طواف دوّمین عمل عمره تمتع

طواف دوّمین عمل عمره تمتع

فضیلت طواف و نماز طواف

پيامبر (صلّي الله عليه وآله وسلّم ) فرمود : « هيچ طواف كننده اي نيست كه هنگام زوال آفتاب با سر و پاي برهنه گِرد اين خانه طواف كند ، در حالي كه پياده در حركت بوده ، گامهاي خود را كوتاه برمي دارد ، چشمانش را به زمين مي دوزد و در هر شوطي از طواف ؛ حجرالاسود را لمس مي كند ، بدون آنكه كسي را آزار رساند و ياد و ذكر خدا از زبانش بيفتد ، مگر آن كه خداوند در هر گامي كه برمي دارد ، هفتاد هزار حسنه براي او ثبت نموده ، هفتاد هزار گناه او را پوشانده و او را هفتاد هزار درجه بالا مي برد و ثواب آزاد كردن هفتاد هزار برده كه قيمت هر يك ده هزار درهم باشد به او مي دهد ، و مي تواند هفتاد نفر از بستگانش را شفاعت كند و هفتاد هزار حاجت او برآورده مي شود اگر خواست در دنيا و اگر خواست در آخرت » ^([1])

یک طواف و یک نماز طواف مقبول انسان را بهشتی می کند پس با آرامش با رغبت با توجه با خلوص طواف را انجام دهیم.

واجبات طواف

طواف دو قسم واجبات دارد:

قسم اول: شرائط صحت طواف یا شرائط طواف کننده است:

1. طهارت از حدث اصغر یعنی باید با وضو باشد؛
2. طهارت از حدث اکبر مثل جنابت و حیض و نفاس؛
3. طهارت از خبث: پاکی بدن و لباس؛
4. سنت: ختنه بودن مردها؛
5. ستر عورت و رعایت شرایط ساتر.
6. نیت طواف: برای خدا و به نیت انجام فرمان الهی و به قصد تقرب به خالق هستی، برای طواف عمره تمتع، هفت دور کعبه را طواف می‌کنم، اِمْتِثالاً لِاَمْرِ الله وَ قُرْبَةً اِلَی الله وَ خالِصاً لله. (به نوع عمره توجه شود)

قسم دوم: مقوّمات طواف: یا تشکیل دهنده حقیقت طواف است:

1. شروع از حجرالاسود؛
2. ختم نمودن هر دوری به حجرالاسود؛
3. خانه کعبه سمت چپ طواف کننده واقع شود؛
4. داخل کردن حجر اسماعیل در طواف؛
5. بودن طواف بین خانه کعبه و مقام ابرا هیم؛
6. خروج طواف کننده از خانه و آنچه از آن محسوب می‌شود؛
7. با اختیار در طول طواف حرکت کردن؛
8. آن که هفت شوط باشد، نه کمتر و نه زیادتر.

نکات مهم

با آرامش و وقار طواف کنیم، هنگام طواف عجله نکنیم، دیگران را هل ندهیم، به دیگران تنه نزنیم، با دیگران کاری نداشته باشیم و بدن و لباس را زیاد وارسی نکنیم؛

رکن حجر الاسود را نشانه گرفتن و نیت و قصدمان شروع طواف از حجر الاسود باشد؛

برای شروع طواف، بخاطر ازدحام جمعیت، باید از رکن قبل از حجر الاسود، وارد مطاف شد؛

در حفظ عدد اشواط طواف بسیار دقت شود چرا که شک در عدد طواف موجب بطلان طواف می‌شود و از آن جایی که ازدحام جمعیت در طواف، باعث جدایی افراد می‌شود پس سعی کنیم در طواف از همدیگر جدا نشویم تا بهتر عدد طواف را حفظ کنیم حد اقل 3 نفر کمتر نباشیم تا هم کمتر شک کنیم و هم در موقع شک از نظر دو نفر دیگر پیروی کنیم.

نباید زیاد بدن و لباس را وارسی کرد، اما اگر کسی یقین کرد احرامش نجس شده است باید سریع تطهیر کرده و طواف را ادامه دهید؛

در طواف پوشش روی پا برای خانم‌ها لازم است. اگر خانمی در بین طواف یقین کردید جورابش پاره شده باید کناری بایستید و سریع جوراب سالم بپوشید و از همان جا که قطع کرده‌اید طواف را شروع کنید؛

اگر دیدید بدن کسی خون افتاده یا احرام کسی نجس شده یا چادر کسی کنار رفته نیاز نیست به او اطلاع دهید؛

احرام یا چادر جلوئی را نگیرید که کشیده شود؛

کسانی که با ویلچر طواف داده می‌شوند مواظب باشند خوابشان نبرد؛

هنگام اتمام طواف براى بیرون رفتن از صف طواف کنندگان از مقابل حجرالاسود بیرون نرویم، بلکه بدون نیت طواف همراه جمعیت راه می‌رویم و با فصله گرفتن از کعبه به راحتى از مطاف خارج شویم.

همه ناخن پا خاصه ناخن شصت را برای جلوگیری از خون انداختن پشت پای دیگران بگیریم.

آیا می‌شود طواف را بی‌دلیل قطع کرد و از نو شروع کرد؟

نه خیر نمی‌شود. طواف بی‌دلیل قطع شدنی نیست.

آیا در اثناء طواف می‌شود حرف زد؟

اشکال ندارد و بهتر است به ذکر و دعا مشغول بود.

آیا در اثناء طواف می‌شود حجرالاسود را بوسید؟

نه خیر نمی‌شود.

آیا در اثناء طواف می‌شود پرده کعبه را بوسید؟

نه خیر نمی‌شود.

آیا در طواف می‌شود به پرده کعبه دست کشید؟

نه خیر نمی‌شود.

در طواف می‌شود روی دیوار حجر اسماعیل دست کشید؟

نه خیر نمی‌شود.

آیا در طواف می‌شود سر را برگرداند؟

به اندازه‌ای که شانه برنگردد اشکال ندارد.

اگر در حال طواف شانه از سمت کعبه به صورت کامل به عقب برگشت، چه باید کرد؟

باید بدون نیتِ طواف یک دور بِزند و نیّتش این باشد که همان جا که شانه به عقب برگشته طواف را ادامه دهد.

اگر فشار جمعیت کسی را به جلو راند چه باید بکند؟

باید با اختیار به جلو برود.

اگر در حال طواف فشار جمعیت کسی را بی اختیار به جلو ببرد چه باید کرد؟

باید بدون نیتِ طواف یک دور بِزند و نیّتش این باشد که همان جا که به جلو رانده شد طواف را ادامه دهد.

حدّ مطا ف: 26 ذراع = 5/13 متر

طواف حد خاصی نـدارد و بعـد از مقـام نیـز جایز است: آیات عظام خامنه‌ای، خـویی، سیسـتانی، مکارم، نوری.

رعایت فاصله بین کعبه تا مقام ابراهیم واجـب است، مگر آنکه ضرورت اقتضا کنـد؛ یعنـی نتوانـد در این حد طواف کند که در این صورت با رعایـت الأقـرب فـالأقرب، طـواف خـارج از مطـاف جـایز است: آیت الله سبحانی.

