دهه امر به معروف و نهی از منکر

وَلْتَكُنْ مِنْكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى الْخَيْرِ وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ ۚ وَأُولَٰئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ

اشاره‌ای گذرا به ضرورت امر به معروف و نهی از منکر به مناسبت دهه امر به معروف و نهی (دهه اول محرم)

ضرورت امر به معروف و نهی از منکر

1. از آن جائی که بشر موجودی اجتماعی است و یک پیکر به حساب می‌آید؛ باید نسبت به یکدیگر اظهار علاقه نمایند و نسبت به سرنوشت یکدیگر حساس بوده و در برابر چالش‌های پیش‌رو، مشکلات، درد و رنج یکدیگر احساس مسئولیت نمایند و امر به معروف و نهی از منکر اعمال همین علاقهمندی و اعمال همین حساسیت‌ها و اعمال همین مسئولیت‌پذیری‌ها است.

بنی آدم اعضای یکدیگرند   که در آفرینش ز یک گوهرند

چو عضوی به درد آورد روزگار   دگر عضوها را نماند قرار

تو کز محنت دیگران بی غمی    نشاید که نامت نهند آدمی

2. همان گونه که از اشیاء قیمتی و ارزشمند در برابر خطرات محافظت می‌شود، ارزش‌های جامعه هم باید توسط امر به معروف و نهی از منکر محافظت شود تا هم از تعرض آفت و آسیب حفظ شود و هم ارزش‌ها در جامعه تقویت گردد.
3. همان گونه برای تناول غذاهای مضر مدام هشدار داده می‌شود تا با تغییر ذائقه، سلامت جامعه به خطر نیفتد، به همان دلیل بابد برای جلوگیری از تغییر ذائقه معنوی مردم از امر به معروف ونهی از منکر استفاده کرد تا شرم و حیا به خجالتی بودن و ترویج ارزش‌ها و دفاع از آن به فضولی کردن در امور دیگران تغبیر پیدا نکند.
4. همان گونه که با هزینه‌های کلان با بی‌سوادی و جهل مبارزه می‌شود، همان گونه که با هزینه‌های بسیار با واکسن از بیماری‌های ناعلاج پیشگیری می‌شود، همان گونه که برای حفظ سلامتی افراد و جلوگیری از بیماری‌های واگیردار پیشگیری می‌شود؛ به همان دلیل باید با امر به معروف و نهی از منکر با ناهنجاری‌ها مبارزه شود، از انحرافات و اشاعه منکرات در جامعه جلوگیری شود.
5. به همان دلیلی که برای خودرو کمر بند ایمنی و کیسه هوا نصب می‌شود، به همان دلیلی که برای جلوگیری از تخلف و جرم از پلیس راهنمائی، یا پلیس انتظامی استفاده می‌شود، به همان دلیلی که در جاده‌ها برای جلوگیری از خطر، تابلو راهنمائی نصب می‌شود، به همان دلیلی که در جاده از نیوجرسی استفاده می‌شود؛ به همان دلیل باید از امر به معروف و نهی از منکر در برابر هرگونه خطر استفاده شود.
6. به همان دلیلی که برای جلوگیری از نفوذ دشمن از مرزبان، ارتش، قوای امنیتی استفاده می‌شود؛ به همان دلیل باید برای تأمین امنیت معنوی جامعه از آمر به معروف و ناهی از منکر استفاده شود.
7. به همان دلیلی که نباید در برابر کسی که در کشتی زیر صندلی خود را سوراخ می‌کند یا آتشی را در جنگل روشن می‌کند، سکوت کرد به همان دلیل در برابر تارک معروف و عامل منکر باید عکس العمل نشان داد
8. همان‌گونه که نسبت به تراول قلابی یا اسناد جعلی هشدار داده می‌شود؛ باید در برابر خطر بزرگ‌تر و جدی‌تر روز قیامت، با امر به معروف و نهی منکر به افراد جامعه هشدار داد.

إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا بِآيَاتِنَا سَوْفَ نُصْلِيهِمْ نَارًا كُلَّمَا نَضِجَتْ جُلُودُهُمْ بَدَّلْنَاهُمْ جُلُودًا غَيْرَهَا لِيَذُوقُوا الْعَذَابَ ۗ

اگر بینی که نابینا و چاه است    اگر خاموش بنشینی گناه است

 ویژگی امر به معروف و نهی از منکر

علامت ایمان: َ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِیاءُ بَعْضٍ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ . التَّائِبُونَ الْعَابِدُونَ الْحَامِدُونَ السَّائِحُونَ الرَّاكِعُونَ السَّاجِدُونَ الْآمِرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَالنَّاهُونَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَالْحَافِظُونَ لِحُدُودِ اللَّهِ ۗ وَبَشِّرِ الْمُؤْمِنِينَ

