بخش نهم: شناخت قرآن کریم: قرآن کریم کتاب نور

قرآن کریم نور است

قرآن کریم نور است، راه بشر به سعادت و کمال را روشن می‏کند.

قرآن کریم نورِ دانش است، تاریکی جهل را برطرف می‌کند.

قرآن کریم نورِ علم است، عقل بشر را بارور می‌سازد.

قرآن کریم نور یقین است، شک و شبهه را برطرف می‌کند.

قرآن کریم نورِ حقیقت است، حق را نمایان می‌سازد.

قرآن کریم نور هدایت است، گمراهی را از بین می‌برد.

قرآن کریم نور ایمان است، ظلمت کفر را برطرف می‌کند.

قرآن کریم نور توحید است، تاریکی شرک را می‌زداید.

قرآن کریم نور تسلیم است، انسان را به عمل رهنمون می‌سازد.

قرآن کریم نور معنویت است، از تباهی دور می‌کند.


یکی از جنبه‌های شناخت قرآن کریم، نور بودن قرآن کریم است. قرآن کریم برای شناخت بهتر و بیشتر، در بخشی از آیات، خود را نور معرفی می‌کند، به گونه‌ای که راه زندگی به سعادت و کمال را روشن می سازد و غروب و افول بر آن راه ندارد.

 

چگونه‌ قرآن‌، نور است‌؟

نور، حقیقتی است روشن و روشنگر، نمایان و نمایان‌گر، آشكار و آشكارگر: الظَّاهِرُ فی‌ نفسِهِ والمُظْهِرُ لِغیرهِ؛ فی نفسه نمایان است و دیگر اشیاء را نمایان می‌سازد. پس هر حقیقتی که ظاهر، روشن، نمایان و آشکار باشد و دیگر اشیاء را روشن، نمایان، آشکار و جلوه‌گر سازد؛ به آن نور اطلاق می‌شود مانند خورشید که هم روشن و نمایان است، هم خود جلوه‌گر است، هم اشراق‌ و درخشش‌ دارد، هم دیگر اشیاء را به‌ اشراق‌ و درخشش‌ خود نمایان می‌سازد، هم نیازی به ظاهر كننده‌ و آشكار كننده‌ ندارد و هم موجوداتی كه در شعاع تابش آن قرار گیرند؛ روشن می‌كند.

قرآن از آن جهت نور است كه هم از عالَم‌ نور آمده‌ است، هم خود نمایان و روشن است، هم نمایان‌گر و روشنگر است و همه تاریکی‌ها را می‌زداید.

قرآن کریم نور است، راه بشر به سعادت و کمال را روشن می‏کند.

قرآن کریم نورِ دانش است، تاریکی جهل را برطرف می‌کند.

قرآن کریم نورِ علم است، عقل بشر را بارور می‌سازد. وَ یُثیرُوا لَهُم دَفائِنَ العُقول؛ گنجینه‌های عقل را شکوفا می‌کند.

قرآن کریم نور یقین است، شک و شبه را برطرف می‌کند.

قرآن کریم نورِ حقیقت است، حق را نمایان می‌سازد.

قرآن کریم نور هدایت است، گمراهی را از بین می‌برد: وَهُدًى وَرَحْمَةٌ لِّقَوْمٍ یوقِنُونَ

قرآن کریم نور ایمان است، ظلمت کفر را برطرف می‌کند.

قرآن کریم نور توحید است، تاریکی شرک را می‌زداید.

قرآن کریم نور تسلیم است، انسان را به عمل رهنمون می‌سازد.

قرآن کریم نور اخلاق است، زشتی‌ها را برطرف می‌کند.

قرآن کریم نور معنویت است، از تباهی دور می‌کند.

قرآن کریم نور بصیرت است، ارزش‌ها را نمایان می‌سازد: هَذَا بَصَائِرُ لِلنَّاسِ

قرآن کریم نور سلامت است امراض را درمان می‌کند. حضرت امیر عَلَیهِ‌السَّلام می‌فرماید: وَاسْتَشفُوا بِنُورِهِ؛ با نور قرآن‌ کریم امراض خود را درمان کنید.

 

قرآن کریم نور بصیرت است، راه را از بی‌راهه، سره را از ناسره، حق را از باطل و سعادت را از شقاوت روشن می‌کند، رذایل اخلاقى، صفات ناپسند، از یک سو، فساد و تباهی، ضلالت و گمراهى، ظلم و تعدی از سوی دیگر و مکتب‌هاى انحرافی و اندیشه‌های منحرف از سوی سوم، همه تاریکى و ظلمت است، و انسان براى حرکت به سوى کمال و مبارزه با تاریکى و ظلمت، نیاز به روشنائی دارد و آن قرآن کریم است. به همین خاطر در اخبار آمده است ‌ كه اگر خبری‌ بر شما از ما عرضه‌ شد، و نتوانستید صحّت‌ و سقم‌ آنرا دریابید؛ به‌ كتاب‌ الله‌ عرضه‌ بدارید. اگر مفادش‌ مطابق‌ بود بگیرید؛ و گرنه‌ رهایش كنید.