رعایت فاصله بین کعبه تا مقام ابراهیم واجـب است، مگر آنکه ضرورت اقتضا کنـد؛ یعنـی نتوانـد در این حد طواف کند و زمانی را که خلوت باشد پیدا نکند که در این صورت با رعایـت الأقـرب فـالأقرب، طـواف خـارج از مطـاف جـایز است: حضرت امام.

بنا بر احتیاط واجب، رعایت فاصله بین کعبه تا مقام ابراهیم واجـب است، ولــی در مــوارد ازدحام، طواف در خارج از این محدوده نیـز کـافی است: آیت الله تبریزی.

با عدم تمکن از طواف در محدوده، به خـاطر ازدحام، طواف از پشت مقام، بـه شـرط اتصـال بـه جمعیت طـواف کننـده، کـافی اسـت: آیات عظام جوادی، صافی، گلپایگانی.

4.چنانچه ضـرورت عرفـی اقتضـا کنـد، انجـام طواف در خارج از این محدوده، با رعایت الاقـرب فالاقرب، مانعی ندارد: آیت الله فاضل.

رعایت فاصله مذکور لازم اسـت و اگر کسـی کـه نتواند در این محدوده طـواف کنـد یـا مشـقت شدید داشته باشد، نایب بگیرد و اگر از آن هـم معـذور است، مـی‌توانـد در فاصـله دورتـر طـواف کنـد و رعایت الأقرب فالأقرب لازم نیسـت، البتـه در ایـام شلوغ، مثل ایام شلوغ حـج و رمضـان کـه مشـقت نوعیه دارد، استثنا است: آیت الله زنجانی.

طواف باید بین بیت و مقام باشد و برای کسانی که نتوانند در محدوده مذکور طواف کنند یـا طـواف برای آنها مشقت داشته باشد، با تحری اوقات خلوت نسبی احتیاط لازم است و گرنه طـواف در خـارج از محدوده جایز است: آیت الله بهجت.

طواف خارج مقام حضـرت ابـراهیم تـا حـدود دیوار مسجد زمان ائمه و به فاصـله تقریبـی شصـت متر تا کعبه، صحیح است و بنا بر احتیاط واجب خـارج از این مقدار تا جایی که صدق طـواف نمـوده وصـف طائفین برقرار است، طواف ننماید: آیت الله  وحید.

در ازدحام جمعیت و نبود زمان خلوت و به شرط اتصال به جمعیت طواف کننده

طواف خارج از محدوده مقام مجزی است

طواف در نیم طبقه برای معذور و غیر معذور

مجزی نیست: امام، بهجت و گلپایگانی.

معذور خود انجام دهد و نایب هم بگیرد: صافی و وحید.

در ایام شلوغ برای معذور صحیح است: سبحانی و جوادی.

در ایام شلوغ صحیح است مطلقا: زنجانی.

صحیح است مطلقا: خامنه‌ای، سیستانی، مکارم و نوری.

طواف در طبقه اول برای معذورین

در حال ضرورت و ازدحام اشکال ندارد: آیات عظام بهجت، جوادی، مکارم و هاشمی.

طواف صحیح نیست و باید نایب بگیرد و نماز را خودش بخواند: آیات عظام زنجانی، سیستانی و نوری.

طواف صحیح نیست و باید نایب بگیرد و احتیاطا خود او هم اگر می‌تواند در طبقه اول طواف کند و نماز را خودش بخواند: آیات عظام تبریزی، خامنه‌ای، فاضل، صافی و وحید.

بنا بر احتیاط واجب خود از طبقه اول طواف کند و نایب هم بگیرد: آیات عظام خامنه‌ای، تبریزی، سبحانی، فاضل و وحید.

جمع بندی: خود در طبقه اول طواف کند و نماز بخواند و همچنین برای طواف و نماز نایب بگیرد و نماز طواف را خود، مجدد در پشت مقام بخواند.

حد حجاب زن در طواف

با نماز فرق می‌کند، تنها وجه و کفین در طواف استثنا شده است: آیات عظام زنجانی، جوادی و سبحانی.

با نماز فرق می‌کند و بنا بر احتیاط واجـب، تنها وجه و کفین در طواف استثنا شده است: آیات عظام امام، بهجت، خامنه‌ای، صافی، فاضل، گلپایگانی، مکارم، وحید.

با نماز فرق نمی‌کند بنا بر احتیاط واجب: آیت الله تبریـزی.

با نماز فرق نمی‌کند بنا بر احتیاط واجب، گرچه پوشاندن صورت برای زن از نامحرم، واجب است؛ لکن باید به نحوی باشد کـه ساتر به صورت زن مسّ نشود: آیت الله خویی.

با نماز فرقـی نمـی‌کنـد؛ جـز اینکـه در نمـاز می تواند صورت خود را بپوشـاند، ولـی در طـواف واجب است صورت خود را نباید بپوشاند: آیت الله نوری.

احتیاط این اسـت همـان مقـدار کـه در نمـاز پوشاندن آن واجب اسـت، در طـواف نیـز واجـب است. ولی اگر قسمتی از موها یـا بـازو و سـاق پـا پیدا باشد، طواف صحیح است: آیت الله سیستانی.

نمایان شدن قسمتی از مو یا بدن زن در طواف در فرض سهو و یا جهـل قصوری

طواف او صحیح است: همه مراجع.

نمایان شدن قسمتی از مو یا بدن زن در طواف در فرض عمد و یا جهل تقصیری

صحیح است؛ هر چند در صـورت عـدم عـذر معصیت کـرده اسـت: آیات عظام جـوادی، خامنه‌ای، سبحانی، سیستانی، فاضل، مکارم، وحید.

بنا بر احتیاط واجب طوافش صـحیح نیسـت: آیات عظام امام، بهجت، تبریزی، خویی، زنجـانی، صافی، گلپایگانی و نوری.

احکام طواف

دست گذاردن روی دیواره حجر اسماعیل در حال طواف

جایز نیست: نوری.

بنا بر احتیاط واجب جایز نیست: آیات عظام بهجت، سبحانی، صافی ،فاضل، گلپایگانی.

جـایز اسـت: آیات عظام امـام، تبریـزی، خامنه‌ای، جوادی، خویی، زنجانی، سیستانی، مکارم، وحید.

دست گذاردن بر کعبه در حال طواف

جایز است: آیات عظام امام، تبریزی، جوادی، خامنه‌ای، خویی، زنجانی، سیستانی، مکارم، وحید.

بنا بر احتیاط واجب جایز نیست: آیات عظام بهجت، سبحانی، صافی، فاضل، گلپایگانی، نوری.

احکام طهارت

اگر کسی نیاز به تجدید وضو پیدا کرد، فقط یک وضو از آب شرب مسجد می‌تواند استفاده کند و بهتر است یک بطری کوچک آب همراه داشته باشیم.

طهارت از حدث در طواف واجب و نماز آن، شرط واقعی است؛ یعنی عالم و جاهل و ناسی در آن مساویند.

اگر قبل از طواف شک کند که طهارت دارد یا خیر، باید طهارت را تحصیل کند: همه مراجع.

