«فریضه عظیم حج»، تبلور واقعی «أَنِ ٱعْبُدُواْ ٱللَّهَ وَٱجْتَنِبُواْ ٱلطَّٰغُوتَ» است،
هم سیر و سلوک الی الله و رسیدن به جایگاه واقعی و لایق انسانی است و هم مبارزه با طاغوت و نمادهای کفر و شرک است.
حضرت امام خمینی یکی از ثمرات برائت از مشرکان را انتفاضه فلسطین و درخشش کوکب درّیه فلسطین می‌داند و می‌فرماید: «آری، فلسطینی راه گم کرده‌ی خود را از راه برائت ما یافت و دیدیم که در این مبارزه چطور حصارهای آهنین فروریخت، و چگونه خون بر شمشیر و ایمان بر کفر و فریاد بر گلوله پیروز شد؛ و چطور خواب بنی اسرائیل در تصرف از نیل تا فرات آشفته گشت، و دوباره کوکب درّیه فلسطین از شجره‌ی مبارکه‌ی «لاشَرقیة ولاغربیة» ما برافروخت».
حضرت امام خمینی «کنگره عظیم حج» را جایگاه توحید دانسته و سازش با کفر و شرک را از آن بدور می‌داند و می‌فرماید: «ما نخواهیم گذاشت از کعبه و حج، این منبر بزرگی که بر بلندای بام انسانیت، باید صدای مظلومان را به همه‌ی عالم منعکس سازد و آوای توحید را طنین اندازد؛ صدای سازش با آمریکا و … و کفر و شرک نواخته شود و از خدا می‌خواهیم که این قدرت را به ما ارزانی دارد که نه تنها از کعبه‌ی مسلمین، که از کلیساهای جهان نیز ناقوس مرگ آمریکا و … را به صدا درآوریم»
حج ابراهیمی در دیدگاه رهبر کبیر انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی
مقدمه
اولین شعار اسلام کلمه توحید است «لاَ إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ» این شعار دو قسمت دارد، قسمت اول که مهمتر است انزجار از کفر و شرک است. همان حقیقتی که خداوند آن را در مأموریت پیامبران قرار داده است. خداوند تبارک و تعالی در قرآن کریم می‌فرماید: «وَلَقَدْ بَعَثْنَا فِى كُلِّ أُمَّةٍۢ رَّسُولًا أَنِ ٱعْبُدُواْ ٱللَّهَ وَٱجْتَنِبُواْ ٱلطَّٰغُوتَ»([1])؛ ما در هر امتی رسولی برانگیختیم که: «خدای یکتا را بپرستید؛ و از طاغوت اجتناب کنید.
اطاعت و پیروی کامل و صحیح، با پرهیز از طاغوت همراه است. شیوه‌ای که سنت پیامبر گرامی صلی الله علیه و آله و مرام پیروان آن بزرگوار نهادینه شده است. خداوند تبارک و تعالی در قرآن کریم می‌فرماید: «مُّحَمَّدٌ رَّسُولُ اللَّهِ وَالَّذِينَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَمَاءُ بَيْنَهُمْ»([2])، محمّد (صلی الله علیه و اله) فرستاده خداست؛ و کسانی که با او هستند در برابر کفّار سرسخت و شدید، و در میان خود مهربانند.
انزجار از کفر و شرک به حدی مهم است که خداوند تبارک و تعالی در قرآن کریم یک سوره در رابطه با برائت از مشرکان بدون بسم الله نازل کرده است. «بَرَاءَةٌ مِنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ»([3])؛ قرآن کریم نسبت به مشركان از طرف خدا و پيامبرش بيزارى اعلام می‌کند. «وَأَذَانٌ مِنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ إِلَى النَّاسِ يَوْمَ الْحَجِّ الْأَكْبَرِ أَنَّ اللَّهَ بَرِيءٌ مِنَ الْمُشْرِكِينَ وَرَسُولُهُ»([4])؛ این اعلام و فریادی است از جانب خدا و پيامبرش به مردم در روز حج اكبر كه خدا و پيامبرش از مشركان بیزارند.
اهمیت بیزاری از طاغوت و شیطان به حدی است که خداوند تبارک و تعالی در کنار قربانی و حلق و در کنار بیتوته در منا، رمی جمرات را قرار داده و تکرار آن را واجب فرموده است.
