فضائل شب مبارک قدر / فضیلت‌خواهی یک امر فطری است که خداوند آن را در نهان انسان قرار داده است و وقتی فضیلت و شرافت یک امری برای انسان روشن شود؛ انسان فطرتاً به سوی آن گرایش پیدا می‌کند و حاضر نیست، فرصت پیش آمده را هدر دهد و لحظه‌ای از آن جدا شود.
سخن از فضیلت شب مبارک قدر، برای آشنایی بهتر با این شب مبارک است. در حقیقت درک صحیح شب مبارک قدر و بهرمندی از فیوضات و معنویت آن؛ به شناخت صحیح از فضائل این شب مبارک بستگی دارد، هرچه شب مبارک قدر، بهتر و بیشتر شناخته شود؛ زمینه بهرمندی بهتر و بیشتر از آن فراهم خواهد شد و بیان فضائل، به شناخت بهتر و بیشتر شب مبارک قدر کمک می‌کند.
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیم
إِنَّآ أَنزَلْنَاهُ فِى لَیلَةِ الْقَدْرِ وَمَآ أَدْرَاک مَا لَیلَةُ الْقَدْرِ لَیلَةُ الْقَدْرِ خَیرٌ مِّنْ أَلْفِ شَهْرٍ
تَنَزَّلُ الْمَلَائِکةُ وَالرُّوحُ فِیهَا بِإِذْنِ رَبِّهِم مِّن کلِّ أَمْر سَلَامٌ هِىَ حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ
فضیلت‌خواهی یک امر فطری است که خداوند آن را در نهان انسان قرار داده است و وقتی فضیلت و شرافت یک امری برای انسان روشن شود؛ انسان فطرتاً به سوی آن گرایش پیدا می‌کند و حاضر نیست، فرصت پیش آمده را هدر دهد و لحظه‌ای از آن جدا شود.
سخن از فضیلت شب مبارک قدر برای آشنایی بهتر با این شب مبارک است. در حقیقت درک صحیح شب مبارک قدر و بهرمندی از فیوضات و معنویت آن؛ به شناخت صحیح از فضائل این شب مبارک بستگی دارد، هرچه شب مبارک قدر، بهتر و بیشتر شناخته شود؛ زمینه بهرمندی بهتر و بیشتر از آن فراهم خواهد شد و بیان فضائل، به شناخت بهتر و بیشتر شب مبارک قدر کمک می‌کند.
جلال و عظمت شب مبارک قدر
شب مبارک قدر، والاترین، بزرگ‌ترین و پر برکت‌ترین زمان‌های سال است؛
شب مبارک قدر، شب مهمانی و ضیافت خداوندی است؛
شب مبارک قدر، شب شکوفایی لطف و رحمت الهی بر بندگان است؛
شب مبارک قدر، شب فیض، شب برکت و شب رستگاری است؛
شب مبارک قدر، شب یک عمر عبادت و بندگی است؛
شب مبارک قدر، شب سیر معنوی است؛
شب مبارک قدر، شب کیمیاگری است؛
شب مبارک قدر، اوج پر گشودن در فضای بی‌انتهای نیایش است؛
شب مبارک قدر، شب احیای قلوب با دم مسیحایی تضرع و دعا است؛
شب مبارک قدر، شب ترسیم خویشتن جدید خود با قلم توبه و جوهر اشک است؛
شب مبارک قدر، شب آزادی مرغ باغ ملکوت از زندان خاک است؛
شب مبارک قدر، شب آزادی پای دل از زندان تن است؛
شب مبارک قدر، شب سلام و سلامتی است؛
شب مبارک قدر شب شفای دل و جان از بیماری‌های روحی و روانی است؛
شب مبارک قدر، شب امنیت از هوای نفس و سلطه شیطان است؛
شب مبارک قدر، شب آزادی از آتش است؛
شب مبارک قدر، شب تبدیل سیئات به حسنات است.
در شب مبارک قدر هم می‌شود از شیطان دور شد، هم از جهنم نجات پیدا کرد، هم می‌شود به اندازه یک عمر خدا را عبادت کرد، هم به اندازه یک عمر تلاش، به خدا نزدیک شد، هم می‌شود رستگار و بهشتی شد و هم سال آینده خود را به خیر و نیکی تقدیر کرد.