اگر در اثنای طواف شک کند در تحصیل طهارت، طواف باطل است: همه مراجع.

شک در تحصیل طهارت بعد از طواف

اگر احتمال دهد هنگام طواف متوجه طهـارت خـود بوده، به شک خود اعتنا نکند: آیت الله زنجانی.

طوافی که انجام داده، صحیح است، ولی برای نماز طواف باید تحصیل طهارت کند: آیات عظام امام، بهجت، جوادی، خامنه‌ای، خویی؛ سیستانی، صافی، فاضل، گلپایگانی، مکارم و نوری.

اگر سابقه او از جهت تقدم طهارت و حدث قبل از شروع به طواف روشن نباشد، به شک خود اعتنا نکنـد، ولـی بایـد برای اعمال بعد طهارت لازم را تحصیل کند: آیت الله سبحانی.

طوافی که انجام داده، صحیح است، ولی برای نماز طواف تحصیل طهارت کند. مگر اینکه قبـل از طواف محدث به حدث اکبر بوده و پس از طواف حـدث اصـغر از او سر زده و شک کند غسل کرده یا نه؟ که در این صورت باید بین وضو و غسل جمع کند و طواف را اعاده کند و نماز آن را بخوانـد: آیات عظام خویی و وحید.

انکشاف بطلان وضو در طواف عمـره تمتـع، بعد از تقصیر و قبل از گذشتن وقت تدارک

اعاده طواف و نماز آن کافی است: آیات عظام امام، خامنه‌ای، فاضل، مکارم و نوری.

اعاده طواف و نماز و سعی و تقصیر: آیات عظام خویی، زنجانی، سبحانی، سیستانی، صافی، گلپایگانی و وحید.

بنا بر احتیاط واجب اعاده سعی و تقصیر نیز لازم است: آیات عظام بهجت، تبریزی و جوادی.

انکشاف بطلان وضو، بعد از اتمام حج

با تدارک طواف‌ و نماز، حج او صحیح است: آیات عظام امام، خامنه‌ای، فاضل، مکارم و نوری.

با تدارک طواف‌ و نماز، سـعی و طـواف نساء و نماز آن را هم اعاده نماید: آیت الله جوادی.

غیر از تدارک، در صورت امکـان، بنـابر احتیـاط واجب، عمره مفرده هم انجام دهد: آیت الله بهجت.

اگر در عمره تمتع بوده، احرامش مبدل به حج افراد شده است و اعمالی کـه بـه نیـت حـج تمتـع انجام داده، کفایت از حج افـراد مـی‌کنـد و اگـر در حج بـوده، بایـد طـواف و اعمـال مترتبـه بـر آن را انجام دهد و اگر در وطن فهمیده، نایب بگیـرد: آیت الله زنجانی.

اگر طواف حج و طواف نساء بوده، با تـدارک طواف‌ها و نماز و سعی، تا آخر ذی الحجـه حـج او صحیح است و اگر از مکه خارج شـده و بازگشـت او حرجی یا غیر ممکن است، نایب بگیرد و علاوه بر نایب، خودش هر کجا که هست، نماز طواف‌هـا را بخواند؛ ولی چنانچه بعد از ذی الحجه متوجه بطلان وضوی خود در طواف حج شـد، وظیفـه او عمـره مفرده است و چنانچه خود نمی‌توانـد، بایـد نایـب بگیرد و سال بعد حج واجب خود را بـه جـا آور د: آیت الله سبحانی.

حـج تمتـع او باطـل اسـت و بنـا بـر احتیـاط واجب، طواف و سعی را به قصد عمره مفرده به جا آورده و تقصیر یا حلق نموده، طواف نساء را انجام داده، از احرام خارج شود و سال آینده حج تمتع را به جا آورد: آیت الله تبریزی.

طواف باطل است و احرام بـاقی اسـت و اگـر در ذی الحجه، در مکه متوجه شود، طواف‌ها و نماز آنها و سعی را انجام داده و عمره مفرده نیز بـه جـا آورد و در سال بعـد حـج واجـب را بـه جـا آورد و اگر بعد از ذی‌الحجه متوجه شـود، عمـره مفـرده را انجام دهد و چنانچه در خارج از میقـات باشـد، لازم است دوباره محرم شود رجائاً و اعمـال عمـره مفرده را با طواف نساء انجام دهد تا محـلّ شـود و در سـال بعـد حـج واجـب خـود را بـه جـا آورد: آیات عظام صافی، گلپایگانی.

اگر زمان تدارک گذشته، حج و احرام او باطـل است و اگر زمـان تـدارک بـاقی باشـد، ماننـد این کـه طواف حج باطل بوده و هنـوز مـاه ذی الحجـه تمـام نشده، طواف و اعمـال مترتبـه را اعـاده کنـد و اگـر متمکن از مباشـرت نیسـت، بـرای آن اعمـال نایـب بگیـرد و نبایــد اعــاده غیــر از طــواف نســاء از مــاه ذی الحجه بگذرد: آیت الله خـویی

اگر زمان تدارک گذشته، حج و احرام او باطـل است و اگر زمـان تـدارک بـاقی باشـد، ماننـد این کـه طواف حج باطل بوده و هنـوز مـاه ذی الحجـه تمـام نشده، طواف و اعمـال مترتبـه را اعـاده کنـد و اگـر متمکن از مباشـرت نیسـت، بـرای آن اعمـال نایـب بگیـرد و نبایــد اعــاده غیــر از طــواف نســاء از مــاه ذی الحجه بگذرد و در فـرض جهـل به حکم نسبت به بطلان طواف حج با عدم امکان تدارک، بنا بر احتیاط واجب، باید یـک شتر کفاره بدهد: آیات عظام سیستانی، وحید.

عروض غیر اختیاری حدث قبل از رسیدن به نصف طواف (5/3 شوط)

در حدث اکبر، طواف باطل است، و در حدث اصغر بنا بر احتیاط واجب طواف را تمام کند و اعاده نماید: آیات عظام امام و نوری.

طواف باطل است و باید پس از وضو طواف را از اول به جا آورد: سایر مراجع

عروض غیر اختیاری حدث در حد فاصل بین سه شوط و نیم و قبل از تمام شدن شوط چهارم

پس از طهارت، طواف را اتمام نماید: آیات عظام بهجت، جوادی، خامنه‌ای، مکارم و سبحانی.

بنا بر احتیاط واجب پس از طهارت، طواف را اتمام و اعاده نماید: آیات عظام تبریزی، خویی، زنجانی، گلپایگانی و صافی و وحید.

در مورد حدث اکبر طواف باطل است، و در مورد حدث اصغر به احتیاط واجب طواف را تمام کرده و اعاده نماید: آیات عظام امام و نوری.

طواف باطل است: آیات عظام سیستانی و هاشمی

عروض غیر اختیاری حدث پس از تمام شدن شوط چهارم

باید بعد از طهارت، طواف را تکمیل کند: همه مراجع.

عروض اختیاری حدث قبل از رسیدن به نصف طواف (5/3 شوط)

بنا بر احتیاط واجب طواف را تمام کند و اعاده نماید: آیات عظام امام و نوری.