«فریضه عظیم حج»، تبلور واقعی «أَنِ ٱعْبُدُواْ ٱللَّهَ وَٱجْتَنِبُواْ ٱلطَّٰغُوتَ»([5]) است، هم سیر و سلوک الی الله و رسیدن به جایگاه واقعی و لایق انسانی است و هم مبارزه با طاغوت و نمادهای کفر و شرک است. بر این اساس حجی که با دشمنان بشریت سازگار باشد و حجی که انزجار و تنفر از سردمداران کفر و شرک و نفاق و دشمنان بشریت در آن نباشد و حجی که بر آن نماد شرک و نفاق سایه افکنده باشد و حجی که بی‌توجه به درد و رنج مسلمانان و از آن بالاتر بی‌توجه به مصائب بشریت باشد، به یقین حج نیست.
«فریضه عظیم حج»، زیباترین جایگاه دیدار خالق و مخلوق و شکوهمندترین تجمع انسان‌های وارسته عاشق و مؤمن و بـزرگ‌ترین کـنگره اسـلامی است که تجلی بخش حاکمیت اسلام و زمینه ساز نظام اسلامی و درمان همه دردهای بشری خاصه جامعه اسلامی است.
«فريضه عظيم حج»، یک فريضه چند وجهی است
احیاگر حج ابراهیمی، حضرت امام خمینی رحمت الله علیه با برداشت صحیح و دقیق از دین، همواره در پیام‌های خود برای حجاج بیت الله الحرام، «فريضه عظيم حج» را یک فريضه چند وجهی می‌داند و بزرگترین درد جوامع اسلامی را بی‌توجهی به فلسفه واقعی این فریضه عظیم معرفی می‌کند. آن بزرگوار در پیامش به مناسبت سالگرد کشتار خونین مکه می‌فرماید: «بزرگترین درد جوامع اسلامی این است که هنوز فلسفۀ واقعی بسیاری از احکام الهی را درک نکرده‌اند؛ و حج با آن همه راز و عظمتی که دارد هنوز به صورت یک عبادت خشک و یک حرکت بی‌حاصل و بی ثمر باقی مانده است»([6]).
حج یک سفر زیارتی، سیاحتی نیست
حضرت امام خمینی برداشت‌های غلط ناآگاهان و مغرضان را در باره «فريضه عظيم حج» مردود شمرده و می‌فرماید: «چیزی که تا به حال از ناحیۀ ناآگاهان و یا تحلیلگران مغرض و یا جیره خواران به عنوان فلسفۀ حج ترسیم شده است این است که حج یک عبادت دسته جمعی و یک سفر زیارتی سیاحتی است».
حضرت امام خمینی بخشی از دیدگاه‌های غلط ناآگاهان و مغرضان را این گونه بیان می‌کند:
«به حج چه که چگونه باید زیست و چطور باید مبارزه کرد و با چه کیفیت در مقابل جهان سرمایه داری و کمونیسم ایستاد!»
«به حج چه که حقوق مسلمانان و محرومان را از ظالمین باید ستاند!»
«به حج چه که باید برای فشارهای روحی و جسمی مسلمانان چاره اندیشی نمود!»
«به حج چه که مسلمانان باید به عنوان یک نیروی بزرگ و قدرت سوم جهان خودنمایی کنند!»
«به حج چه که مسلمانان را علیه حکومت‌های وابسته بشوراند. بلکه حج همان سفر تفریحی برای دیدار از قبله و مدینه است و بس!»
یکی از بزرگترین وظایف مسلمانان
حضرت امام خمینی یکی از وظایف بزرگ و سنگین مسلمانان را، پی بردن به فلسفه واقعی «فریضه عظیم حج» دانسته و می‌فرماید: «یکی از وظایف بزرگ مسلمانان پی بردن به این واقعیت است که حج چیست و چرا برای همیشه باید بخشی از امکانات مادی و معنوی خود را برای برپایی آن صرف کنند».
حضرت امام خمینی در جای دیگر این وظیفه بزرگ و سنگین را این گونه تشریح می‌کند: «همه‌ی مسلمانان باید در تجدید حیات حج و قرآن کریم و بازگرداندن این دو به صحنه‌های زندگی شان کوشش کنند؛ و محققان متعهد اسلام با ارائۀ تفسیرهای صحیح و واقعی از فلسفۀ حج همه‌ی بافته‌ها و تافته‌های خرافاتی علمای درباری را به دریا بریزند».
فلسفه واقعی «فریضه عظیم حج»
حضرت امام خمینی فلسفه واقعی «فریضه عظیم حج» و هدف «کنگره عظیم حج» را فراتر از الفاظ و حرکات دانسته و این چنین می‌فرماید: «حج تنها حرکات و اعمال و الفاظ نیست و با کلام و لفظ و حرکت خشک، انسان به خدا نمی رسد».
حضرت امام خمینی در ادامه، فلسفه واقعی «فریضه عظیم حج» را این گونه بیان می‌فرماید: «حج کانون معارف الهی است که از آن، محتوای سیاست اسلام را در تمامی زوایای زندگی باید جستجو نمود». «حج پیام آور و ایجاد و بنای جامعه‌ای به دور از رذایل مادی و معنوی است». «حج تجلی و تکرار همه‌ی صحنه‌های عشق آفرین زندگی یک انسان و یک جامعۀ متکامل در دنیاست و مناسک حج مناسک زندگی است». «حج برای نزدیک شدن و اتصال انسان به صاحب خانه است».
حضرت امام خمینی معتقد است که امت اسلامی، از هر نژاد و ملیتی که باشد، باید ابراهیمی شود تا به خیل امت محمد صلی الله علیه و آله و سلم پیوند خورد و یدِ واحده شود؛ بر این اساس فلسفه واقعی «فریضه عظیم حج» را این گونه تشریح می‌فرماید: «حج تنظیم و تمرین و تشکل این زندگی توحیدی است».
حضرت امام خمینی «فریضه عظیم حج» و «کنگره عظیم حج» را عرصه‌ی نمایش قدرت مسلمانان دانسته و می‌فرماید: «حج عرصۀ نمایش و آیینه‌ی سنجش استعدادها و توان مادی و معنوی مسلمانان است».
«فریضه عظیم حج» بدون محتوا، حج نیست
حضرت امام خمینی فلسفه «فریضه عظیم حج» را وحدت و قیام برای انهدام کفر و شرک می‌داند و حج بدونِ آن را بی‌محتوا دانسته و می‌فرماید: «مسلّم حجِ بی روح و بی تحرک و قیام، حج بی برائت، حج بی وحدت، و حجی که از آن هدم کفر و شرک بر نیاید، حج نیست».
«فریضه عظیم حج» بسان «قرآن کریم» است
حضرت امام خمینی «فریضه عظیم حج» را هم سنگ «قرآن کریم» معرفی کرده و می‌فرماید: «حج بِسان قرآن است که همه از آن بهره‌مند می‌شوند» از این رو از همه دانشمندان و متفکران اسلامی می‌خواهد که از این دریای بیکران بهره بگیرند و تشنگان را بهرمند سازند. آن بزرگوار در این زمینه می‌فرماید: «اندیشمندان و غواصان و درد آشنایان امت اسلامی اگر دل به دریای معارف آن بزنند و از نزدیک شدن و فرو رفتن در احکام و سیاست‌های اجتماعی آن نترسند، از صدف این دریا گوهرهای هدایت و رشد و حکمت و آزادگی را بیشتر صید خواهند نمود و از زلال حکمت و معرفت آن تا ابد سیراب خواهند گشت».
«فریضه عظیم حج» بسان «قرآن کریم» مهجور است
حضرت امام خمینی «فریضه عظیم حج» را مانند «قرآن کریم» مهجور دانسته و در این زمینه می‌فرماید: «ولی چه باید کرد و این غم بزرگ را به کجا باید برد که حج بسان قرآن مهجور گردیده است. و به همان اندازه‌ای که آن کتابِ زندگی و کمال و جمال در حجاب‌های خود ساخته‌ی ما پنهان شده است و این گنجینۀ اسرارِ آفرینش در دل خروارها خاک کج فکری‌های ما دفن و پنهان گردیده است و زبان انس و هدایت و زندگی و فلسفۀ زندگی ساز او به زبان وحشت و مرگ و قبر تنزل کرده است؛ حج نیز به همان سرنوشت گرفتار گشته است، سرنوشتی که میلیون‌ها مسلمان هر سال به مکه می روند و پا جای پای پیامبر و ابراهیم و اسماعیل و هاجر می گذارند، ولی هیچ کس نیست که از خود بپرسد ابراهیم و محمد علیهم السلام که بودند و چه کردند؛ هدفشان چه بود؛ از ما چه خواسته‌اند؟ گویی به تنها چیزی که فکر نمی‌شود به همین است».
«فریضه عظیم حج» و «کنگره عظیم حج» برای برائت از مشرکین است
حضرت امام خمینی «فریضه عظیم حج» را جایگاه برائت از کفر و شرک معرفی می‌کند و مسلمانان را در «کنگره عظیم حج» در یک مبارزه فراگیر به برائت از مشرکان، دعوت کرده و راه نجات مسلمانان را در آن می‌داند و می‌فرماید: «ما با اعلام برائت از مشرکین تصمیم بر آزادیِ انرژی متراکم جهان اسلام داشته و داریم. و به یاری خداوند بزرگ و با دست فرزندان قرآن، روزی این کار صورت خواهد گرفت. و ان شاءالله روزی همه‌ی مسلمانان و دردمندان علیه ظالمین جهان فریاد زنند و اثبات کنند که ابرقدرت‌ها و نوکران و جیره خوارانشان از منفورترین موجودات جهان هستند».
حضرت امام خمینی یکی از ثمرات برائت از مشرکان را انتفاضه فلسطین و درخشش کوکب درّیه فلسطین می‌داند و می‌فرماید: «آری، فلسطینی راه گم کرده‌ی خود را از راه برائت ما یافت و دیدیم که در این مبارزه چطور حصارهای آهنین فروریخت، و چگونه خون بر شمشیر و ایمان بر کفر و فریاد بر گلوله پیروز شد؛ و چطور خواب بنی اسرائیل در تصرف از نیل تا فرات آشفته گشت، و دوباره کوکب درّیه فلسطین از شجره‌ی مبارکه‌ی «لاشَرقیة ولاغربیة» ما برافروخت».
فلسفه «فریضه عظیم حج» مجد و عظمت اسلام و مسلمین است
حضرت امام خمینی «فریضه عظیم حج» و «کنگره عظیم حج» را برای مجد و عظمت اسلام و مسلمین معرفی کرده و می‌فرماید: «پیامبر اسلام نیازی به مساجد اشرافی و مناره‌های تزئیناتی ندارد. پیامبر اسلام دنبال مجد و عظمت پیروان خود بوده است که متأسفانه با سیاست‌های غلط حاکمان دست نشانده به خاک مذلت نشسته‌اند».
بزرگترین درد مسلمانان
حضرت امام خمینی بزرگترین درد و مصیبت مسلمانان را اسلام آمریکایی معرفی کرده و می‌فرماید: «مگر مسلمانان نمی بینند که {جیره خواران} … اسلام ابوسفیان، اسلام ملاّهای کثیف درباری، اسلام مقدس نماهای بی‌شعور حوزه‌های علمی و دانشگاهی، اسلام ذلت و نکبت، اسلام پول و زور، اسلام فریب و سازش و اسارت، اسلام حاکمیت سرمایه و سرمایه داران بر مظلومین و پابرهنه ها، و در یک کلمه «اسلام آمریکایی» را ترویج می کنند؛ و از طرف دیگر، سر بر آستان سرور خویش، آمریکای جهانخوار، می گذارند». «مسلمانان نمی دانند این درد را به کجا ببرند که آل سعود و «خادم الحرمین» به اسرائیل اطمینان می‌دهد که ما اسلحۀ خودمان را علیه شما به کار نمی‌بریم! و برای اثبات حرف خود با ایران قطع رابطه می‌کنند. … آیا این حرکات برای جهان اسلام شرم آور نیست؟».
«کنگره عظیم حج» حرم امن الهی
حضرت امام خمینی «فریضه عظیم حج» و «کنگره عظیم حج» را حرم امن الهی معرفی می‌کند که مسلمانان بتوانند در آن آزادانه مصایب خود را بیان کنند و برای دردهای جامعه اسلامی چاره‌ای باندیشند. آن بزرگوار در این زمینه می‌فرماید: «از آنجا که مسلمانان جهان به علت فشار و حبس و اعدام، قدرت بیان مصیبت‌هایی را که حاکمان کشورشان بر آنها تحمیل کرده‌اند ندارند، باید بتوانند در حرم امن الهی مصایب و دردهایشان را با کمال آزادی بیان کنند تا سایر مسلمانان برای رهایی آنان چاره‌ای بیندیشند. لذا ما بر این مطلب پافشاری و اصرار می کنیم که مسلمانان، حداقل در خانۀ خدا و حرم امن الهی، خود را از تمامی قید و بندهای ظالمان آزاد ببینند و در یک مانور بزرگ از چیزی که از آن متنفرند اعلام برائت کنند و از هر وسیله‌ای برای رهایی خود استفاده نمایند».
