بخش هفدهم بازخوانی قیام عاشورا: دو سفارش حضرت امام حسین به زینب کبری

ام المصائب حضرت زینب کبری سلام الله علیها یک تکلیف سخت و طاقت فرسا و یک مأموریت بزرگ و یک رسالت خطیر بر دوش دارد.

بازخوانی قیام عاشورا، بخش هفدهم :

سفارش حضرت امام حسین علیه السلام به زینب کبری سلام الله علیها

مقدمه: سه وظیفه سنگین

ام المصائب حضرت زینب کبری سلام الله علیها یک تکلیف سخت و طاقت فرسا و یک مأموریت بزرگ و یک رسالت خطیر بر دوش دارد.

تکلیف سخت و طاقت فرسای آن بزرگوار، صبوری و استقامت در برابر مصائب دلخراش روز عاشورا و مصائب دردناک اسارت خاندان عصمت و طهارت است.

و مأموریت بزرگ رهبری کاروان اسرا وحفظ و صیانت از خاندان عصمت و طهارت است.

و رسالت خطیر آن بانو بزرگوار، پیروزی خون بر شمشیر و رساندن پیام عاشورا و نهضت کربلا به آیندگان است.

این تکلیف سخت و طاقت فرسا و این مأموریت بزرگ و این رسالت خطیر، حقیقتاً برای یک زن داغ دیده که همه هستی خود را داده است و فردا در احاطه و اسارت دشمن قرار می‌گیرد، بسیار طاقت فرسا است از این رو حضرت امام حسین علیه السلام برای این که این بانوی بزرگوار بتواند از عهده این سه وظیفه برآید؛ دو سفارش به حضرت زینب کبری سلام الله علیها کرد و او را برای این سه وظیفه سنگین و طاقت فرسا آماده ساخت.

دو فرمان

دو سفارشی که حضرت امام حسین علیه السلام بجای صدها سفارش، به حضرت زینب کبری سلام الله علیها کرد، در یکی فرمود: «یا اُخْتِاه لاتَنْسِینِی فِی نَافِلَةِ الَّلیل»[1] خواهر مرا در نماز شب فراموش نکن و دیگری فرمود: «لاَتَقُولُوا بِاَلْسِنَتِكُمْ مَا ینْقُصُ عَنْ قَدْرِكُمْ»[2] سخنی بر زبان نرانید كه از ارزش شما بكاهد.

تمام حقیقت قیام

این دو سفارش یا این دو درخواست یا این دو توصیه یا این دو دستور و فرمان حضرت امام حسین علیه السلام به حضرت زینب کبری سلام الله علیها، در بردارنده‌ی تمام حقیقت قیام و نهضت حضرت امام حسین علیه السلام است و آن هدفی که امام حسین در حرکت و قیامش در نظر داشت در این دو دستور نهفته است و از آن بالاتر، این دو دستور تمام حقیقت دین است. یکی خدایی بودن و توحید و دیگری شایستگی و بزرگواری و مکارم اخلاق.

بازخوانی سفارش حضرت امام حسین علیه السلام به زینب کبری سلام الله علیها

فرمان و دستور اول

حضرت امام حسین علیه السلام در فرمان و دستور اول از حضرت زینب کبری می‌خواهد تا او را در نماز شب فراموش نکند: «یا اُخْتِاه لاتَنْسِینِی فِی نَافِلَةِ الَّلیل»[3]. حضرت امام حسین علیه السلام اقامه‌ی نماز شب در آن شرائط طاقت فرسا توسط زینب کبری را مفروض گرفته است و به آن سفارش نمی‌کند، بلکه توصیه‌ی امام به فراموش نکردن وی در نماز شب است. حضرت امام حسین علیه السلام با این فرمان می‌خواهد حضرت زینب کبری را برای روزهای سخت پیش روی آماده کند و به او بفهماند که تضمین کننده‌ی موفقیت در این وظیفه‌ی سنگین و در این رسالت بزرگ، ارتباط با خالق هستی است، آن هم در دل شب، و شاه بیت آن هم نماز است.