طواف باطل است و باید پس از وضو یا غسل طواف را از اول به جا آورد: سایر مراجع.

عروض اختیاری حدث در حد فاصل بین سه شوط و نیم و قبل از تمام شدن شوط چهارم

پس از طهارت، طواف را اتمام نماید: آیات عظام بهجت، جوادی، خامنه‌ای، مکارم و سبحانی.

بنا بر احتیاط واجب پس از طهارت، طواف را اتمام و اعاده نماید: آیات عظام تبریزی، خویی، گلپایگانی و صافی.

در مورد حدث اکبر طواف باطل است، و در مورد حدث اصغر به احتیاط واجب طواف را تمام کرده و اعاده نماید: آیات عظام امام و نوری.

طواف باطل است: آیات عظام زنجانی، سیستانی، وحید و هاشمی.

عروض اختیاری حدث پس از تمام شدن شوط چهارم

طواف باطل است: آیات عظام زنجانی و وحید.

پس از طهارت، طواف را تکمیل کند: آیات عظام امام، خامنه‌ای، جوادی، صافی، گلپایگانی، مکارم و نوری.

پس از طهارت احتیاطاً اتمام و اعاده کند: آیات عظام بهجت، تبریزی، خویی و سیستانی.

عروض نجاست به بدن یا لباس در حال طواف

پس از تطهیر طواف را تکمیل نماید: آیات عظام امام، جوادی، خامنه‌ای، بهجت، زنجانی، سبحانی، سیستانی، فاضل، مکارم و نوری.

پس از تطهیر طواف را تکمیل نماید؛ به شرط عدم فوت موالات: آیت الله خامنه‌ای.

اگر قبل از تمام شدن شوط چهارم بوده پس از تطهیر، بنا بر احتیاط واجب یک طواف کامل به قصد اعم از تمام یا اتمام به جا آورد: آیات عظام تبریزی، خویی و وحید.

قبل از اتمام سه و نیم شوط باشد، طواف باطل است، و اگر بعد از سه و نیم شوط تا قبل از تکمیل چهار شوط باشد بنا بر احتیاط واجب پس از تطهیر، طواف را تمام کند و نماز بخواند و دوباره طواف و نماز را اعاده کند: و اگر بعد از دور چهارم باشد پس از تطهیر، طواف را تکمیل کند: آیات عظام صافی و گلپایگانی.

اگر در بین طواف علم پیدا کند که بدن یا لباس از اول طواف نجس بوده است

پس از تطهیر طواف را تکمیل نماید: آیات عظام خامنه‌ای، جوادی، زنجانی، سبحانی، سیستانی، فاضل و مکارم.

بنا بر احتیاط واجب پس از تطهیر، طواف را تمام کند و نماز طواف را بخواند و طواف و نماز را اعاده نماید: آیات عظام امام، بهجت و نوری.

علم به نجاست بعد از طواف

طوافش صحیح است: همه مراجع.

طواف با بدن یا لباس نجس نسیاناً

طواف باطل است: آیات عظام سبحانی و گلپایگانی

بنا بر احتیاط واجب طواف را اعاده کند: آیات عظام امام، جوادی، نوری و صافی

طواف او صحیح است: آیات عظام خامنه‌ای، بهجت، تبریزی، خویی، سیستانی، زنجانی، فاضل، مکارم، وحید و هاشمی.

خون کمتر از درهم در بدن و لباس در حال طواف

معفو نیست: آیات عظام سبحانی، گلپایگانی و نوری.

بنا بر احتیاط واجب معفو نیست: آیات عظام امام، بهجت، تبریزی، خویی، سیستانی، صافی، فاضل، مکارم و وحید.

مانعی ندارد: آیات عظام خامنه‌ای، جوادی و زنجانی.

حکم محمول متنجس

معفو نیست: آیت الله نوری.

بنا بر احتیاط واجب معفو نیست: آیات عظام امام و فاضل.

مانعی ندارد: سایر مراجع.

حکم نجس بودن لباس‌های کوچک

معفو نیست: آیات عظام جوادی، گلپایگانی و نوری.

بنا بر احتیاط واجب معفو نیست: آیات عظام امام، سیستانی، صافی، فاضل و وحید.

مانعی ندارد: آیات عظام خامنه‌ای، بهجت، تبریزی، خویی، زنجانی، سبحانی و مکارم.

قطع طواف

اگر کسی قبل از اتمام دور سوم به جهت عذری طوافش را قطع نماید، بعد از برطرف شدن عذر و بهم خوردن موالات طواف را باید از سر بگیرد.

اگر کسی در دور چهارم به جهت عذری طوافش را قطع نماید، بعد از برطرف شدن عذر باید طواف را تمام نماید و پس از نماز طواف، طواف و نماز طواف را اعاده کند.

اگر کسی بعد از اتمام دور چهارم به جهت عذری طوافش را قطع نماید، بعد از برطرف شدن عذر همان طواف را تکمیل نماید و نماز طواف را بجا آورد.

حکم تکلیفی قطع طواف بدون عذر

قطع طواف واجب: مکروه است: آیات عظام امام، تبریزی، خامنه‌ای، سیستانی، فاضل، مکارم، نوری و هاشمی.

بنا بر احتیاط واجب جایز نیست: آیات عظام بهجت و وحید.

جایز نیست: آیات عظام جوادی، صافی، گلپایگانی، خویی، سبحانی و زنجانی.

جمع بندی: جایز نیست.

حکم وضعی قطع طواف واجب و شروع از نو

رها کردن طواف بدون دلیل و از سر گیری آن جایز نیست.

رها کردن طواف به جهت شک در عدد اشواط (که مبطل است) اشکال ندارد.

رها کردن طواف به جهت شک در عدد اشواط (که صحیح است) اشکال ندارد: آیات عظام بهجت، خامنه‌ای، صافی، گلپایگانی، فاضل، مکارم، نوری و هاشمی.

طواف جدید به شرط اعتقاد به صحت آن یا در صورت جاهل قاصر بودن مجزی است: آیات عظام خویی، جوادی، سیستانی و وحید.

اگر قبل از دور چهارم بوده اشکال دارد و اگر بعد از دور چهارم بوده به احتیاط واجب آن را تمام کند و نماز بخواند و دو مرتبه طواف و نماز را اعاده کند: آیات عظام امام و سبحانی.

اگر از روی عذر مثل جهل یا سهو بوده یا پس از فوت موالات باشد، طواف دوم صحیح است ولی اگر قبل از فوت موالات بدون عذر بوده طواف دوم بنا بر احتیاط باطل است: آیت الله زنجانی.

قطع طواف به خاطر نماز جماعت

اگر در جماعـت شـرکت کنـد، اتمـام طـواف کافی است؛ و گرنه اگر قبل از اتمام دور چهارم بوده و موالات باقی است، اتمام کند. وگرنه اعاده کنـد و بعد از دور چهارم مطلقـاً اتمـام کنـد: آیات عظام امام، سبحانی و سیستانی.