فضائل شب مبارک قدر
- تکرار جمله لَیلَةُ الْقَدْرِ
یکی از فضائل شب مبارک قدر، تکرار جمله لَیلَةُ الْقَدْرِ، بجای ضمیر در سوره قدر است که نشان از عظمت این شب شریف دارد و از فضائل آن به حساب می‌آید، در حالی ممکن بود یک بار جمله لَیلَةُ الْقَدْرِ ذکر شود و در مرحله دوم و سوم با ضمیر از آن یاد شود: إِنَّآ أَنزَلْنَاهُ فِى لَیلَةِ الْقَدْرِ . وَمَآ أَدْرَاک مَا لَیلَةُ الْقَدْرِ . لَیلَةُ الْقَدْرِ خَیرٌ مِّنْ أَلْفِ شَهْرٍ.
- سَروَر شب‌های سال
یکی دیگر از فضائل شب مبارک قدر، سروری آن بر دیگر شب‌های سال است، پیامبر گرامی اسلام صَلَّى‌الله عَلَیهِ وَآلِهِ وسَلَّمْ شب مبارک قدر را سرور همه شب‌های سال معرفی کرده است: رَسولُ اللَّهِ: شَهرُ رَمَضانَ سَیدُ الشُّهورِ، و لَیلَةُ القَدرِ سَیدَةُ اللَّیالى؛ ماه رمضان سرور و آقای ماه‌‌های سال و شب مبارک قدر سرور و آقای همه شب‌هاست.
- برگزیده شب‌های سال
یکی دیگر از فضائل شب مبارک قدر، انتخاب آن بین همه شب‌ها به شرافت و عظمت است، خداوند تبارک و تعالی در بین شب‌های سال، شب مبارک قدر را به شرافت و عظمت برگزید، پیامبر گرامی اسلام می‌فرماید: إنَّ اللَّهَ اختارَ مِنَ الأَیامِ الجُمُعَةَ، ومِنَ الشُّهورِ شَهرَ رَمَضانَ، ومِنَ اللَّیالی لَیلَةَ القَدرِ؛ خداوند تبارک و تعالی در میان روزها جمعه را و در میان ماه‌ها رمضان را و در میان شب‌ها شب مبارک قدر را برگزیده و شرافت داده است.
- قلب ماه رمضان
یکی دیگر از فضائل شب مبارک قدر، قلب ماه رمضان بودن است، امام صادق عَلَیه‌السَّلام شب مبارک قدر را قلب ماه مبارک رمضان می‌داند: قَلبُ شَهرِ رَمَضانَ لَیلَةُ القَدرِ؛ قلب ماه رمضان شب مبارک قدر است.
- برتر از هزار ماه
یکی دیگر از فضائل شب مبارک قدر، برتری عمل در آن است، از امام صادق عَلَیه‌السَّلام سوال شد چگونه شب مبارک قدر از هزار ماه بهتر است؟ حضرت فرمود: العَمَلُ الصّالِحُ فیها مِنَ الصَّلاةِ وَالزَّکاةِ وأنواعِ الخَیرِ، خَیرٌ مِنَ العَمَلِ فی ألفِ شَهرٍ لَیسَ فیها لَیلَةُ القَدرِ: کار نیک از نماز و زکات و انواع کارهاى پسندیده، در آن شب مبارک ازعمل در هزار ماه که در آنها شب مبارک قدر نباشد بهتر است.
- شب نزول قرآن کریم
یکی دیگر از فضائل شب مبارک قدر، نزول قرآن کریم در آن است، از شرافت و عظمت شب مبارک قدر همین بس که ظرف نزول قرآن کریم است: إِنَّآ أَنزَلْنَاهُ فِى لَیلَةِ الْقَدْرِ؛ ما قرآن را در شب مبارک قدر نازل کردیم. إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِی لَیلَةٍ مُبَارَکةٍ؛ به راستی ما آن را در شبی مبارک و فرخنده نازل کردیم.
- شب مبارک
یکی دیگر از فضائل شب مبارک قدر، آن است که خداوند تبارک و تعالی آن را مبارک و خجسته قرار داده است قرآن کریم در آیه 3 سوره دخان، شب قدر را شب مبارک معرفی می‌کند: إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِی لَیلَةٍ مُبَارَکةٍ؛ ما قرآن کریم را در شب مبارک نازل کردیم
- شب برنامه‌ریزی و تقدیر سال
یکی دیگر از فضائل شب مبارک قدر، تقدیر در شب مبارک قدر است، هر امری بر اساس حکمت الهی تدبیر، تعیین و ممتاز می‌شود. تقدیر، اندازهگیرى، برنامه‌ریزى و سامان‌بخشی سال، در این شب رقم می‌خورد و هر کس متناسب با طاعت و عبادت، دلدادگی و تضرع به درگاه خداوند تبارک و تعالی تقدیرش را رقم می‌زند: تَنَزَّلُ الْمَلائِکةُ وَالرُّوحُ فِیهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ کلِّ أَمْرٍ؛ در شب مبارک قدر، فرشتگان با روح به فرمان پروردگار براى تقدیر هر کارى نازل می‌شوند. فِیهَا یفْرَقُ کلُّ أَمْرٍ حَکیمٍ؛ در شب مبارک قدر، هر امری بر اساس حکمت الهی مقرر می‌گردد.
