای بانوان مستحب نیست. بلند تلبیه گفتن، هروله در سعی، استلام حجرالاسود و ورود به کعبه.
آیا سعی وضو نیاز دارد؟
نه خیر لازم ندارد.
آیا در بین سعی می‌شود آب خورد؟ یا استراحت کرد؟
اشکال ندارد نیتش باید آن باشد که در ادامه، سعی را از همان مکان که آن را قطع کرده ادامه دهد.
آیا سعی مثل طواف به خودی خود استحباب دارد؟
نه خیر عمل مستحبی نیست.
سعی در مسعای جدید
صحیح و مجزی اسـت: آیات عظام خامنه‌ای، جوادی، سبحانی، مکارم، زنجانی، فاضل، نوری و هاشمی.
اگر برای مقلد احراز شود که عرض مسعای جدید در بین کوه صفا و مروه است مانعی ندارد؛ در غیـر ایـن صـورت اگـر نتواند در مسعای قدیم سعی را انجـاد دهـد در مسـعای جدیـد بـا رعایت اقرب فالاقرب به مسعای قدیم اشکال نـدارد: آیات عظام بهجت و صافی.
سعی در مسـعای جدیـد تـا فاصـله پـنج متـری مسعای قدیم کفایت می‌کند و در مازاد آن در صـورت احراز بودن بین صفا و مروه مجزی است وگرنه بنا بـر احتیاط واجب کفایت نمی‌کند: آیت الله وحید.
اگر اطمینان دارد که کوه صفا و مروه از جهت عرض تا مسعای جدید امتداد داشته، مجزی است و گرنه مجزی نیست: آیات عظام بهجت، سیستانی، صافی.
چنانچه در طرف صفا، از نزدیک شیشـه‌هـا و در طرف مروه، تا ستون بزرگی که در وسـط مـروه قرار دارد، سعی کند، مجزی است: آیت الله زنجانی.
جمع بندی: در سمت چپ مسیر، سعی نماید.
سعی در زیر زمین
بنا بر احتیاط واجب مجزی نیست: صافی و وحید.
سعی در زیر زمین تا جایی که شیشه جلوی کوه است مجزی است: سایر مراجع
سعی در طبقات فوقانی
مجزی نیست: آیات عظام امام، تبریزی، خامنه‌ای، خویی، زنجانی، سیستانی، صافی، فاضل، گلپایگانی و نوری.
بنا بر احتیاط واجب مجزی نیست: آیت الله وحید
مجزی است: آیات عظام بهجت و جوادی.
اگر از طبقه همکف مسعی و زیر زمین سعی ممکن نباشد، اشکال ندارد: آیات عظام سبحانی و مکارم.
جمع بندی: اکثر مراجع: مجزی نیست.
تکرار قسم هروله از سعی به گمان وجوب
اشکال دارد: آیات عظام امام و نوری.
اشکال دارد مگر آن که جاهل قاصر باشد: آیت الله سیستانی.
اشکال ندارد: آیات عظام بهجت، خوئی، خامنه‌ای، زنجانی، صافی، فاضل، گلپایگانی، مکارم، هاشمی و وحید.
اگر به قصد انجام وظیفه واقعی باشد، اشکال ندارد: آیت الله تبریزی.
اگر به قصد انجام وظیفه واقعی باشد، اشکال ندارد لکن احتیاط در اتمام و اعاده سعی از اول است: آیت الله سبحانی.
جمع بندی: اتمام و اعاده نماید.
تکرار قسمتی از سعی غفلتاً
اشکال دارد و باید اعاده شود:آیات عظام امام، خامنه‌ای، سبحانی، صافی، گلپایگانی، فاضل و نوری.
اشکال دارد مگر آن که جاهل قاصر باشد یا مقدار اضافه را بدون قصد انجام دهد: آیت الله سیستانی
اشکال ندارد: آیات عظام تبریزی، جوادی، خوئی، زنجانی، مکارم و هاشمی
اشکال ندارد در صورتی که از روی خطا یا جهل به حکم بوده باشد است: آیت الله وحید.
جمع بندی: اتمام و اعاده نماید.
قطع سعی و شروع از اول
سعی جدید اشکال دارد: حضرت امام.
سعی جدید اشکال دارد مگر شخص جاهل قاصر باشد و به اعتقاد صحت، سعی را از اول انجام داده باشد: آیات عظام خویی، جوادی، سبحانی، سیستانی و وحید.
جمع بندی: سعی جدید اشکال دارد.
حکم شک در اشواط سعی
شک بین هفت و کمتر باعث بطلان سعی است: همه مراجع.
شک بین هفت و بیشتر هنگامی که به مروه رسیده صحیح است: همه مراجع.
حکم ظنّ در اشواط سعی
ظن در تعداد اشواط سعی حکم شک را دارد.
استمرار سعی با حال شک و تبدلّ شک به یقین
صحیح است: آیات عظام امام، خامنه‌ای، بهجت، سیستانی، نوری و هاشمی.
صحیح نیست: آیت الله وحید.
بنا بر احتیاط واجب صحیح نیست:آیات عظام خویی، تبریزی و فاضل.
با شک در عدد اشواط، سعی باطل می‌شود و باید سعی را اعاده کند، مگر آنکه اطمینان داشته باشد که در ادامه سعی نسبت به تعداد اشواط به علم یا حجت شرعی میرسد: آیت الله زنجانی
اگر به قصد رجاء کشف وضعیت خودش ادامه دهد، سپس به یقین برسد سعی او صحیح است: آیات عظام جوادی، صافی، گلپایگانی، سبحانی و مکارم.