اگر در جماعـت شـرکت کنـد، اتمـام طـواف کافی است؛ وگرنـه بـا خـروج از مطـاف یـا فـوت موالات، قبل از اتمام دور چهارم، اعاده کنـد و بعـداز دور چهـارم، بنـا بـر احتیـاط واجـب، تکمیـل و طواف را اعاده کند: آیات عظام تبریزی، خویی و وحید.

اگر در جماعت شرکت کند، اتمـام طـواف کـافی است؛ وگرنه در تمام صور مـی توانـد طـواف را از سـر بگیرد و صحیح است. اما اگر بخواهد احتیاط کند، پـس اگر طواف قبل از سـه دور و نـیم قطـع شـده و فصـل طویل شده، طواف را از سر بگیرد. اما اگر بعد از نصـف و قبل از تمام شدن دور چهارم بوده و فاصله هم شـده، طواف را تمام کند و نماز آن را بخواند و بعد، طـواف و نماز را اعاده کند: آیت الله فاضل.

بعد از نیمه اتمام کند و قبل از آن، با طولانی شـدن فاصله بنا بر احتیاط واجب اعاده کند: آیت الله خامنه‌ای.

پس از انجام نماز، طواف قبلی را هرچند کمتر از نصف باشد، تکمیل کند: آیت الله مکارم.

اگر موالات عرفیه به هم نخورد، اشکالی ندارد و اگر به هم بخـورد و قبـل از اکمـال دور چهـارم باشد، احتیاط مراعات شود؛ بـا اکمـال آن طـواف و اعاده آن: آیت الله بهجت.

اگـر قطـع طـواف بعـد از دور چهـارم باشـد، طواف قبلی را اتمام کنـد، مگـر این که موالات بهم خورده باشد که باید طـواف را اعـاده می کند و در قبل از نیمه دور چهارم، طواف را اعاده کند؛ الاّ این که فاصله کم باشد، کـه آن را تکمیـل می نماید و در بین سه و نیم و چهار، طواف قبلی را اتمام و سپس اعاده می کند: آیت الله زنجانی.

بعد از پایان دور چهارم، اتمام و قبل از نیمـه، اعاده و بین نیمه و چهـار، بنـا بـر احتیـاط واجـب تکمیل و اعاده کند: آیات عظام صافی، گلپایگانی.

اگر قطع بعد از دور چهارم باشد از همان جـا اتمام کند و اگر قبل از دور چهارم بوده و فصـل طویل شده اعاده و بنا بر احتیاط واجب پـیش از آن اتمام و نماز آن را به جا می آورد: آیت الله جوادی.

اگر قطـع طـواف بعـد از دور چهـارم باشـد طواف قبلی را اتمام کند و اگر قبل از اتمـام دور چهارم بوده، طواف را اعاده می کند: آیت الله نوری.

جمع بندی: اگر در جماعـت شـرکت کرده و آن بعد از شوط چهارم بوده، طواف را تکمیل کند و الا تکمیل و اعاده.

کم کردن سهوی از طواف قبل از فوت موالات

آن را تکمیـل کنـد و طواف صحیح است: همه مراجع.

اگر قبل از خروج از مطـاف، طواف را کم کرده، آن را تکمیـل کنـد و طواف صحیح است: آیات عظام تبریـزی، خویی، وحید.

کم کردن سهوی از طواف قبل از انجام نصف و بعد از فوت موالات

طواف را اعاده کند: آیات عظام امـام ، بهجــت، جــوادی، خامنه‌ای، ســبحانی، صــافی، فاضــل، گلپایگانی، مکارم، نوری.

بنـا بـر احتیـاط واجـب اتمـام و اعـاده کنـد: آیات عظام تبریـزی، سیسـتانی، وحیـد.

طواف را تکمیل کند: آیت الله زنجانی.

جمع بندی: طواف را اعاده کند ( غیر از آیت الله زنجانی: تکمیل کند.)

کم کردن سهوی از طواف بعد از انجام نصف و قبل از دور چهارم و بعد از فوت موالات

طواف را تکمیل کند: آیات عظام خویی، زنجانی، سبحانی و مکارم.

طواف را اعاده کند: آیت الله نوری.

بنا بـر احتیـاط واجـب طـواف را اعـاده کنـد: آیت الله بهجت.

بنـا بـر احتیـاط واجـب اتمـام و اعـاده کنـد: آیات عظام امام، تبریزی، جوادی، خامنه‌ای، سیسـتانی، صافی، فاضل، گلپایگانی و وحید.

جمع بندی: با ارجاع احتیاطی‌ها، طواف را تکمیل کند ( غیر از آیت الله نوری: طواف را اعاده کند.)

کم کردن سهوی از طواف بعد از انجام دور چهارم و بعد از فوت موالات

طواف را تکمیل کند: آیات عظام بهجت، جوادی، خویی، زنجانی، سبحانی، سیستانی، صافی، گلپایگـانی، مکـارم، نوری و وحید.

بــه احتیــاط واجــب اتمــام و اعــاده کنــد: آیات عظام امام، تبریزی، خامنه‌ای.

جمع بندی: با ارجاع احتیاطی‌ها، طواف را تکمیل کند.

زیادی سهوی کمتر از یک دور در طواف

آن را قطـع می کند و طواف صحیح است: همه مراجع غیر از سیستانی.

زیادی سهوی یک دور یا بیشتر در طواف

بـه قصـد قربـت، بـدون تعیـین قصـد اسـتحباب یـا وجــوب، آن را بــه هفــت برســاند: آیت الله زنجـانی.

بنا بر احتیاط واجب بـه قصـد قربـت، بـدون تعیـین قصـد اسـتحباب یـا وجــوب، آن را بــه هفــت برســاند: آیات عظام امام، بهجت، تبریـزی، جـوادی، خامنه‌ای، خـویی، سبحانی، سیستانی، مکارم، نوری و وحید.

آن را رها کند و به احتیاط مستحب بـه قصـد قربـت، بـدون تعیـین قصـد اسـتحباب یـا وجــوب، آن را بــه هفــت برســاند: آیات عظام صافی، گلپایگانی.

جمع بندی: بـدون تعیـین قصـد اسـتحباب یـا وجــوب، آن را بــه هفــت برســاند.

حکم نیابت در برخی از اشواط طواف:

صحیح است: آیات عظام امام، بهجت، خامنه‌ای و نوری

اگر بعد از تجاوز از نصف معذور شده است صحیح است: آیت الله زنجانی

اگر از اول می‌دانسته که نمی‌تواند طواف را تمام کند و نیز در صورت عجز از اتمام شوط چهارم؛ باید برای طواف کامل نایب بگیرد ولی اگر بعد از شوط چهارم باشد، می‌تواند برای بقیه نایب بگیرد: آیت الله فاضل.

در صورت عجز از اتمام شوط چهارم؛ باید برای طواف کامل نایب بگیرد ولی اگر بعد از شوط چهارم باشد، می‌تواند برای بقیه نایب بگیرد: آیت الله سیستانی.

اگر نتوان در باقیمانده اشواط مکلف را طواف داد، برای طواف کامل نایب بگیرد: آیات عظام جوادی، صافی، گلپایگانی و مکارم.