- شب همیشگی و ماندگار
یکی دیگر از فضائل شب مبارک قدر، همیشگی بوده آن است، قدر از ابتدای خلقت تا آخر زندگی بشر وجود داشته و دارد، شب مبارک قدر منحصر به شب نزول قرآن و آن سالى که قرآن در آن شب نازل شده نیست، بلکه با تکرار سال، آن شب هم تکرار مى‌شود، پس در هر ماه رمضان از هر سال شب مبارک قدر وجود دارد. امام باقر عَلَیه‌السَّلام می‌فرماید: لَقَد خَلَقَ اللَّهُ جَلَّ ذِکرُهُ لَیلَةَ القَدرِ أَوَّلَ ما خَلَقَ الدُّنیا، وَلَقَد خَلَقَ فیها أَوَّلَ نَبِی یکونُ، وَأَوَّلَ وَصِی یکونُ، وَلَقَد قَضى أَن یکونَ فی کلِّ سَنَةٍ لَیلَةً یهبِطُ فیها بِتَفسیرِ الاُمورِ إلى مِثلِها مِنَ السَّنَةِ المُقبِلَةِ: خداوند که یادش بزرگ باد، ابتدا که دنیا را آفرید، شب مبارک قدر را هم آفرید. نیز در آن شب، اوّلین پیامبر و اوّلین جانشین پیامبر را آفرید و مقدّر کرد که در هر سال، شبى باشد که در آن شب، تفسیر کارها را تا سال آینده فرود آورد.
- شب تشرف ملائکه بر امام زمان علیه السَّلام:
یکی دیگر از فضائل شب مبارک قدر، ظرف تشرف ملائکه بر امام زمان عَلَیه‌السَّلام است، ملائکه و روح که اعظم ملائکه است در شب مبارک قدر بر امام زمان عَلَیه‌السَّلام نازل می‌شوند و تقدیر سال را به او تقدیم می‌کنند. تَنَزَّلُ الْمَلائِکةُ وَالرُّوحُ فِیهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ کلِّ أَمْرٍ: فرشتگان و روح در آن شب به اذن پروردگارشان برای تقدیر و تنظیم هر کاری نازل می شوند. ینَزِّلُ الْمَلائِکةَ بِالرُّوحِ مِنْ أَمْرِهِ عَلَى مَنْ یشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ: فرشتگان را با روح، به فرمان خود، بر هر کس از بندگانش که بخواهد نازل مى‌کند. امام باقر عَلَیه‌السَّلام می‌فرماید: لاتَخفى عَلَینا لَیلَةُ القَدرِ، إنَّ المَلائِکةَ یطوفونَ بِنا فیها: شب مبارک قدر بر ما پوشیده نیست، فرشتگان در آن شب، گِرد ما می‌چرخند.
- شب ولایت است:
یکی دیگر از فضائل شب مبارک قدر این است که صاحب آن امام زمان عَلَیه‌السَّلام است، شب مبارک قدر شب ولایت است و صاحب این شب ولی الله اعظم است. پیامبر گرامی اسلام می‌فرماید: آمِنوا بِلَیلَةِ القَدرِ؛ إنَّها تَکونُ لِعَلِی بنِ أبی طالِبٍ ولِوُلدِهِ الأَحَدَ عَشَرَ مِن بَعدی: به شب مبارک قدر ایمان آورید، زیرا آن شب از على بن ابى طالب و یازده فرزندش بعد از وى مىباشد. از آن جائی که شب مبارک قدر از اول خلقت بوده و تا آخر زندگی بشر در روی زمین وجود دارد و در آن شب تقدیر سال توسط ملائکه و روح که اعظم ملائکه است به برگزیده ی خدا در روی زمین تقدیم شود و این دلیل بر وجود حجت خدا بر روی زمین است و عده‌ای که می خواستند با امامت بعد از پیامبر مخالفت کنند منکر شب مبارک قدر شدند چرا که لازمه‌ی قبول کردن شب مبارک قدر، قبول کردن وجود حجت خداست و شاید به همین خاطر بحث شب مبارک قدر در بعضی از کتب حدیث در قسمت بحث حجت آمده است.