 

آری آن چه قرآن کریم آورده است از جنس نور است و اعماق وجود انسان را نورانی می‌کند. بر این اساس است که امام حسن مجتبی علیه السلام در جواب کسی که فرمایشات حضرت را جواهر خواند، فرمود: جواهر از جماد است و با جان آدمی سنخیتی ندارد، در حالی که این گفتار نور است و در اعماق وجود انسان نفوذ کرده و جان آدمی را زنده می‌کند.

 

حضرت امیر عَلَیهِ‌السَّلام قرآن کریم را نور معرفی می‌کند و در خطبه 198نهج البلاغه می‌فرماید: أَنْزَلَ عَلَیهِ اَلْکتَابَ نُوراً لاَ تُطْفَأُ مَصَابِیحُهُ وَ سِرَاجاً لاَ یخْبُو تَوَقُّدُهُ؛ قرآن نورى است که روشنائیش خاموشى ندارد و چراغى است که درخشندگیش کاستى ندارد.

در جای دیگر حضرت امیر عَلَیهِ‌السَّلام از قرآن کریم به نور درخشان‌ و روشنائی فراگیر یاد می‌کند و می‌فرماید: ‌النُّورِ السَّاطِع، وا لضِّیاءِ اللامِع‌؛ قرآن کریم، نور درخشان و فراگیر است.

 

حقیقت نور

  1. نور اولین مخلوق جهان هستی است: پیامبر گرامی اسلام می‌فرماید: لمّا أراد اللّه أن یخلقنا تکلّم بِکَلِمة خلق مِنْها نُوراً؛ وقتی خداوند اراده کرد هستی را بیافریند، فرمان داد و نور خلق شد.
  2. نور زیباترین و لطیف ترین موجود جهان هستی است.
  3. نور سریعترین سیر و بالاترین سرعت را در جهان هستی دارد.
  4. نور هم روشن است و هم روشنگر الظَّاهِرُ فی‌ نفسِهِ والمُظْهِرُ لِغیرهِ، مانند خورشید.

 

خداوند تبارک و تعالی در چند آیه، قرآن کریم را نور معرفی کرده است

آیه اول در سوره مائده آیه 15: قَدْ جَاءَکم‌ مِنَ اللَهِ نُورٌ وَ کتَـابٌ مُّبِینٌ؛ از جانب خداوند نورى و کتابى صریح و آشکار بر شما نازل شده است.

آیه دوم در سوره نساء آیه 173: وَ أَنْزَلْنا إِلَیْکُمْ نُوراً مُبیناً؛ براى شما نورى آشکار و تابناک فرستاده‌ایم.

آیه سوم در سوره اعراف آیه 157: وَاتَّبَعُوا النُّور الَّذِی‌ اُنْزِلَ مَعَهُ؛ نورى را كه با او نازل شده است پیروى كردند.

آیه چهارم در سوره تغابن آیه 8: وَالنُّورِ الَّذِی‌ أَنزَلْنَا؛ و آن نورى كه ما فرو فرستادیم.

آیه پنجم در سوره ابراهیم آیه 1: وکتَابٌ أَنْزَلْنَاهُ إِلَیک لِتُخْرِجَ النَّاسَ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ؛ و کتابی است که بر تو نازل کردیم، تا مردم را از تاریکی‌ها به سوی روشنایی در آوری.

 

امور بسیار پر ارزش و لطیف به نور تشبیه می‌شود:

از آن جائی که نور، لطیف‌ترین موجود هستی است؛ امور بسیار پر ارزش و لطیف به نور تشبیه می‌شود مانند: علم و دانش، دین مبین اسلام، قرآن، ایمان، هدایت الهی، پیامبر گرامی اسلام، امامت و ولایت. ولی نور بودن همه این موجودات به نور حقیقی بر می‏گردد که ذات اقدس الهی است.

 

  1. علم و دانش

علم و دانش نور است، قرآن کریم در سوره رعد آیه 16 می‌فرماید: قُلْ هَلْ یسْتَوِی الْأَعْمَىٰ وَالْبَصِیرُ أَمْ هَلْ تَسْتَوِی الظُّلُمَاتُ وَالنُّورُ؛ بگو: آیا نابینا و بینا یكسانند؟ یا تاریكی ها و روشنایى برابرند؟ یا امام صادق می‌فرماید: أَلْعِلْمُ نُورٌ یقْذِفُهُ اللّهُ فِى قَلْبِ مَنْ یشآءُ؛ علم واقعی و حقیقی نور است که بر قلب هر آن که خداوند تبارک و تعالی شایسته بداند می‌افکند.