مشخصه صالحان است: يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَيُسَارِعُونَ فِي الْخَيْرَاتِ وَأُولَٰئِكَ مِنَ الصَّالِحِينَ

شرط رستگاری است: وَلْتَكُنْ مِنْكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى الْخَيْرِ وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ ۚ وَأُولَٰئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ

راه نجات است: فَلَمَّا نَسُوا مَا ذُكِّرُوا بِهِ أَنْجَيْنَا الَّذِينَ يَنْهَوْنَ عَنِ السُّوءِ وَأَخَذْنَا الَّذِينَ ظَلَمُوا بِعَذَابٍ بَئِيسٍ بِمَا كَانُوا يَفْسُقُونَ

دارای پاداش ارزشمند و عالی است: لَا خَيْرَ فِي كَثِيرٍ مِنْ نَجْوَاهُمْ إِلَّا مَنْ أَمَرَ بِصَدَقَةٍ أَوْ مَعْرُوفٍ أَوْ إِصْلَاحٍ بَيْنَ النَّاسِ ۚ وَمَنْ يَفْعَلْ ذَٰلِكَ ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِ اللَّهِ فَسَوْفَ نُؤْتِيهِ أَجْرًا عَظِيمًا

بهترین امت: كُنْتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ

شرط حاکمیت: الَّذِينَ إِنْ مَكَّنَّاهُمْ فِي الْأَرْضِ أَقَامُوا الصَّلَاةَ وَآتَوُا الزَّكَاةَ وَأَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَنَهَوْا عَنِ الْمُنْكَرِ ۗ وَلِلَّهِ عَاقِبَةُ الْأُمُورِ

علامت اراده و عزم: يَا بُنَيَّ أَقِمِ الصَّلَاةَ وَأْمُرْ بِالْمَعْرُوفِ وَانْهَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَاصْبِرْ عَلَىٰ مَا أَصَابَكَ ۖ إِنَّ ذَٰلِكَ مِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ

دلیل خرد ورزی است: فَلَوْلَا كَانَ مِنَ الْقُرُونِ مِنْ قَبْلِكُمْ أُولُو بَقِيَّةٍ يَنْهَوْنَ عَنِ الْفَسَادِ فِي الْأَرْضِ إِلَّا قَلِيلًا مِمَّنْ أَنْجَيْنَا مِنْهُمْ

هدف ارسال رسل و انبیاء الهی: الَّذِينَ يَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِيَّ الْأُمِّيَّ الَّذِي يَجِدُونَهُ مَكْتُوبًا عِنْدَهُمْ فِي التَّوْرَاةِ وَالْإِنْجِيلِ يَأْمُرُهُمْ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَاهُمْ عَنِ الْمُنْكَرِ

ترک امر به معروف

زشت ترین اعمال: لَوْلَا يَنْهَاهُمُ الرَّبَّانِيُّونَ وَالْأَحْبَارُ عَنْ قَوْلِهِمُ الْإِثْمَ وَأَكْلِهِمُ السُّحْتَ ۚ لَبِئْسَ مَا كَانُوا يَصْنَعُونَ

سبب لعن خداوند: لُعِنَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ بَنِي إِسْرَائِيلَ عَلَىٰ لِسَانِ دَاوُودَ وَعِيسَى ابْنِ مَرْيَمَ ۚ ذَٰلِكَ بِمَا عَصَوْا وَكَانُوا يَعْتَدُونَ . كَانُوا لَا يَتَنَاهَوْنَ عَنْ مُنْكَرٍ فَعَلُوهُ ۚ لَبِئْسَ مَا كَانُوا يَفْعَلُونَ

دلیل فسق: الْمُنَافِقُونَ وَالْمُنَافِقَاتُ بَعْضُهُم مِّن بَعْضٍ ۚ يَأْمُرُونَ بِالْمُنكَرِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمَعْرُوفِ وَيَقْبِضُونَ أَيْدِيَهُمْ ۚ نَسُوا اللَّهَ فَنَسِيَهُمْ ۗ إِنَّ الْمُنَافِقِينَ هُمُ الْفَاسِقُونَ

سبب توبیخ الهی: لَوْلَا يَنْهَاهُمُ الرَّبَّانِيُّونَ وَالْأَحْبَارُ عَنْ قَوْلِهِمُ الْإِثْمَ وَأَكْلِهِمُ السُّحْتَ ۚ لَبِئْسَ مَا كَانُوا يَصْنَعُونَ

سبب هلاکت: فَلَوْلَا كَانَ مِنَ الْقُرُونِ مِنْ قَبْلِكُمْ أُولُو بَقِيَّةٍ يَنْهَوْنَ عَنِ الْفَسَادِ فِي الْأَرْضِ إِلَّا قَلِيلًا مِمَّنْ أَنْجَيْنَا مِنْهُمْ . فَلَمَّا نَسُوا مَا ذُكِّرُوا بِهِ أَنْجَيْنَا الَّذِينَ يَنْهَوْنَ عَنِ السُّوءِ وَأَخَذْنَا الَّذِينَ ظَلَمُوا بِعَذَابٍ بَئِيسٍ بِمَا كَانُوا يَفْسُقُونَ