اگر نتوان در باقیمانده اشواط مکلف را طواف داد، اگر قبل از شوط چهارم است برای طواف کامل نایب بگیرد و اگر بعد از شوط چهارم است؛ برای باقیمانده نایب بگیرد و بعد از زوال عذر خودش باقیمانده را به جا آورد و طواف را اعاده نماید: آیات عظام تبریزی، خویی.

اگر از اول عاجز است و مقداری که می‌تواند انجام دهد چهار دور است، بنا بر احتیاط واجب آن مقدار را انجام داده و نایب بگیرد برای انجام یک طواف به قصد اعم از تمام و اتمام و و اگر مقدارش کمتر از چهار دور است از اول برای کل طواف نایب بگیرد و اگر در اثنای طواف عاجز شد، چنانچه چهار دور را انجام داده برای بقیه نایب بگیرد و اگر کمتر از چهار دور انجام داده برای کل طواف نایب بگیرد: آیت الله وحید.

اگر در اثنای طواف عاجز شود و پیش از تجاوز از نصف باشد، باید نایب طواف را از سر بگیرد و اگر پس از تجاوز از نصف باشد باید نایب آن را اتمام کند، ولی نماز طواف را هم خود و هم نایب بخواند: آیت الله سبحانی.

جمع بندی: اگر قبل از شوط چهارم است برای طواف کامل نایب بگیرد و اگر بعد از شوط چهارم است؛ برای باقیمانده نایب بگیرد.

حکم خلل در بخشی از یک شوط طواف

اگر در همان حال امکان جبران دارد؛ همان قسمت را جبران کند: همه مراجع

اگر در همان حال امکان جبران ندارد؛ طواف را قطع نموده و بدون نیت به حجرالاسود رفته و آن شوط را از حجرالاسود اعاده کند: آیات عظام جوادی، سیستانی و فاضل

طواف را قطع نموده و بدون نیت تا جایی که شوط قبلی اشکال داشته برود و از آنجا برای تکمیل آن شوط نیت طواف کرده و ادامه دهد: آیات عظام سایر مراجع.

اکتفا به طواف واحد در موارد وجوب تکمیل و اعاده

صحیح نیست: آیات عظام امام، زنجانی، صافی و گلپایگانی.

به احتیاط واجب صحیح نیست: آیت الله سیستانی.

صحیح است: آیات عظام بهجت، تبریزی، خویی، جوادی، خامنه‌ای، سبحانی، فاضل، نوری و وحید.

بهتر آن است که طواف اول را رها کرده و طواف دیگری شروع کند: آیت الله مکارم.

احکام شک

شک در اشواط طواف که پای 7 در میان نباشد

طواف باطل است: همه مراجع.

شک بین 6 و 7 (شک در نقیصه)

باید آن شوط را تکمیل کند و پس از نماز، طواف و نماز را اعاده کند: آیت الله سبحانی.

بنا بر احتیاط واجب طواف و نماز را اعاده کند: آیات عظام سیستانی و وحید.

طواف باطل است: آیات عظام امام، بهجت، جوادی، خامنه‌ای، خویی، صافی، فاضل، گلپایگانی و نوری.

بنا بر احتیاط واجب طواف باطل است: آیت الله مکارم.

طواف باطل است (آیت الله زنجانی: مگر آن که اطمینـان داشته باشد که تـا پـیش از پایـان طـواف، نسبت به تعداد دورها، حجت شرعی پیدا مـی‌کنـد در این صورت می‌تواند طواف را ادامه دهد و اگر حجـت شـرعی پیدا کرد، طـواف صـحیح است) .

جمع بندی: طواف باطل است غیر از آیات عظام سبحانی، سیستانی و وحید.

شک در 7 و غیر 6 مانند: 7 و 5 یا 7 و 4 (شک در نقیصه)

باطل است: سبحانی، سیستانی و وحید.

شک در اشواط طواف بین 7 و بیشتر قبل از پایان شوط

طواف باطل است: آیات عظام امام، خامنه‌ای، سبحانی، نوری و هاشمی.

طواف باطل است احتیاط مستحب اتمام و اعاده به قصد رجاء: آیات عظام خوئی، تبریزی و سیستانی.

طواف باطل است لکن احوط اتیان نماز طواف و اعاده طواف و نماز است: آیات عظام صافی و گلپایگانی.

احوط بطلان حج است: آیات عظام اراکی و بهجت.

آن دور را تمام کند و طوافش صحیح است: آیات عظام فاضل و مکارم.

طواف باطل است (زنجانی: مگر آن که اطمینـان داشته باشد که تـا پـیش از پایـان طـواف، نسبت به تعداد دورها، حجت شرعی پیدا مـی‌کنـد در این صورت می‌تواند طواف را ادامه دهد و اگر حجـت شـرعی پیدا کرد، طـواف صـحیح است) .

جمع بندی: طواف باطل است غیر از فاضل و مکارم

شک در اشواط طواف بین 7 و بیشتر در پایان شوط

اگر احتمال بدهد هنگام طواف نسبت به رعایت عدد اشواط التفات داشته به شکش اعتنا نکند و الا باید طواق را اعاده کند: آیت الله زنجانی.

طواف صحیح است: سایر مراجع.

شک بین 7 و کمتر بعد از طواف و قبل از نماز

طواف باطل است: آیات عظام تبریزی، خوئی و وحید.

بنا بر احتیاط واجب بنا را بر کمتر بگذارد و تکمیل کند و طواف را اعاده کند: آیات عظام امام و نوری.

اعتنا نکند: آیات عظام بهجت، جوادی، خامنه‌ای، مکارم، اراکی، گلپایگانی، سبحانی، صافی و فاضل.

اگر موالات عرفیه بهم خورده، اعتنا نکند: آیات عظام سیستانی و هاشمی.

جمع بندی: اعتنا نکند غیر از تبریزی، خوئی و وحید.

شک بین 7 و بیشتر بعد از طواف و قبل از نماز

اگر احتمال بدهد هنگام طواف نسبت به رعایت عدد اشواط التفات داشته به شکش اعتنا نکند و الا باید طواق را اعاده کند: آیت الله زنجانی.

به شک اعتنا نکند: سایر مراجع.

شک در اشواط طواف پس از شروع در نماز

طوافش صحیح است چرا که شک به عمل سابق بعد از ورد به عمل لاحق اعتنا نمی‌شود: همه مراجع.

ظن در اشواط طواف

حکم یقین را دارد: آیت الله بهجت

حکم شک را دارد و مبطل طواف است: سایر مراجع

کثیر الشک در طواف (3 بار)

اگر به حدّ وسواس نرسیده بنا بر اقل گذاشته و طواف را تمام کند و دو باره اعاده نماید: آیت الله زنجانی.

اگر به حدّ وسواس رسیده، نباید اعتنا کند و الا مبطل است: آیات عظام خوئی و وحید.

به شکش اعتنا نکند: سایر مراجع

استمرار طواف در حال شکّ و تبّدّل آن به یقین

به قصد رجا و کشـف وضـعیت ادامه دهد، صحیح است: آیات عظام جوادی، سبحانی، صافی، گلپایگانی و مکارم.