 

  1. دین مبین اسلام

دین مبین اسلام نور است، قرآن کریم در سوره توبه آیه 32 می‌فرماید: یرِیدُونَ أَنْ یطْفِئُوا نُورَ اللَّهِ بِأَفْوَاهِهِمْ وَیأْبَى اللَّهُ إِلاَّ أَنْ یتِمَّ نُورَهُ وَلَوْ کرِهَ الْکافِرُونَ؛ مى‌خواهند نور خدا را با سخنان خویش خاموش كنند، ولى خداوند نمى‌گذارد، تا نور خود را كامل كند، هر چند كافران را خوش نیاید.

 

  1. قرآن کریم

قرآن کریم نور است، خداوند در سوره مائده آیه 15می‌فرماید: قَدْ جَاءَکمْ مِنْ اللَّهِ نُورٌ وَکتَابٌ مُبِینٌ؛ از جانب خداوند نورى و کتابى صریح و آشکار بر شما نازل شده است.

 

  1. ایمان:

ایمان نور است، قرآن کریم در سوره بقره آیه 257 می‌فرماید: اللَّهُ وَلِی الَّذِینَ آمَنُوا یخْرِجُهُمْ مِنْ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ وَالَّذِینَ کفَرُوا أَوْلِیاؤُهُمْ الطَّاغُوتُ یخْرِجُونَهُمْ مِنْ النُّورِ إِلَى الظُّلُمَاتِ؛ خدا یاور مؤمنان است. ایشان را از تاریكی‌ها به روشنى هدایت می‌کند و آنان كه كافر شده‌اند طاغوت یاور آنهاست، كه آنها را از روشنى به تاریكی‌ها مى‌كشد.

 

  1. هدایت الهی:

هدایت الهی نور است، قرآن کریم در سوره انعام بقره آیه 122 می‌فرماید: أَوَمَنْ كَانَ مَيْتًا فَأَحْيَيْنَاهُ وَ جَعَلْنَا لَهُ نُورًا يَمْشِي بِهِ فِي النَّاسِ؛ آیا کسی که از نظر عقلی و روحی مرده ی جهل و ضلالت بود، سپس او را زنده کردیم، براى او نورى پديد آورديم تا در پرتو آن، در ميان مردم سرافراز حرکت کند. قرآن کریم در سوره حدید آیه 12 می‌فرماید: يَوْمَ تَرَى الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ يَسْعَىٰ نُورُهُمْ بَيْنَ أَيْدِيهِمْ؛ مردان و زنان مؤمن را می‌نگری که نورشان، پيشاپيششان حرکت می‌کند.

 

  1. پیامبر گرامی اسلام

پیامبر گرامی اسلام نور است، قرآن کریم در سوره توبه آیه 32 می‌فرماید: وَدَاعِيًا إِلَى اللَّهِ بِإِذْنِهِ وَسِرَاجًا مُنِيرًا؛ و مردم را به فرمان خدا به سوى او بخوان و چراغى تابناك باش.

 

  1. امامت و ولایت

امام و ولی، نور هستند، قرآن کریم در سوره نور آیه 35 می‌فرماید: يَهْدِي اللَّهُ لِنُورِهِ مَنْ يَشَاءُ؛ خدا هر كه را بخواهد با نور خويش هدايت مى‌كند. امام رضا علیه السلام در تفسیر آیه می‌فرماید: یَهْدِی اللَّهُ لِوَلَایَتِنَا مَنْ أَحَبَّ؛ خداوند تبارک و تعالی به ولایت ما را هدایت می‌کند.

 

  1. خداوند نور است، و یکی از نام‏های او است

مشهورترین آیه‏ای که در قرآن کریم بحث نور را عنوان کرده است آیه ۳۵ سوره نور است که ۵ بار واژه نور در آن به کار رفته است، در این آیه، خداوند نور آسمان و زمین معرفی شده است: اللَّهُ نُورُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ؛ خدا نور آسمان‌ها و زمین است. به این معنا که خداوند به نفس خود ظاهر است و آن‌چه در آسمان‌ها و زمین است به واسطه‌ی او ظهور دارد.

چون وجود و هستی هر چیزی باعث ظهور آن چیز برای دیگران است پس مصداق تام نور همان وجود است و از سوی دیگر چون موجودات امکانی وجودشان به ایجاد خدای تعالی است پس خدای تعالی کامل‏ترین مصداق نور است یعنی اوست که ظاهر بالذات و مظهر ما سوای خود است و هر موجودی به وسیله او ظهور می‏یابد و موجود می‏شود. پس خدای سبحان نوری است که به وسیله او آسمان‌ها و زمین ظهور یافته‏اند. أَشْرَقَتِ الْأَرْضُ بِنُورِ رَبِّها؛ و زمين به نور پروردگارش روشن گردد.

 

نوشته های مشابه

← نوشته قبلی

نوشته بعدی →

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *