ماه شعبان المعظم ماه با عظمت و با شرافتی است چرا که
هم ماه پیامبر گرامی است،
هم میلاد برگزیدگان الهی است،
هم ماه مناجات با پروردگار عالم است،
هم ماه روزه است،
هم ماه آمادگی برای ضیافت الهی است،
و هم به رحمت و رضوان الهی بسیاری پوشیده شده است.
ماه شعبان المعظم
ماه پیامبر گرامی
ماه شعبان المعظم ماه پیامبر گرامی صلی الله علیه و آله است. نقل است که آن بزرگوار بارها می‌فرمود: «شَعبانُ شَهري و رَمَضانُ شَهرُ اللّهِ»[1] شعبان، ماه من و رمضان ماه خداوند است. امام سجاد علیه السلام در صلوات شعبانیه همین حقیقت را بیان کرده و می‌فرماید: «هذا شَهْرُ نَبِیكَ سَیدِ رُسُلِكَ».
پیامبر گرامی و ائمه اطهار در آستانه ماه شعبان اصحاب را جمع می‌كردند و بشارت حلول ماه شعبان را به اصحاب می‌دادند. امام صادق علیه السلام می‌فرماید: «إِنَّ رَسُولَ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ كَانَ إِذَا رَأَى هِلاَلَ شَعْبَانَ، أَمَرَ مُنَادِیاً ینَادِی فِی اَلْمَدِینَةِ یا أَهْلَ یثْرِبَ، إِنِّی رَسُولُ اَللَّهِ إِلَیكُمْ أَلاَ إِنَّ شَعْبَانَ شَهْرِی فَرَحِمَ اَللَّهُ مَنْ أَعَانَنِی عَلَى شَهْرِی»[2] وقتی پیامبر گرامی هلال ماه شعبان را می‌دید، دستور می‌داد منادی در شهر ندا دهد: من رسول خدا هستم و شعبان ماه من است و خداوند رحمت کند کسی را که مرا در ماهم یاری کند.
ماه برگزیدگان الهی
ماه شعبان ماه با عظمت و با شرافتی است و میلاد برگزیدگان الهی در آن، بر عظمت و شرافت این ماه افزوده است. میلاد با سعادت حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام، میلاد با سعادت حضرت امام سجاد علیه السلام، میلاد با سعادت آخرین ذخیره الهی حضرت بقیه الله الاعظم عج الله تعالی فرجه الشریف و همچنین حضرت ابوالفضل العباس و حضرت علی اکبر علیهما السلام، عظمت و شرافت آن را افزون کرده است.
نمایشگاه بزرگ الهی
ماه شعبان، نمایشگاه بزرگ الهی است در صلوات شعبانیه می‌خوانیم: «شَعْبانُ الَّذی حَفَفْتَهُ مِنْكَ بِالرَّحْمَةِ وَالرِّضْوانِ»[3] ماهی که به رحمت و رضوان الهی پوشیده شده است و نمایشگاهی بزرگ الهی ماهی برای عرضه مقامات معنوی است.
حضرت امیر علیه السلام در ابتدای ماه شعبان از كنار مسجدی گذر کردند دیدند جمعی از مسلمانان در اموری مانند قضا و قدر به بحث و مجادله مشغولند، حضرت توقف كرد و آنان را در پرداختن به مسائلی كه نفع عملی برای سعادت شان ندارد سرزنش کردند، آنگاه فرمود: «یَا مَعْشَرَ الْمُبْتَدِعِینَ هَذَا یَوْمُ غُرَّهِ شَعْبَانَ الْکَرِیمِ سَمَّاهُ رَبُّنَا شَعْبَانَ لِتَشَعُّبِ الْخَیْرَاتِ فِیهِ قَدْ فَتَحَ فِیهِ رَبُّکُمْ اَبْوَابَ جِنَانِهِ وَ عَرَضَ عَلَیْکُمْ قُصُورَهَا وَ خَیْرَاتِهَا بِاَرْخَصِ الْاَثْمَانِ وَ اَسْهَلِ الْاُمُورِ فَابْتَاعُوهَا»[4] ای تازه کار‌ها امروز اول شعبان کریم است، پروردگار آن را شعبان نامید به خاطر گسترش و فوران خیرات در آن. همانا پروردگار شما در شعبان درهای حسنات را باز کرده و قصر‌ها و خیراتش را به قیمتی ارزان و کارهایی آسان به شما عرضه نموده، پس در مقام خرید آن‌ها برآیید.