ادامه دادن طواف در حال شک در صورتی که به یقین منتهی شود اشکال ندارد و طواف صحیح است: آیات عظام امام، بهجت، جوادی، خامنه‌ای، سبحانی، سیستانی، صافی، گلپایگانی، مکارم، نوری و هاشمی.

اگر اطمینان دارد که در ادامه عمل بـه اطمینـان یـا حجت شرعی می‌رسد می‌تواند ادامه دهـد و اگـر چنـین اطمینـانی ندارد، نمی‌تواند ادامه دهد و در صـورت اسـتقرار شـک، طـواف و سعی او باطل است: آیات عظام زنجانی

بنابر احتیاط واجب صحیح نیست: آیات عظام خویی، تبریزی و فاضل.

صحیح نیست: آیت الله وحید.

جمع بندی: با ارجاع احتیاطی‌ها، صحیح است به غیر از وحید.

احکام مسلوس، مبطون و مستحاضه

وظیفه مسلوس نسب به طواف و نماز آن

اگر وقتی دارد که در آن وقت می‌تواند طواف و نماز را با طهارت انجام دهد، باید آن وقت را انتخاب کند: همه مراجع.

فقط مقداری از طواف و نماز را می‌تواند بدون خروج قطرات بول انجام دهد: برای طواف و نماز یک وضو کافی است، مادامی که خروج بول به صورت طبیعی نباشد: آیات عظام تبریزی، خویی، زنجانی، سیستانی و وحید.

اگر نماز را بدون فاصله بعد از طواف بخواند برای طواف و نماز یک وضو کافی است، و در غیر این صورت باید یک وضوی دیگر برای نماز بگیرد: آیت الله مکارم.

برای طواف یک وضو بگیرد و چهار شوط آن را به جا آورد و بعد تجدید وضو کرده، سه شوط دیگر آن را انجام دهد: آیات عظام صافی و گلپایگانی.

اگر حرج و مشقت نباشد در اثنای عمل تجدید وضو لازم است وگرنه یک وضو برای طواف و یک وضو برای نماز کافی است: آیات عظام امام، خامنه‌ای، جوادی، بهجت و نوری.

اگر حرج و مشقت نباشد در اثنای عمل تجدید وضو لازم است وگرنه یک وضو برای طواف و یک وضو برای نماز کافی است و بنا بر احتیاط واجب نایب هم بگیرد: آیات عظام سبحانی و فاضل.

وظیفه مبطون نسب به طواف و نماز آن

یک وضو برای طواف و نماز کافی اسـت، مگـر حـدثی غیـر از آنچـه مسـتند بـه بیمـاری اوسـت از او سـر بزنـد: آیات عظام زنجـانی و سیستانی.

یک وضو برای طواف و نماز کافی اسـت، و به احتیـاط واجـب در صـورت امکان، نایـب بگیـرد: آیات عظام تبریزی و خویی.

بایـد بـرای طـواف و نمـاز نایـب بگیـرد: آیت الله وحید.

در خروج غایط بایـد بـرای طـواف و نمـاز نایـب بگیـرد: آیت الله بهجت.

اگـر نماز را بلافاصله بعد از طواف بخواند؛ یک وضو برای طواف و نماز کافی اسـت و در غیر ایـن صورت برای هر یک وضو بگیرد: آیت الله مکارم.

اگر حرجی و مشقتی نباشـد، در اثنـای عمـل (هر بار که حدث خارج می شود) تجدید وضو لازم است وگرنه یک وضو برای طـواف و یـک وضـو برای نمـاز بگیرد: آیات عظام امـام ، جوادی، خامنه‌ای و نوری.

اگر حرجی و مشقتی نباشـد، در اثنـای عمـل (هر بار که حدث خارج می شود) تجدید وضو لازم است وگرنه یک وضو برای طـواف و یـک وضـو برای نمـاز بگیرد و بنا بر احتیاط واجـب نایـب هم بگیرد : آیات عظام سبحانی و فاضل.

نایب بگیرد و بنا بر احتیاط واجب خودش نیز برای طواف یک وضو بگیرد و چهـار دور آن را بـه جا آورد و بعد تجدید وضو کرده، سه دور دیگر آن را انجام دهد: آیات عظام صافی و گلپایگانی.

وظیفه مستحاضه قلیله

برای هر کدام از طواف و نماز یک وضو بگیرد: آیات عظام امام، خامنه‌ای، جوادی، بهجت و فاضل.

بنا بر احتیاط واجب برای هر کدام از طواف و نماز، یک وضو بگیرد: آیات عظام تبریزی، خویی، سبحانی، سیستانی، صافی، گلپایگانی، مکارم، هاشمی، نوری و وحید.

اگر بدون فاصله باشد برای هر دو یک وضو کافی است و اگر فاصله افتاد برای هرکدام یک وضو بگیرد: آیت الله زنجانی.

وظیفه مستحاضه متوسطه

برای هر کدام از طواف و نماز، یک غسل و یک وضو مگر آن که از وقت غسل اول تا آخر نماز خون در باطن هم قطع باشد، که در این صورت لازم نیست برای نماز غسل کند: آیات عظام امام، خامنه‌ای و نوری.

برای طواف یک غسل و یک وضو، و برای نماز نیز بنا بر احتیاط واجب یک غسل و یک وضو: آیات عظام صافی و گلپایگانی.

برای طواف یک غسل و یک وضو، و برای نماز فقط وضو بگیرد: آیات عظام بهجت، جوادی و فاضل

بنا بر احتیاط واجب، برای طواف یک غسل و یک وضو، و برای نماز فقط وضو بگیرد: آیات عظام تبریزی و خو یی.

برای طواف یک غسل و یک وضو، و برای نماز بنا بر احتیاط واجب یک وضو بگیرد: آیات عظام سیستانی و وحید.

مستحاضه متوسطه حکم قلیله را دارد پس اگر بدون فاصله باشد برای هر دو یک وضو کافی است و اگر فاصله افتاد برای هر کدام یک وضو بگیرد: آیت الله زنجانی.

مستحاضه متوسطه حکم قلیله را دارد پس بنا بر احتیاط واجب برای هر کدام از طواف و نماز، یک وضو بگیرد: آیت الله مکارم.

وظیفه مستحاضه کثیره

برای هر کدام از طواف و نماز، باید غسل کند و وضو بگیرد، مگر آن که از وقت غسل اول تا آخر نماز خون در باطن هم قطع باشد، که در این صورت لازم نیست برای نماز غسل کند: آیات عظام امام، خامنه‌ای و جوادی.

برای هر کدام از طواف و نماز، باید غسل کند و وضو بگیرد، مگر آن که از وقت غسل اول تا آخر نماز خون در باطن هم کامل قطع باشد، که در این صورت برای نماز وضو هم لازم نیست: آیت الله بهجت.

برای هر یک از طواف و نماز غسل کند، و وضو لازم نیست: آیت الله نوری.

برای هر یک از طواف و نماز غسل کند، و وضو لازم نیست، مگر قبل از غسل محدث به حدث اصغر شده باشد که احوط وضو بگیرد: آیت الله خویی.

