زیارت آدابی دارد
مقدمه اوّل: فضیلت زیارت
امام حسین علیه السلام در باب فضیلت زیارت پیامبر گرامی از جدش رسول الله سؤال فرمود: «أَبَتَاهْ مَا جَز َاءُ مَنْ زَارَكَ؟» پیامبر گرامی در جواب فرمود: «یَا بُنَیَّ مَنْ زَارَنِی حَیّاً أَوْ مَیِّتاً أَوْ زَارَ أَبَاكَ أَوْ أَخَاكَ أَوْ زَارَكَ كَانَ حَقّاً عَلَیَّ أَنْ أَزُورَهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ فَأُخَلِّصَهُ مِنْ ذُنُوبِهِ»([1]) دلبندم! هر كه زنده و مرده مرا يا پدر تو يا برادرت و يا خودت را زيارت كند، بر من است كه در روز قيامت ديدارش كنم و او را از گناهانش نجات دهم.
آداب زیارت
بخش اوّل: آداب مقدماتی
زیارت آداب بسیار دارد و به صورت اختصار به بخشی از آن اشاره می‌شود:
- غسل زیارت و خواندن دعای: اَللّـهُمَّ طَهِّرْنی وَطَهِّرْ لی قَلْبی وَاشْرَحْ لی صَدْری وَاَجْرِ عَلى لِسانی مِدْحَتَک وَمَحَبَّتَک وَالثَّناءَ عَلَیک، فَاِنَّهُ لا قُوَّةَ اِلاّ بِک، اَللّـهُمَّ اجْعَلْهُ لی طَهُوراً وَشِفاءً» خدایا مرا و دلم را پاک گردان و سینه‌ام را بگشای و مدح و ثنای و محبت خود را بر زبانم جاری کن زیرا نیرویی جز نیروی تو وجود ندارد. خدایا این غسل را برایم پاک کننده و درمان دردهایم قرار ده؛
- پوشیدن لباس نو و ترجیحاً سفید؛
- معطر ساختن لباس و بدن در غیر زیارت امام حسین؛
- وضو داشتن؛
بخش دوّم: آداب مسیر زیارت
- در مسیر از سخن‌های نامربوط و التفات به اطراف و حرکاتی که حواس را پرت کند پرهیز کردن؛
- با سکینه و وقار، با خضوع و خشوع و آهسته و کوتاه گام برداشتن؛
- کوشش در حالت معنوی پیدا کردن؛
- کوشش در ارتباط برقرار کردن با صاحب حرم؛
- در عظمت و جلال صاحب حرم، تفکر کردن؛
- تصور این که صاحب حرم او را می‌بیند، کلام او را می‌شنود و سلام او را جواب می‌دهد؛
- به تحمید، تسبیح، تهلیل تمجید و صلوات مشغول شدن؛
- کوتاهی‌های خود را نسبت به مقام شامخ آن بزرگواران مد نظر داشتن؛
- معرفت و محبت نسبت به پیامبر و اهل بیت را افزایش دادن؛
- به فلسفه و اسرار زیارت توجه داشتن؛
- بداند که آن بزرگواران او را می‌بینند کلام او را می‌شنوند و سلام او را جواب می‌دهند؛
- با قصد اصلاح و جبران کاستی‌ها که روح زیارت است، اذن دخول خواندن.
بخش سوّم: آداب حرم
- با سکینه و وقار و با خضوع و خشوع و با پای راست وارد حرم شدن؛
- هنگام ورود این دعا را خواندن: «بِسمِ اللّهِ وبِاللّهِ وفی سَبیلِ اللّهِ وعَلی مِلّةِ رَسولِ اللّهِ رَبّ أدخِلنی مُدخَلَ صِدقٍ وأخرِجنی مُخرَجَ صِدقٍ واجعَل لی مِن لَدُنیَ سُلطانًا نَصیرًا»([2]) به نام خدا و به ذات خدا و از خدا و بسوى خدا و در راه خدا. پروردگارا! مرا در هر کار، با صداقت وارد کن، و با صداقت خارج ساز! و از سوی خود، حجتی یاری کننده برایم فراهم ساز؛
- صد مرتبه تکبیر گفتن؛
- دو رکعت نماز تهیت یا قضا خواندن؛
- ذوالحقوق و ملتمسین دعا را شریک کردن. بهترین نیت برای زیارت: به نیابت تمام پیامبران و پیامبر گرامی، اهل بیت عصمت و طهارت، امام زمان عج الله فرجه الشریف، شهدا، صلحا، علما، مؤمنین و مؤمنات، ذوی‌الحقوق ملتمسین دعا، خویشاوندان، دوستان و همسایگان زیارت می‌خوانم.
- دعای شریک کردن دیگران را خواندن: «اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اغْفِرْ لِی وَ لِوَالِدَی وَ لِإِخْوَانِی وَ أَخَوَاتِی وَ أَعْمَامِی وَ عَمَّاتِی وَ أَخْوَالِی وَ خَالاَتِی وَ أَجْدَادِی وَ جَدَّاتِی وَ أَوْلاَدِهِمْ وَ ذَرَارِیهِمْ وَ أَزْوَاجِی وَ ذُرِّیاتِی وَ أَقْرِبَائِی وَ أَصْدِقَائِی وَ جِیرَانِی وَ إِخْوَانِی فِیک مِنْ أَهْلِ الشَّرْقِ وَ الْغَرْبِ وَ لِجَمِیعِ أَهْلِ مَوَدَّتِی مِنَ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ الْأَحْیاءِ مِنْهُمْ وَ الْأَمْوَاتِ وَ لِجَمِیعِ مَنْ عَلَّمَنِی خَیراً أَوْ تَعَلَّمَ مِنِّی عِلْماً. اللَّهُمَّ أَشْرِکهُمْ فِی صَالِحِ دُعَائِی وَ زِیارَتِی لِمَشْهَدِ حُجَّتِک وَ وَلِیک وَ أَشْرِکنِی فِی صَالِحِ أَدْعِیتِهِمْ بِرَحْمَتِک یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ وَ بَلِّغْ وَلِیک مِنْهُمُ السَّلاَمَ وَ السَّلاَمُ عَلَیک وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَکاتُهُ»([3])؛
- ایستاده و آرام، زیارت خواندن؛
- بعد از زیارت دو رکعت نماز زیارت خواندن. کیفیت نماز زیارت: دو رکعت نماز در رکعت اول بعد از حمد سوره یس و در رکعت دوّم بعد از حمد سوره الرَّحْمن خواندن؛
- آن بزرگواران را به درگاه خداوند تبارک و تعالی، شفیع قرار دادن.
- به درگاه احدیت، انابه و توبه کردن؛
- پس از نماز حوائج خود و ذوالحقوق و ملتمسین دعا را از خدا خواستن.
توصیه می‌شود، قبل از زیارت، مقاله «زیارت شناسی» را ملاحظه فرمایید.
[1] – علل الشرائع : 460/5 .
[2] – تهذيب الأحكام ، ج6، ص 86.
[3]. دعای عالیة المضامین.
دیدگاهتان را بنویسید