ماه آمادگی برای ضیافت الهی
ماه شعبان ماه آمادگی برای ضیافت الهی است و لحظه لحظه آن فرصت برای بالندگی روحی و شکوفائی معنوی است و اگر قدر شناخته شود و از موقعیت‌های آن خوب استفاده شود؛ می‌تواند روح انسان را به مقام ذات ربوبی حق نزدیک کند و بهر انسان در ماه رمضان را افزایش دهد.
ماه صلوات بر پیامبر گرامی
ماه شعبان، ماه صلوات بر پیامبر گرامی و اهل بیت عصمت و طهارت است. بر این اساس امام سجاد صلوات شعبانیه را بیان فرمودند تا مؤمنین هنگام ظهر آن را بخوانند. صلوات شعبانیه ابتدا با درود چندباره بر پیامبر و اهل بیت او شروع می‌شود و با بیان فضایل و مناقب آن بزرگواران ادامه می‌یابد و سپس از خداوند توفیق عمل به سنت پیامبر گرامی درخواست می‌شود.
ماه مناجات با حضرت حق
ماه شعبان، ماه مناجات با پروردگار عالم است. بر این اساس همه ائمه در این ماه مناجات شعبانیه را می‌خواندند. مناجات شعبانیه یکی از مناجات‌هایی کم نظیر و از غرر مناجات‌های شیعه است. حضرت امام در باره مناجات شعبانیه می‌فرماید: «مناجات شعبانیه از بزرگ‌ترین مناجات و در بردارنده عظیم‌ترین معارف الهى است. اگردر ادعیه نبود الّا مناجات شعبانیه، همان کافى بود براى اثبات حقانیت ائمه اطهار. مناجات شعبانیه از مناجات‌هایى است که کم نظیر است. مشتمل بر اسرارى است که دست ما از آن کوتاه است. مناجات شعبانیه براى این است که همه را مهیا کند براى ضیافة اللَّه. من ندیده ام در ادعیه، دعایى را که گفته شده باشد همه ائمه این دعا را می‌خواندند. تمام آن چه را عرفا می‌گویند، در چند کلمه مناجات شعبانیه می‌شود یافت.» [5]
ماه روزه
پیامبر گرامی و ائمه اطهار در آستانه ماه شعبان، اصحاب را جمع می‌كردند و ضمن بشارت به ماه شعبان بر روزه آن تأكید می‌كردند. پیامبر گرامی صلی الله علیه و آله می‌فرماید: «شَعبانُ شَهري و رَمَضانُ شَهرُ اللّهِ فَمَن صامَ شَهري كُنتُ لَهُ شَفيعا يَومَ القِيامَةِ»[6] شعبان، ماه من و رمضان ماه خداوند است. هر كه ماه مرا روزه بدارد، در روز قيامت شفيع او خواهم بود.
در روایت آمده است: «كان صَلَّى‌الله عَلَیهِ وَآلِهِ وسَلَّمْ یصوم هذا الشّهر ویوصل صیامه بشهر رمضان»[7]: همواره پیامبر گرامی ماه شعبان را روزه می‌گرفت و روزه آن را به ماه رمضان وصل می‌کرد.
امام سجاد علیه السلام در صلوات شعبانیه می‌فرماید: «الَّذی كانَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَیهِ وَآلِه وَسَلَّمَ یدْاَبُ فی صِیامِه وَقِیامِه فی لَیالیهِ وَاَیامِه»[8] ماه شعبان، ماهی که رسول خدا تمام همت و توان خود را در روزه داری و شب زنده داری به کار می‌گرفت.