کسب شایستگی و تضمین کننده‌ی پیروزی

یک رزمنده جهادگر و یک مجاهد فی سبیل الله، اگر بخواهد در مسیر حق و حقیقت و در مسیر هدف عالی ثابت قدم باشد و اگر بخواهد در مبارزه و جهاد، محکم و استوار بماند و اگر بخواهد در برابر سستی و انحراف، حفظ شود و اگر بخواهد از آسیب پذیری و شکست مصون باشد و اگر بخواهد حماسه آفرین و پیروز شود باید با خالق هستی ارتباط محکم و مستحکم برقرار کند.

ارتباط عمیق با خالق هستی و توسّل قلبی به خداوند تبارک و تعالی و راز و نیاز خاصه در دل شب، تضمین کننده‌ی استحکام و اقتدار نیروهایی است که می‌خواهند حماسه بیافرینند و پیروز شوند.

ارتباط عمیق با خالق هستی و توسّل قلبی رزمنده‌ی جهادگر و مجاهد فی سبیل الله به خداوند تبارک و تعالی؛ جهاد را پیروز، شهادت را باعظمت، نهضت را پرثمر، قیام را اثرگذار و مبارزه را ماندگار می‌کند.

آری پیروزی در جهاد، مخلوق معنویت و عرفان است، شکوه و عظمت شهادت، آفریده‌ی توسّل و فناء فی ‏الله است و اثرگذار و ماندگاری نهضت و قیام ثمره‌ی محو در معشوق شدن است. آن چه ماجرای عاشورا را با عظمت، پُرشکوه، ماندگار و اثرگذار کرده است؛ همین ارتباط عمیق با خالق هستی است.

این ارتباط هرچه قوی‌تر و عمیق‌تر باشد جهاد در مقابل دشمنان كارسازتر و شهادت در راه خدا پر ثمرتر و اندیشه‌های ناب اثرگذارتر و ماندگارتر خواهد بود.

در مقابل هرچه درگیری بیشتر، ارتباط با خالق هستی لازم‌تر و ضروری‌تر خواهد شد. بیشترین و معروفترین دعاها از سه امامی است که هر سه درگیر مبارزات بزرگِ مدّتِ عمر خودشان بوده‌اند، دعای کمیل، دعای عرفه، دعای ابوحمزه و صحیفه‌ی سجادیه، سند آن است.

سرتاسر نهضت

این حقیقت در سرتاسر حرکت و نهضت سید و سالار شهیدان حضرت امام حسین نمایان است. آن بزرگوار نهضت را با مناجات با حضرت حق در مسجد النبی آغاز کرد و در شب عاشورا آن را محقق ساخت و در گودی قتلگاه آن را امضا نمود.

آغاز نهضت: خطاب به پیامبر اسلام: «اَلسَّلامُ عَلَیک یا رَسُولَ اللّه اَنَا الحُسَینُ بْنُ فاطِمَةَ فَرْخُک وَابْنُ فَرْخَتِک وَسِبْطُک الَّذى خَلَّقْتَنِى فى اُمَّتِک، فَاشْهَدْ یا نَبِىَّ اللّه اَنَّهُمْ خَذَلُونى وَلَمْ یحْفَظُونى وَهذِهِ شَکواىَ اِلَیک حَتّى اَلْقاک»[4].

خطاب به خداوند تبارک و تعالی: «اَللّهُمَّ اِنَّ هذا قَبْرُ نَبِیک مُحَمَّدٍ صَلَّى الله عَلَیهِ وَ آلِهِ و سَلَّم وَاَنَا ابْنُ بِنْتِ نَبِیک وَقَدْ حَضَرنى مِنَ اْلامْرِ ما قَدْ عَلِمْتَ. اَللّهُمَّ اِنِّى اُحِبُّ الْمَعْرُوفَ وَاُنْکرُ الْمُنْکرَ وأسألُک یا ذَاالْجَلالِ وَالاْ کرامِ بِحَقِّ الْقَبْرِ وَمَنْ فِیهِ اِلاّ اخْتَرْتَ لى ما هُو لَک رِضىً وَلِرَسُولِک رِضىً»[5]^.