یکی از مشخصه های حیات طیبه اهل بیت عصمت وطهارت

یکی از مشخصه های حیات طیبه اهل بیت عصمت و طهارت اقامه معروف و رهائی از منکر است همان حقیقتی که هدف ارسال رسل است: الَّذِينَ يَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِيَّ الْأُمِّيَّ الَّذِي يَجِدُونَهُ مَكْتُوبًا عِنْدَهُمْ فِي التَّوْرَاةِ وَالْإِنْجِيلِ يَأْمُرُهُمْ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَاهُمْ عَنِ الْمُنْكَرِ

همان حقیقتی که مایه ارزشمندی جوامع بشری می شود: كُنْتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ

همان حقیقتی که شرط حاکمیت متدینین است: الَّذِينَ إِنْ مَكَّنَّاهُمْ فِي الْأَرْضِ أَقَامُوا الصَّلَاةَ وَآتَوُا الزَّكَاةَ وَأَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَنَهَوْا عَنِ الْمُنْكَرِ

بر این اساس است که حضرت انگیزه نهضت را بر احیای این فریضه الهی امر به معروف و نهی از منکر دانسته است و می فرماید: وَانَّما خَرَجْتُ لِطَلَبِ اْلاصْلاحِ فِى اُمَّةِ جَدِّى صَلَّى الله عَلَيْهِ وَ آلِهِ و سَلَّمْ، اُرِيدُ اَنْ آمُرَ بِالْمَعْرُوفِ وَاَنْهى عَنِ الْمُنْكَرِ

و ما در زیارت آن بزرگوار به اقامه امر به معروف و نهی از منکر شهادت می دهیم: اَشهَدُ اَنَّکَ قَد اَقَمتَ الصَّلاةَ وَ آتَیتَ الزَّکاةَ وَ اَمَرتَ بِالمَعروفِ وَ نَهَیتَ عَنِ المُنکَر

عزادار واقعی

عزادار واقعی که در زیارت عاشورا از خداوند تبارک تعالی درخواست حیات طیبه اهل بیت عصمت و طهارت دارد نهایت سعی و کوشش، اقامه معروف و رهائی از منکر است

ما برای امامی عزاداری می کنیم که برای اقامه امر به معروف شهید شد، یعنی اقامه معروف که خواست اوست را رها کرده ایم و فقطعزاداری می کنیم

ما باید قبل از عزاداری عامل و سپس آمر به معروف باشیم

بنابر این

عزادار واقعی در مرحله اول: واجبات دین را به عنوان معروف، صحیح، کامل و جامع انجام می دهد

عزادار واقعی در مرحله دوم: واجبات دین را به عنوان معروف، به صورت شایسته اقامه می کند، یعنی: با عمل، با اخلاق پسندیده، با روش های جذاب، دیگران را به تدین و دین داری و عمل به وظائف دینی دعوت می کند: كُونُوا دُعَاةَ النَّاسِ بِغَيْرِ أَلْسِنَتِكُمْ 

عزادار واقعی در مرحله سوم: نسبت به سرنوشت دیگر افراد جامعه، احساس مسئولیت می کند، سعادت خود را در سعادت فرد فرد جامعه می بیند، خود را در سعادت و خوشبختی دنیا و آخرت دیگران سهیم می داند: کُلُکُمْ راعٍ، وَ کُلُکُمْ مَسْؤُولٌ عَنْ رَعِیتِهِ، به فریضه امر به معروف و نهی از منکر توجه ویژه دارد یعنی هم امر به معروف و نهی از منکر می کند و هم فریضه امر به معروف و نهی از منکر را اقامه می کند: الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِیاءُ بَعْضٍ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ. در منطق عزادار واقعی جمله به ما ربطی ندارد، به تو ربطی ندارد، موسی به دین خود و عیسی به دین خود و … راه ندارد  از تذکر دیگران دلگیر نمی شود

عزادار واقعی در مرحله چهارم: برای اعتقاداتش احترام قائل است، برای دینش احترام قائل است، به کوچک ترین چیزی دینش را متهم نمی کند، بی احترامی و توهین به اعتقاداتش و به دینش را بر نمی تابد، گوش به شایعات نمی دهد، با هر حرفی شک به خود راه نمی دهد، هر شبهه ای را قبول نمی کند، برای شبهات دینی پاسخ در خور دین جستجو می کند و در برابر شبهه افکنان عالمانه برخورد می کند

نَحمَدُهُ وَ نَسْتَعِينُهُ وَ نَسْتَغْفِرُهُ و نَتَوَکّلُ عَلَیهِ