صفوان جمال نقل می‌کند که امام صادق علیه السلام به من فرمود: «حُثَّ مَنْ فِی نَاحِیتِكَ عَلَى صَوْمِ شَعْبَانَ»: اطرافیانت را به روزه ی ماه شعبان تشویق کن. از آن بزرگوار سؤال کردم: جُعِلْتُ فِدَاكَ تَرَى فِیهِ شَیئاً: آیا روزه ماه شعبان ارزشی دارد؟ حضرت فرمود: «نَعَمْ إِنَّ رَسُولَ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ كَانَ إِذَا رَأَى هِلاَلَ شَعْبَانَ، أَمَرَ مُنَادِیاً ینَادِی فِی اَلْمَدِینَةِ یا أَهْلَ یثْرِبَ، إِنِّی رَسُولُ اَللَّهِ إِلَیكُمْ أَلاَ إِنَّ شَعْبَانَ شَهْرِی فَرَحِمَ اَللَّهُ مَنْ أَعَانَنِی عَلَى شَهْرِی» آری، وقتی پیامبر گرامی هلال ماه شعبان را می‌دید، دستور می‌داد منادی در شهر ندا دهد: من رسول خدا هستم و شعبان ماه من است و خداوند رحمت کند کسی را که مرا در ماهم یاری کند.
سپس امام صادق علیه السلام فرمود: «إِنَّ أَمِیرَ اَلْمُؤْمِنِینَ علیه السلام كَانَ یقُولُ مَا فَاتَنِی صَوْمُ شَعْبَانَ مُنْذُ سَمِعْتُ مُنَادِی رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ ینَادِی فِی شَعْبَانَ، وَ لَنْ یفُوتَنِی فِی أَیامِ حَیاتِی صَوْمُ شَعْبَانَ إِنْ شَاءَ اَللَّهُ»براستی امیر مؤمنان می‌فرمود از زمانی که منادی پیام رسول خدا را اعلام کرده است تا کنون، از من ترک روزه ماه شعبان نشده است و إِنْ شَاءَ اَللَّهُ ترک نخواهد شد.
سپس امام صادق ادامه داد: ثُمَّ كَانَ عَلَیهِ اَلسَّلاَمُ یقُولُ صَوْمُ شَهْرَینِ مُتَتَابِعَینِ تَوْبَةٌ مِنَ اَللَّهِ»[9] روزه پی‌درپی ماه شعبان و رمضان نزد خداوند به منزله توبه است.
ماه شعبان منه از دست قدح کاین خورشید
از نظر تا شب عید رمضان خواهد شد
نقل است که امام سجاد علیه السلام وقتی ماه شعبان حلول می‌کرد اصحاب خود را جمع می‌کرد و می‌فرمود: يَا أصحَابِي أتَدرُونَ مَا هَذا الشّهر، هَذا شَهرُ شَعبَان وَ كَانَ النّبي یقول: شَعبَانُ شَهري، فَصُومُوا هَذا الشّهر حُبّاً لِنَبِيّكم وَ تقرّباً اِلَى ربّكُم» ای اصحاب من آیا می‌دانید این ماه چه ماهی است؟ این ماه شعبان است، همواره پیامبر گرامی می‌فرمود: شعبان ماه من است، پس بخاطر محبت به پیامبرتان و نزدیکی به خداوند، این ماه را روزه بگیرید.
سپس امام می‌فرمود: أقسِمُ بِمَن نَفسي بِيَدِهِ لَقَد سَمِعتُ أبي الحسين يَقُول: سَمِعتُ أميرَ المُؤمِنِين يَقُول: مَن صَامَ شَعبان حُبّاً لِرَسولِ الله وَ تَقرّباً اِلَى الله أحبّه الله وَ قرّبه اِلَى كِرَامَتِهِ يَومَ القِيَامَة وَ أوجَبَ لَهُ الجَّنّة»[10] قسم به کسی که جانم در ید قدرت اوست از پدرم شنیدم که امیر مؤمنان می‌فرمود: هرکس ماه شعبان را از روی محبت به پیامبر و نزدیکی به خداوند، روزه بگیرد بهشت برای او واجب می‌شود.
امید که با توفیق الهی، همگان از فیوضات و برکات معنوی این ماه بهره‌مند شویم. آمین یا رب العالمین.
[1]. بحار الأنوار ، ج 97 ، ص 83 .
[2]. «مصباح المتهجّد، ج۲، ص۸۲۵
[3]. صلوات شعبانیه، شیخ عباس قمی، مفاتیح الجنان.
[4]. مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج7، ص542
[5]. صحیفه امام، ج13
[6]. بحار الأنوار ، ج 97 ، ص 83 .
[7]. …
[8]. صلوات شعبانیه، شیخ عباس قمی، مفاتیح الجنان.
[9]. …
[10]. …
دیدگاهتان را بنویسید