«کنگره عظیم حج» جایگاه توحید است
حضرت امام خمینی «کنگره عظیم حج» را جایگاه توحید دانسته و سازش با کفر و شرک را از آن بدور می‌داند و می‌فرماید: «ما نخواهیم گذاشت از کعبه و حج، این منبر بزرگی که بر بلندای بام انسانیت، باید صدای مظلومان را به همه‌ی عالم منعکس سازد و آوای توحید را طنین اندازد؛ صدای سازش با آمریکا و … و کفر و شرک نواخته شود و از خدا می‌خواهیم که این قدرت را به ما ارزانی دارد که نه تنها از کعبه‌ی مسلمین، که از کلیساهای جهان نیز ناقوس مرگ آمریکا و … را به صدا درآوریم»
حضرت امام خمینی در ادامه می‌فرماید: «ما با تمام وجود از گسترش باج‌خواهی و مصونیت کارگزاران آمریکایی، حتی اگر با مبارزۀ قهرآمیز هم شده باشد، جلوگیری می کنیم {تا} به سوی دریایی که زمزم از آن جوشیده است روانه شویم؛ و پرده کعبه و حرم خدا را که به دست نامحرمان نجس آمریکا و آمریکازاده‌ها آلوده شده است با اشک چشم خویش شستشو دهیم».
حضرت امام خمینی در پی کشتار حجاج توسط آل سعود می‌فرماید: «ما در مکه باشیم یا نباشیم دل و روحمان با ابراهیم و در مکه است. دروازه‌های مدینة الرسول را به روی ما ببندند یا بگشایند، رشته‌ی محبت‌مان با پیامبر هرگز پاره و سست نمی‌شود. به سوی کعبه نماز می‌گزاریم و به سوی کعبه می میریم. و خدا را سپاس می گزاریم که در میثاقمان باخدای کعبه پایدار مانده‌ایم و پایه‌های برائت از مشرکین را با خون هزاران هزار شهید از عزیزانمان بنیان نهاده‌ایم. و منتظر هم نمانده‌ایم که حاکمان بی‌شخصیت بعضی از کشورهای اسلامی و غیر اسلامی از حرکت ما پشتیبانی کنند». «ما مظلومین همیشۀ تاریخ، محرومان و پابرهنگانیم. ما غیر از خدا کسی را نداریم. و اگر هزار بار قطعه قطعه شویم، دست از مبارزه با ظالم برنمی‌داریم».
حضرت امام خمینی، گسترش نفوذ اسلام و کم کردن سلطۀ جهانخواران را در سایه «کنگره عظیم حج» معرفی کرده و می‌فرماید: «البته ما این واقعیت و حقیقت را در سیاست خارجی و بین الملل اسلامی‌مان بارها اعلام نموده‌ایم که درصدد گسترش نفوذ اسلام در جهان و کم کردن سلطۀ جهانخواران بوده و هستیم». «ما درصدد خشکانیدن ریشه‌های فاسد صهیونیزم، سرمایه داری و کمونیزم در جهان هستیم». «ما تصمیم گرفته ایم، به لطف و عنایت خداوند بزرگ، نظام‌هایی را که بر این سه پایه استوار گردیده‌اند نابود کنیم؛ و نظام اسلام رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم را در جهان استکبار ترویج نماییم و دیر یا زود ملت‌های دربند شاهد آن خواهند بود».
حضرت امام خمینی در پایان می‌فرماید: «امروز جنگ حق و باطل، جنگ فقر و غنا، جنگ استضعاف و استکبار، و جنگ پابرهنه‌ها و مرفهین بی‌درد شروع شده است. و من دست و بازوی همه‌ی عزیزانی که در سراسر جهان کوله بار مبارزه را بر دوش گرفته‌اند و عزم جهاد در راه خدا و اعتلای عزت مسلمین را نموده‌اند می‌بوسم و سلام و درودهای خالصانۀ خود را به همه‌ی غنچه‌های آزادی و کمال، نثار می کنم». «ما می گوییم تا شرک و کفر هست، مبارزه هست. و تا مبارزه هست، ما هستیم». «ما تصمیم داریم پرچم «لا اله الاّ الله» را بر قلل رفیع کرامت و بزرگواری به اهتزاز درآوریم». «امروز روز هدایت نسل‌های آینده است. کمربندهاتان را ببندید که هیچ چیز تغییر نکرده است»([7]).
[1]. سوره نحل آیه 36.
[2]. سوره فتح آیه 29.
[3]. سوره توبه آیه 1.
[4]. سوره توبه آیه 3.
[5]. سوره نحل آیه 36.
[6]. پیام رهبر کبیر انقلاب اسلامی در سالگرد کشتار خونین مکه: 29 تیر 1367 / 5 ذی الحجه 1408
[7]. پیام رهبر کبیر انقلاب اسلامی در سالگرد کشتار خونین مکه: 29 تیر 1367 / 5 ذی الحجه 1408
دیدگاهتان را بنویسید