- شب مبارک قدر اول سال است
یکی دیگر از فضائل شب مبارک قدر، اول سال بودن است، امام صادق عَلَیه‌السَّلام می‌فرماید: لَیلَةُ القَدرِ هِی أوَّلُ السَّنَةِ، وهِی آخِرُها: شب مبارک قدر آغاز و انجام سال است.
- شب مبارک قدر هدیه خداوند
یکی دیگر از فضائل شب مبارک قدر آن است که هدیه الهی است، روایت است رسول خدا در خواب دید بنى‌امیه بر منبر او بالا مىروند، سخت اندوهناک شد، خداوند براى تسلیت پیامبر، این سوره را نازل کرد و در آن فرمود شب مبارک قدر بهتر از هزار ماه حکومت بنى‌امیه است. امام صادق عَلَیه‌السَّلام می‌فرماید: أُرِی رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ فِی مَنَامِهِ بَنِی أُمَیةَ یصْعَدُونَ عَلَى مِنْبَرِهِ مِنْ بَعْدِهِ وَ یضِلُّونَ اَلنَّاسَ عَنِ اَلصِّرَاطِ اَلْقَهْقَرَى، فَأَصْبَحَ حَزِیناً، قَالَ: فَهَبَطَ عَلَیهِ جَبْرَئِیلُ … وَ أَنْزَلَ عَلَیهِ إِنَّآ أَنزَلْنَاهُ فِى لَیلَةِ الْقَدْرِ وَمَآ أَدْرَاک مَا لَیلَةُ الْقَدْرِ لَیلَةُ الْقَدْرِ خَیرٌ مِّنْ أَلْفِ شَهْرٍ؛ پیامبر گرامی اسلام درعالم رؤياى دید بنى اميّه بر منبرش بالا مي‌روند، و مردم را از صراط هدايت به راه ضلالت می‌کشانند، از اين رو شب را اندوهگين و محزون صبح كرد، پس جبرئيل عليه السّلام بر او نازل شد و سوره قدر را بر آن حضرت نازل كرد، كه خدا در اين سوره، شب قدر را براى پيامبرش بهتر از هزار ماه سلطنت بنى اميّه قرار داد.
- شب‌های قدر مکمل یکدیگر هستند:
شب‌های قدر در تکمیل سیر تقدیر، اندازهگیرى، برنامه ریزى و سامان بخشی سال، نقش دارد، سرنوشت: مُقَدَّر شدن در شب نوزدهم و محکم ساختن: در شب بیست و یکم و امضا و حتمى شدن: در شب بیست و سوم است.
- برکت اختفای شب مبارک قدر
شب مبارک قدر مشخص نشده است و این بخاطر منفعتی است که در مخفی بودن آن وجود دارد: عبداللَّه بن اُنیس از پیامبر گرامی اسلام در تعیین شب مبارک قدر سؤال کرد و حضرت فرمود: لَولا أن تَترُک النّاسُ الصَّلاةَ إلّا تِلک اللَّیلَةَ لَأَخبَرتُک؛ اگر بیم آن نبود که مردم جز در آن شب نماز را ترک کنند به تو خبر می‌دادم. همین سؤال از حضرت امیر شد و حضرت فرمود: ما أخلو مِن أن أکونَ أعلَمُها فَأَستُرَ عِلمَها، ولَستُ أشُک أنَّ اللَّهَ إنَّما یستُرُها عَنکم نَظَراً لَکم؛ لِأَنَّهُ لَو أعلَمَکموها عَمِلتُم فیها وتَرَکتُم غَیرَها، وَأرجُو أن لاتُخطِئَکم إن شاءَ اللَّه؛ خالى از این نیستم که آن را بدانم و از شما پنهان کنم، شک ندارم که خداوند به خاطر کمک کردن و مهلت دادن به شما آن را از شما مى پوشاند، چون اگر آن را به شما اعلام مى‌کرد، در همان شب عمل مى‌کردید و در غیر آن شب ، عبادت را ترک مى‌کردید. و امید دارم که اگر خدا بخواهد، شب مبارک قدر را به خطا نگیرید.
- علامت شب مبارک قدر
از امام صادق عَلَیه‌السَّلام در مورد علامت شب مبارک قدر سؤال شد و حضرت فرمود: عَلامَتُها أن تَطیبَ ریحُها، وإن کانَت فی بَردٍ دَفِئَت، وإن کانَت فی حَرٍّ بَرَدَت فَطابَت عَلامَةُ لَیلَةِ القَدرِ: نشانه‌اش آن است که بوى آن خوش و نیکوست. اگر در فصل سرما باشد، آن شب، گرم است و اگر در گرما باشد، آن شب خنک و دلنشین مى‌شود.
دیدگاهتان را بنویسید