اهتمام به انجام واجبات

سه نکته در باب ” اهتمام به انجام واجبات ”

نکته اوّل:

اهتمام و جدّيت در انجام فرايض و واجبات، نشان ایمان و تقوای فرد و تسلیم در برابر حضرت حق است. هیچ عملی به اندازه انجام صحیح، دقیق و به موقع واجبات، ارزش ندارد. در حدیث قدسی خداوند تبارک و تعالی عمل به فرائض را بهترین وسیله تقرب دانسته و می‌فرماید: «ما تَقَرَّبَ الیَّ عَبْدی بِشَیْ ءٍ احبَّ الیَّ ممَّا افْترضْتُهُ علیْهِ»^([1]) بنده به چیزی محبوب‌تر و بهتر از عمل به واجبات به من تقرب نمی‌جوید و نزدیک نمی‌شود.  

پیامبر گرامی در انجام فرايض می‌فرماید: «اِعْمَلْ بِفَرائِضِ اللهِ تَکُنْ اَتْقَی النّاسِ»^([2]) به آنچه خدا واجب کرده عمل کن تا با تقواترین مردم باشی. امام سجّاد علیه السّلام عمل به فرائض را نشان برتری افراد می‌داند و فرمود: «مَنْ عمِلَ بمَا افْتَرَضَ الله عَلَیْهِ فَهُو مِنْ خیرِ النّاس»^([3])؛ هر کس عمل کند به آنچه خدا بر او واجب کرده از بهترینِ مردم است.

نکته دوّم:

وظایف دینی را باید طبق دستور انجام داد. کسی حق ندارد دستورات دین را به شکل دلخواه انجام دهد. کسی حق ندارد عملی که زمان خاص دارد را در زمان دیگری بیاورد. یا عملی که مکان خاص دارد را در مکان دیگری  بیاورد. کسی حق ندارد عملی که در دین وارد نشده و مأثور نیست را به اسم دین انجام دهد. دستورات دین سلیقه بردار نیست و نباید در انجام دستورات دین سلایق را نقش داد. نقش دادن سلایق در انجام دستورات دین، سبب انحراف و بدعت در دین می‌شود.

عبد اللّه بن سنان از حضرت امام صادق علیه السلام نقل می‌کند که فرمود: «سَتُصيبُكُم شُبْهَةٌ فَتَبْقُونَ بِلا عَلَمٍ يُرى و لا إمامٍ هدى، و لا يَنجُو مِنها إلاّ مَن دَعا بدُعاءِ الغَريقِ. قلتُ: كيفَ دعاءُ الغَريقِ؟ قالَ: يقولُ: «يا اللّه ُ يا رحمنُ يا رحيمُ يا مُقَلِّبَ القُلوبِ ثَبِّتْ قَلبِي على دِينِكَ فقلتُ: يا مُقلِّبَ القلوبِ و الأبصارِ ثَبِّتْ قلبي على دِينِكَ! فقالَ: إنّ اللّهَ عزّ و جلّ مُقلِّبُ القلوبِ و الأبصارِ، و لكنْ قُلْ كما أقولُ: يا مُقلّبَ القلوبِ ثَبّتْ قلبي على دِينِكَ»^([4]) زود است به شبهه اى گرفتار آييد كه نه نشانه‌اى براى پيدا كردن راه خواهيد ديد و نه پيشوايى كه هدايتتان كند، از آن شبهه تنها آن كس رهايى يابد كه دعاى غريق را بخواند. عرض كردم: دعاى غريق چگونه است؟ حضرت فرمود: این دعا را بخوانید: يا اللّه ُ يا رحمنُ يا رحيمُ يا مُقَلِّبَ القُلوبِ ثَبِّتْ قَلبِي على دِينِكَ. من دعا را تکرار کردم و گفتم: «يا مقلّب القلوب و الأبصار، ثبّت قلبى على دينك» در این هنگام امام فرمود: البته خداوند عزّ و جلّ مقلّب القلوب و الأبصار هست. اما تو همان گونه كه من گفتم بگو.

نکته سوّم:

حواسمان باشد، مستحبات به واجبات تنه نزند. هیچ مستحبی، نباید به عمل واجب آسیب برساند یا مرتکب حرام شود. مستحبی که به واجب آسیب برساند، یا سبب ارتکاب حرام شود، نه تنها مستحب نست، بلکه حرام است.

[1]. ملکی تبریزی، میرزا جواد، کتاب لقاء الله، ص۲۹.

[2]. اصول کافی، ج۲، ص۸2.  

[3]. کافی، ج۲، ص۸۱.

[4]. كمال الدين : 352/49.