واجب است هر مکلف نماز را به طور صحیح فرا بگیرد و قرائت و ذکرهای نماز را صحیح و به صورت عربی تلفظ نماید تا تکلیف الهی را صحیح بجا آورد.
ادای صحیح قرائت و اذکار نماز به رعایت مخارج حروف به صورت عربی است.
حروف عربی ۲۸ حرف است که تلفظ ۱۰ حرف آن با زبان فارسی فرق دارد و ۱۸ حرف دیگر آن با زبان فارسی فرقی ندارند و آن عبارت است از «ثا»، «حا»، «ذال»، «صاد»، «ضاد»، «طا»، «ظا»، «عین»، «غین» و «واو» که باید به صورت صحیح از مخرج این حروف ادا شود.
مخارج حروف
تلفظ حرف ثاء: نوک زبانی، کم حجم و نازک تلفظ می‌شود و با تماس سر زبان با لبه دندان‌های پیشین بالا و بیرون آمدن نوک زبان، همراه با دمیده شدن هوا و تلفظ می‌شود.
تلفظ حرف حاء: از حروف حلقی است و کم حجم با گرفتگی خاصی در حلق ادا می‌شود و تلفظ آن به گونه‌ای است که بخواهیم پوست تخمه‌ای را از حلق خارج کنیم و به عبارت دیگر، هنگام خروج هوا، وسط حلق قدری تنگ می‌شود، که باعث سایش هوا به دیواره حلق می‌شود.
تلفظ حرف ذال: همانند «ثاء» نوک زبانی، کم حجم و نازک تلفظ می‌شود با این فرق که هنگام ادای آن تارهای صوتی به لرزه در آمده و صدا آشکار می‌گردد، باید دقت نمود که هنگام تلفظ «ذال»، وسط زبان پایین باشد و به سوی کام میل پیدا نکند.
تلفظ حرف صاد: «صاد» همانند «سین» فقط پرحجم و درشت تلفظ می‌شود.
تلفظ حرف ضاد: از تماس کناره زبان با دندان‌های آسیای بالا، پرحجم و درست، تلفظ می‌شود البته تلفظ به صورت دال درشت هم مورد قبول است.
تلفظ حرف طاء: «ط» همانند «ت» فقط پرحجم و درشت و تخفیمی تلفظ می‌شود.
تلفظ حرف ظاء: «ظاء» همانند «ذال» فقط پرحجم و درشت و تخفیمی تلفظ می‌شود و دیگر نوک زبانی نیست.
تلفظ حرف عین: «عین» از میان حلق و به صورت نرم و کش‌دار تلفظ می‌شود (نه خیلی سست و نه خیلی سخت).
تلفظ حرف غین: «غین» از حروف حلقی است و با «خاء» هم مخرج است و درشت و پرحجم، تلفظ می‌شود و فرقش با «خاء» در کشیده و دنباله دار بودن و غرغره داشتن است بر خلاف «قاف» که تک ضربه‌ای ادا می‌شود.
تلفظ حرف واو: در فارسی «واو» و «فاء» هم مخرج می‌باشند؛ یعنی با چسبیدن لبه دندان‌های پیشین بالا به لب پایین تلفظ می‌شود، اما در زبان عربی، در تلفظ «واو» دندان‌ها دخالتی ندارد و با جمع شدن لب‌ها و غنچه شدن آن، کم حجم و نازک ادا می‌شود.
وظیفه معذورین از قرائت صحیح نمازهای یومیه
باید نماز را به هر ترتیبی که می‌تواند بخواند و شرکت در نماز جماعت واجب نیست: آیات عظام خامنه‌ای، زنجانی، فاضل، مکارم، نوری و هاشمی.
باید نماز را به هر ترتیبی که می‌تواند بخواند و به احتیاط به جماعت بخواند: آیات عظام امام، صافی، سبحانی و گلپایگانی.
باید نماز را به هر ترتیبی که می‌تواند بخواند و اگر ممکن است به جماعت بخواند: آیت الله بهجت.
باید نماز را به هر ترتیبی که می‌تواند بخواند و اگر مقدار کمی از سوره حمد را می‌تواند بخواند؛ مقداری از قرآن را که می‌تواند، صحیح بخواند و اگر نتوانست، تسیح بگوید: آیت الله سیستانی.
جمع بندی: بهتر است نماز را به جماعت بخواند.
وظیفه غیر معذورین از قرائت صحیح نمازهای یومیه (تمکن از تصحیح قرائت دارند)
کسانی که می‌توانند نماز خود را تصحیح کنند؛ تا زمانی که تصحیح نکرده‌اند بر احتیاط واجب باید نماز را به جماعت بخواند: آیات عظام امام، بهجت، زنجانی، خامنه‌ای، سبحانی، سیستانی، فاضل، صافی، گلپایگانی و مکارم.
در صورت امکان باید نماز را به جماعت بخواند: آیات عظام خو یی، تبریزی، وحید و هاشمی.
جمع بندی: باید نماز را به جماعت بخواند.
حکم نمازی که با قرائت باطل خوانده شده است
اگر نسبت به صحت قرائت شک داشته یا به عدم صحت اطمینان داشته و متمکن از تصحیح بوده است و برای تصحیح نماز اقدام نکرده است؛ نمازش باطل است و باید اعاده کند: همه مراجع.