جمع بندی: اشکال ندارد غیر از وحید: صحیح نیست.
تأخیر سعی تا شب
بنا بر احتیاط واجب تأخیر سعی بدون ضرورت تا شب آن روز جایز نیست: آیت الله وحید.
قول دوم: اشکال ندارد: سایر مراجع.
تأخیر سعی تا روز بعد
تکلیفاً جایز نیست گرچه مجزی و صحیح است و طواف و نماز اعاده ندارد: آیات عظام امام، بهجت، جوادی، خامنه‌ای، صافی، فاضل، گلپایگانی، مکارم و نوری.
اگر بدون عذر باشد، باید قبل از سعی، طواف و نماز را اعاده کند: آیات عظام خو یی، زنجانی، سبحانی و وحید.
اگر بدون عذر باشد، به احتیاط واجب قبل از سعی، طواف و نماز آن را اعاده کند: آیات عظام تبریزی و سیستانی.
جمع بندی: اگر بدون عذر باشد، باید قبل از سعی، طواف و نماز را اعاده کند.
سعی غیر معذور با حال سواره یا ویلچر
جایز است مطلقا هر چند راه رفتن افضل است: آیات عظام امام، بهجت، جوادی، گلپایگانی، مکارم و نوری.
اگر نشستن و برخواستن و حرکت و توقف در اختیار اوست، جایز است: آیات عظام تبریزی، خامنه‌ای، خویی، زنجانی، سبحانی، سیستانی، صافی، فاضل و وحید.
جمع بندی: اگر نشستن و برخواستن و حرکت و توقف در اختیار اوست، جایز است.
موالات در سعی
موالات در سعی لازم نیست: آیت الله گلپایگانی.
در غیــر دور اول، لازم نیســت: آیات عظام امام، بهجت، خامنه‌ای و نوری.
موالات در تمام دورها مراعـات شـود: آیات عظام جــوادی، زنجــانی، صــافی و وحیــد.
موالات در تمام دورها بنا بر احتیاط واجب مراعـات شـود: آیات عظام تبریـزی، خـویی، سبحانی، سیستانی، فاضل و مکارم.
جمع بندی: موالات مراعـات شـود.
نشستن بین صفا و مروه در هنگام سعی
اشکال ندارد: آیت الله گلپایگانی.
اگر موالات در دور اول به هم نخورد اشـکال ندارد: آیات عظام امام خمینی، خامنه‌ای، نوری.
بنا بـر احتیـاط واجـب، بـدون عـذر ننشـیند: آیت الله بهجت.
برای رفع خستگی جایز است؛ هرچند طولانی شود. ولی پس از رفع خستگی، بلافاصـله سـعی را ادامه دهد: آیات عظام زنجانی، سیستانی.
به مقداری باشد که موالات عرفیـه بـه هـم نخورد: آیات عظام جـوادی، صافی و وحید.
بنا بر احتیاط واجب به مقداری باشد که موالات عرفیـه بـه هـم نخورد: آیات عظام تبریزی، خویی، سبحانی، فاضل و مکارم.
جمع بندی: نباید موالات به هم بخورد.
اسرار سعی بین صفا و مروه
آن چه حضرت ابراهیم علیه السلام به دستور خداوند تبارک و تعالی مبنی بر اسکان خانواده خود، در سرزمین بی‌آب و علف، برای اقامه دین انجام داد و آن چه حضرت هاجر، آن فرمان الهی را با همه سختی‌هایش و دشواری‌هایش، خالصانه گردن نهاد؛ برای همه حجاج الگو شد تا نام و یاد آن بانویی که فدایی توحید شد به یادگار بماند.
سعی مشاهده صحنه جانفشانی هاجر است؛
سعی مشاهده قدردانی از جانفشانی هاجر است؛
چه بسیار انسان‌های مؤمن که جان خود را در طبق اخلاص گذاشته تا این آیین به درستی به دست ما برسد پس ب سعی رای قدر دانستن آیین توحید است؛
سعی تمرین حرکت بین خوف و رجا است؛
سعی برای دوری از کبر و نخوت است؛
سعی خواری متکبران عالم است امام صادق در این زمینه می‌فرماید: «جُعِلَ اَلسَّعْيُ بَيْنَ اَلصَّفَا وَ اَلْمَرْوَةِ مَذَلَّةً لِلْجَبَّارِينَ»([2]) سعی بین صفا و مروه خواری سرکشان است و همچنین می‌فرماید: «مَا مِنْ بُقْعَةٍ أَحَبَّ إِلَى اَللَّهِ مِنَ اَلْمَسْعَى لِأَنَّهُ يُذِلُّ فِيهَا كُلَّ جَبَّارٍ»([3]) نزد خداوند هیچ بقعه‌ای محبوب‌تر از محل سعی نیست؛زیرا هر گردنکشی، در آن به اظهار عبودیت و ذلت می‌افتد.
هروله سعی فرار از غیر خدا به سوی خدا است «فَفَرُّوا اِلَی الله»([4])
[1]. فروع کافی، ج 4، ص 336..
[2]. الکافي جلد ۴ صفحه ۴۳۴.
[3]. همان.
[4]. سوره ذاریات آیه 50.
دیدگاهتان را بنویسید