احکام میت: مورد یازدهم: احکام خاکسپاری و دفن میت
میت باید بعد از تجهیز (غسل، حنوط، کفن و نماز) در قبر دفن شود.[1]
شرائط قبر
مباح باشد (ميت نبايد در جای غصبی دفن شود، دفن کردن میت در جايی که برای غير دفن کردن وقف شده است جايز نيست).
گودی قبر به حدی باشد که بوی میت بیرون نیاید و درندگان هم نتوانند بدن او را خارج سازند.
کیفیت قرار دادن میت در قبر
میت باید در قبر به پهلوی راست خوابانده شود
صورت و سینه و شکم او رو به قبله قرار گیرد.
احکام دفن میت
- دفن مسلمان در قبرستان کفّار، و دفن کافر در قبرستان مسلمانان جایز نیست؛
- دفن مسلمان در جایی که بیاحترامی به او باشد، جایز نیست؛
- چیزی که از میت جدا میشود، اگرچه مو و ناخن و دندان باشد باید با او دفن شود؛
- چیزی که از میت جدا میشود، اگر بعد از دفن پیدا شد؛ باید در جایی جدا دفن شود؛
مستحبات تجهیز کننده
- با طهارت و با وضو باشد؛
- سر برهنه و پا برهنه باشد؛
- اگر ميت زن است، شوهر یا محرم او، میت را در قبر بگذارد و شوهر، از همه اولی تر است؛
- اگر محرمی نباشد خويشانش او را در قبر بگذارند؛
- و از طرف پای ميت، از قبر بيرون بيايد.
مستحبات دفن
- خویشان، نزدیک به هم دفن شوند؛
- دفن ميت در نزديکترين قبرستان باشد (مگر آنکه قبرستان دورتر از جهتی بهتر باشد مثل آنکه مردمان خوب در آنجا دفن شده باشند يا مردم برای فاتحه اهل قبور بيشتر به آنجا میروند یا مشاهد مشرّفه و مکانهای مقدّسه و مواضع محترمه)[1]
- جنازه با آرامی به قبر نزدیک شود؛
- جنازه سه مرتبه در چند قدمی قبر گذاشته و برداشته شود؛
- اگر ميت مرد است در دفعه سوم طوری زمين گذاشته شود که سر او طرف پايين قبر باشد و در دفعه چهارم به آرامی از تابوت گرفته و از طرف سر وارد قبر کنند؛
- اگر میت زن است در دفعه سوم طرف قبله قبر گذاشته و به آرامی از تابوت گرفته و به پهنا وارد قبر کنند؛
- اگر میت زن است، در موقع وارد کردن، پارچه ای روی قبر گرفته شود؛
مستحبات لحد
- گودی قبر به اندازه قد انسان متوسط باشد؛
- پشت ميت خشت خام يا کلوخی گذارده شود که ميت به پشت برنگردد؛
- گره های کفن باز شود؛
- صورت ميت روی خاک گذاشته شود؛
- بالشتی از خاک زير سر او ساخته شود؛
- مستحب است دو چوب تر و تازه در قبر همراه ميت گذاشته شود؛
- پيش از آن که لحد پوشانده شود، دست راست به شانه راست و دست چپ به قوت بر شانه چپ ميت گذارده و دهان نزد گوش او برده و به شدت حرکت داده شود و سه مرتبه بگويند : “اِسْمَعْ اِفْهَمُ یا فلان ابن فلان” و سپس تلقین خوانده شود. (متن کامل دعای تلقین)
- دعاهايی که دستور داده شده پيش از دفن و موقع دفن خوانده شود.
مستحبات بستن قبر
- قبر محکم بسته شود تا زود خراب نشود؛
- لحد با خشت یا سنگ پوشانده و با گل درزهای آن گرفته شود تا خاک به میت نرسد؛
- غير از خويشان ميت کسانی که حاضرند با پشت دست، خاک بر قبر بريزند و «إنّا لله وَاِنّا اِلَیهِ راجِعُونَ» بگويند؛
- قبر چهار گوش بسته شود و به اندازه چهار انگشت از زمين بلند باشد؛
- روی قبر آب پاشیده شود(پاشیدن آب از رو به قبله و از سر میت شروع شود و به طرف پای میت و سپس دور زده و تا سر میت آب پاشیده و آب اضافی روی وسط قبر ریخته شود)؛
- اسم میت روی قبر یا بر لوح یا سنگی نوشته و نزد سر او نصب شود.
مستحبات پس از دفن
- کسانی که حاضرند، دستها را بر قبر بگذارند و انگشتها را باز کرده در خاک فرو برند و هفت مرتبه سوره مبارکه «إنّا أنزلناه» بخوانند و برای ميت طلب آمرزش کنند؛
- دعای «اللهمَّ جافِ الاَرْضَ عَنْ جَنْبَیهِ، وَاَصْعِدْ اِلَیک رُوحَهُ وَلَقِّهِ مِنْک رِضْواناً، وَاَسْکنْ قَبْرَهُ مِنْ رَحْمَتِک ما تُغْنِیهِ بِهِ عَنْ رَحْمَةِ مَنْ سِواک» را بخوانند؛
- دعای «اللّهُمَّ ارْحَمْ غُرْبَتَهُ، وَصِلْ وَحْدَتَهُ، وَآنِسْ وَحْشَتَهُ، وَآمِنْ رَوْعَتَهُ، وافض علیه من رحمتک وَأَسْکنْ إِلَیهِ مِنْ برد عفوک وسعة غفرانک و رَحْمَتِک ما یسْتَغْنِی بِها عَنْ رَحْمَةِ مَنْ سِواک واحشره مع مَنْ کانَ یتَوَلَّاهُ رَحْمَةً» را بخوانند؛
- پس از رفتن تشييع کنندگان، ولی ميت يا کسی که از طرف ولی اجازه دارد، اعتقادات را به ميت تلقين کند؛
- دیگران بعد از دفن، صاحبان عزا را سر سلامتی داده، تسلیت دهند و خود را شریک غم آنان بدانند
- تا سه روز برای اهل خانه ميت، غذا فرستاده شود. ( غذا خوردن نزد بازماندگان و در منزلشان مکروه است )
مکروهات دفن
- انتقال میت از شهری که در آن فوت کرده به شهر دیگر؛
- داخل کردن میت در قبر به طور ناگهانی، بدون آن که جنازه را تا سه دفعه بگذارند و بردارند زیرا قبر هولهای بزرگ و وحشتهای بسیار دارد؛
- رفتن پدر داخل قبر فرزند که مبادا جَزَع کند و اجر او ضایع شود؛
- خاک ریختن توسط خویشان میت در قبر، که موجب قساوت دل است؛
- دفن کردن دو میت با هم در یک قبر.
مکروهات قبر
- فرش کردن داخل قبر؛
- پر کردن و پوشاندن قبر یا گِلکاری آن به غیر خاک خود؛
- بلند کردن روی قبر، زیادتر از چهار انگشت باز؛
- ساختن روی قبر به شکل محدَّب و کوهان شتر و قوس دار؛
- تجدید بنای قبر پس از بین رفتن آن، مگر قبور انبیاء و اوصیای آنان و صلحا و علما. [2]
قبلی ← احکام و آداب تشییع جنازه
بعدی ← دعای تلقین
[1]. اگر دوری مسافت و تأخیر دفن یا غیر اینها، موجب تغیّر و تباهی و هتک احترام میت و اذیت زنده ها گردد، قطعاً جایز نیست.
[2]. توضیح المسائل جامع: باب احکام میت.
دیدگاهتان را بنویسید