بنا بر احتیاط واجب برای هر کدام غسل کند مگر آنکه از وقت غسل برای طواف تا آخر نماز خون قطع باشد، ولی وضو لازم نیست حتی اگر قبل از غسل محدث به حدث اصغر باشد: آیت الله وحید.

بنا بر احتیاط واجب، برای طواف و نماز یک غسل انجام دهد و برا ی هر یک وضو هم بگیرد: آیات عظام تبریزی و فاضل.

بنا بر احتیاط واجب، برای طواف و نماز یک غسل انجام دهد و برا ی هر یک به احتیاط مستحب وضو بگیرد: آیت الله هاشمی.

اگر غسل نمازهای یومیه خود را به موقع به جا آورده، فقط باید برای هر یک از طواف و نماز وضو بگیرد: آیت الله سبحانی.

اگر غسل نمازهای یومیه خود را به موقع به جا آورد، غسل دیگری بر او واجب نیست و به احتیاط مستحب وضو بگیرد: آیت الله مکارم.

اگر خون مستمر باشد که بیرون آمدن خون از پنبه منقطع نشود یک غسل کافی است و اگر مستمر نباشد، بلکه به نحوی باشد که بتواند پس از طواف با غسلی دیگر نماز را انجام دهد در حالی که خون بیرون نزده باشد، در این صورت اگر پس از غسل و انجام طواف خون بیرون نیامده بود می‌تواند با همان غسل نماز را بخواند و اگر بیرون آمده بود به احتیاط واجب برای نماز دوباره غسل کند: آیت الله سیستانی.

برای طواف علاوه بر غسل، وضو هم بگیرد و برای نماز اگر فاصله قابل توجهی بین طواف و نماز طواف ایجاد نشده، لازم نیست برای آن مجددا اعمال مستحاضه را به جا آورد و الا باید برای نماز طواف هم وظایف مستحاضه را تکرار کند، مگر در صورتی که اطمینان داشته باشد که پس از طواف تا پایان نماز، از وی خون بیرون نیامده است: آیت الله زنجانی

اگر بعد از غسل نمازهای یومیه خون نبیند، تجدید غسل لازم نیست: و اگر خون ببیند، برای هر کدام از طواف و نماز یک غسل احتیاطا به جا آورد، و اگر فاصله بین غسل و طواف زیاد می‌شود، احتیاطا در موقع ورود به مسجد الحرام تیمم بدل از غسل هم بنماید: آیات عظام صافی و گلپایگانی.

وظیفه مستحاضه نسب به تطهیر بدن و لباس برای طواف و نماز

واجب است بدن و لباس آلوده به خون تطهیر شود: همه مراجع.

وظیفه مستحاضه نسب به تطهیر پنبه برای طواف و نماز

پنبه تعویض شود: آیات عظام سبحانی، زنجانی، صافی، گلپایگانی و نوری.

پنبه تعویض شود، بنا بر احتیاط واجب: آیات عظام امام، خامنه‌ای، جوادی، بهجت، تبریزی، خویی، سیستانی، فاضل و وحید.

لازم نیست پنبه تعویض شود: آیت الله مکارم.

طواف مستحبی

انجام طواف مستحبی قبل از اعمال واجب

تا طواف واجب خود ولو طواف نساء را انجام نداده نمی‌تواند طواف مستحبی انجام دهد: آیت الله زنجانی.

می‌تواند طواف مستحبی به جا آورد: آیات عظام بهجت، سیستانی و فاضل.

اقوی جواز و احوط ترک آن است: آیات عظام صافی و گلپایگانی.

قول چهارم: احوط این است شخصی که احرام حج تمتع بسته پس از احرام و پیش از رفتن به عرفات، طواف مستحبی انجام ندهد و چنانچه طواف کرد، بنا بر احتیاط بعد از طواف تلبیه را تجدید کند: آیات عظام تبریزی و خویی.

احتیاطا ترک کند: آیات عظام امام، خامنه‌ای، مکارم و نوری.

جمع بندی: ترک کند.

قطع طواف مستحبی بدون عذر

قطع طواف مستحبی جایز است: همه مراجع.

شک در طواف مستحبی

مبطل نیست و باید بنا را بر اقل بگذارد: همه مراجع.

استحباب طواف کمتر از هفت شوط

استحباب دارد:آیات عظام  سبحانی و سیستانی.

استحباب آن ثابت نیست: سایر مراجع.

اسرار طواف

دور کعبه می‌گردیم تا دور خدا بگردیم و دور دیگران نگردیم

هنگام طواف، هر کسی به فراخور لیاقت و اخلاصی که دارد طواف می‌کند. طواف بعضی به دور کعبه و ارکان چهارگانه آن است، در حقیقت طواف سنگ می‌کنند.

طواف بعضی در مرتبه بالاتر است با ملائک در آسمان چهارم به موازات کعبه بیت المأمور را طواف می‌کند، اینان در حقیقت روح و جان کعبه را طواف می‌کنند.

بعضی از خواص در عرش، چهار رکن عرش را طواف می‌کند، اینان به حقیقت طواف رسیده‌اند. امام صادق علیه السلام در باره مراتب طواف می‌فرماید: «طُفْ بِقَلْبِكَ مَعَ الْمَلائِكَةِ حَولَ الْعَرْشِ كَطَوافِكَ مَعَ الْمُسْلِمينَ بِنَفْسِكَ حَولَ الْبَيْتِ»^([2]) در هنگام طواف خانه خدا، با قلبت همراه ملائکه به دور عرش خدا طواف کن همانگونه که با بدنت همراه مسلمانان اطراف کعبه می گردی. و با هروله رفتنت از هوا و هوس بگریز و از نیرو و توانت جدا شو و تبری جو .

کعبه زادگاه مولی الموحدین امیرالمؤمنین علی علیه السلام است و طواف کعبه در حقیقت طواف علی است. ما در طواف، دور امامت و ولایت می‌گردیم. بر همین اساس فرمودند نماز را پشت مقام اقامه کنید و بر همین اساس فرمودند وقتی به نماز می‌ایستید، تصور کنید علی بر بام کعبه ایستاده و نماز شما را نظاره می‌کند.

اسرار هفت دور طواف

اسرار هفت دور در طواف سیر حرکت انسان به سوی خداوند است که هفت مرحله دارد:

1. از انجام گناه پشیمان شدن؛
2. تصمیم بر ترک گناه گرفتن؛
3. گناه را ترک کردن؛
4. از کرده ناشایست خود توبه کردن؛
5. کوتاهی‌ها را جبران کردن؛
6. به فضائل آراسته شدن؛
7. فضائل را اقامه کردن.

هفت دور طواف به منزله دوری از هفت صفت رذیله عجب، کبر، حسد، حرص، بخل، غضب و شهوت است و به منزله کسب هفت صفت پسندیده‌ی علم، حلم، عفت، شجاعت عدالت، کرم و تواضع است. حاجی با هر دور یکی از آن صفات رذیله را باید از خود دور کند و به یکی از آن صفت پسندیده آراسته شود.

[1].كافي ، ج 4 ، ص 412 ، حديث 3 ؛ من لايحضرة الفقيه ، ج 3 ، ص 33 .

[2]. مصباح الشریعه ص 47