اگر هنگام نماز اطمینان به صحت قرائت داشته است: اعاده نماز لازم نیست: آیات عظام امام، خامنه‌ای، بهجت، تبریزی، خویی، زنجانی، سیستانی، مکارم، فاضل و هاشمی.
در صورتی که در اعتقاد به صحت، قاصر بوده؛ نمازش صحیح است و اگر مقصر بوده؛ باید دوباره بخواند و اگر وقت گذشته قضا نماید: آیت الله وحید.
بنا بر احتیاط واجب باید دوباره بخواند و اگر وقت گذشته قضا نماید: آیت الله نوری.
جزئیت «بسم الله الرحمن الرحیم» برای سوره حمد
بسم الله سورۀ حمد جزء سوره است و گفتن آن واجب است: همه مراجع.
جزئیت «بسم الله الرحمن الرحیم» برای غیر سوره حمد
جزء سوره نیست: آیت الله خامنه‌ای.
در جزء بودن بسم الله در غیر سوره حمد اشکال است: آیات عظام سیستانی و هاشمی.
بسم الله جزء همه سوره‌ها غیر سوره توبه است: سایر مراجع.
ثمرات جزئیت و عدم آن «بسم الله الرحمن الرحیم»
اگر جزء سوره باشد در نماز آیات می‌توان بسم الله الرحمن الرحیم را گفت و به رکوع رفت، بخلاف عدم جزئیت. و همچنین اگر جزء سوره باشد و به قصد خواندن سورۀ معینی بعد از حمد، بسم الله را بگوید و بخواهد سوره را عوض کند؛ باید بسم الله تکرار کند به خلاف عدم جزئیت.
معیار صحت قرائت
رعایت تمام قواعد تجویدی و تلفظ حروف از مخارجی که علمای تجوید فرموده‌اند، لازم نیست، بلکه اگر الفاظ را به گونه‌ای تلفظ کند که از نظر عرف اهل لسان صحیح باشد، کافی است. البته رعایت تلفظ حروف مشترکی که معنا را تغییر می‌دهد لازم است، مانند: صاد، سین و ث. ضاد، ذال و ز. آ و عین، و ضابطه صحت آن اهل لسان است نه علمای تجوید.
مدّ در قرائت
حروف مدّ سه تا است؛ واو ماقبل مضمود و الف ماقبل مفتوح و یاء ماقبل مکسور.
سبب مدّ دو چیز است:
اوّل: همزه واقع پس از الف و واو و یاء، مانند جآءَ، سوءَ، جیءَ.
دوّم: حرف ساکن واقع پس از این سه حرف، مانند الضالّین.
حکم تکلیفی رعایت مد
رعایت مد در موارد مذکور بهتر ا ست: آیات عظام امام، خامنه‌ای و زنجانی و هاشمی.
در مورد الضالّین مد واجب و در سوء، جاء، جیء بنا بر احتیاط واجب رعایت مد لازم است: آیت الله تبریزی.
در مورد الضالّین رعایت مدّ واجب است، ولی در سه مورد دیگر احتیاط مستحب است: آیت الله وحید.
در این موارد رعایت مدّ واجب است: آیات عظام اراکی، بهجت، خویی، سیستانی، صافی، گلپایگانی و نوری.
جمع بندی: رعایت مد در الضالّین واجب است.
حکم وضعی عدم رعایت مد در نماز
نماز صحیح است و اعاده ندارد: آیات عظام امام، خامنه‌ای، تبریزی، سیستانی، زنجانی و هاشمی.
بنا بر احتیاط واجب نماز را تمام کنند و دوباره بخوانند: آیات عظام خویی، نوری، صافی و گلپایگانی.
در مورد الضّالّین با ترک مدّ نماز باطل می‌شود و در سه مورد اول صحیح است: آیت الله وحید.
باید نماز را اعاده کند: آیت الله سبحانی.
وقف به حرکت
بنا بر احتیاط واجب جایز نیست: آیات عظام اراکی، خویی، صافی، گلپایگانی، مکارم، نوری، بهجت و وحید.
جایز است: آیات عظام امام، خامنه‌ای، جوادی، تبریزی، زنجانی، فاضل، سبحانی، سیستانی و هاشمی.
وصل به سکون
بنا بر احتیاط واجب جایز نیست: آیات عظام اراکی، خویی، صافی، گلپایگانی و نوری
جایز است، ولی خلاف احتیاط مستحب است: آیات عظام امام، بهجت، خامنه‌ای، جوادی، تبریزی، زنجانی، فاضل، سبحانی، سیستانی، مکارم، وحید و هاشمی.
مسئله:
کسی که می‌خواهد به حج و عمره برود، اگر نمازش درست نباشد، عمره و حج او باطل است و ممکن است چیزهایی که در احرام، بر او حرام شده حلال نشود.
کسی که می‌خواهد در حج و عمره نایب شود باید نمازش صحیح باشد و الّا نمی‌تواند از کسی نیابت کند چرا که یکی از شرائط نیابت، صحیح خواندن قرائت نماز است.
استماع ترتیل سوره حمد و توحید
برای استماع سوره حمد 1
برای استماع سوره توحید 1
برای استماع سوره حمد 2
برای استماع سوره توحید 2
دیدگاهتان را بنویسید