شب عاشورا: «اِرْجِعْ اِلَیهِمْ فَاِنْ اسْتَطَعْتَ اَنْ تُؤَخِّرَهُمْ اِلی غُدْوَةٍ وَتَدْفَعَهُمْ عَنَّا الْعَشِیةَ نُصَلِّی لِرَبِّنَا اللَّیلَةَ وَنَدْعُوهُ وَنَسْتَغْفِرَهُ فَهُو یعلَمُ اَنِّی اُحِبُّ الصَّلوةَ وَتِلاوَةَ کتابِهِ وَکثْرَةَ الدُّعاءِ وَاْلا سْتِغْفارِ»[6]^.

گودی قتلگاه: «صَبْراً عَلى قَضائِكَ يا رَبِّ لا إِلهَ سِواكَ، يا غِياثَ الْمُسْتَغيثينَ، مالِىَ رَبٌّ سِواكَ، وَ لا مَعْبُودٌ غَيْرُكَ، صَبْراً عَلى حُكْمِكَ يا غِياثَ مَنْ لا غِياثَ لَهُ، يا دائِماً لا نَفادَ لَهُ، يا مُحْيِىَ الْمَوْتى، يا قائِماً عَلى كُلِّ نَفْس بِما كَسَبَتْ، اُحْكُمْ بَيْني وَ بَيْنَهُمْ وَ أَنْتَ خَيْرُ الْحاكِمينَ»[7].

زیارت نامه: بر همین اساس در زیارت نامه آن بزرگوار می‌خوانیم: «اَشْهَدُ اَنَّک قَدْ اَقَمْتَ الصَّلاةَ»[8]^.

این حرکت ریشه قرآنی دارد

آن چه حضرت امام حسین علیه السلام به زینب کبرای سلام الله علیها توصیه فرمود، بر گرفته از قرآن کریم است.

خداوند تبارک و تعالی از زبان لشکریان خداپرست طالوت نقل می‌کند که وقتی در برابر جالوت قرار گرفتند برای پیروزی در برابر جالوت با ارتباط با خالق هستی، پیروزی گفتند: «رَ‌بَّنَا أَفْرِ‌غْ عَلَینَا صَبْرً‌ا وَثَبِّتْ أَقْدَامَنَا وَانصُرْ‌نَا عَلَی الْقَوْمِ الْکافِرِ‌ینَ»[9] پروردگارا، بر دل‌هاى ما شكیبایى فرو آر و گام‌هاى ما را استوار ساز و ما را بر گروه كافران پیروز فرما. یا اصحاب کهف در هنگام قیام بر علیه طاغوت زمان دست به دعا برداشتند و گفتند: «رَبَّنَا آتِنَا مِنْ لَدُنْكَ رَحْمَةً وَهَیئْ لَنَا مِنْ أَمْرِنَا رَشَدًا»[10] پروردگار ما! از جانب خود به ما رحمتى بخش و كار ما را براى ما به سامان رسان.

خداوند تبارک و تعالی وقتی به حضرت موسی فرمان رفتن سراغ فرعون را صادر کرد و فرمود: «اذْهَبْ إِلَى فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغَى»[11] حضرت موسی دست به دعا بر‌داشت و فرمود: «قَالَ رَبِّ اشْرَحْ لِي صَدْرِي وَ يَسِّرْ لِي أَمْرِي وَ احْلُلْ عُقْدَةً مِنْ لِسَانِي يَفْقَهُوا قَوْلِي»[12]

یا هنگامی که پیامبر گرامی به رسالت مبعوث شد، خداوند تبارک و تعالی بخاطر موفقیت آن بزرگوار در مسئولیت سنگین رسالت، ایشان را به بیداری در دل شب و تلاوت قرآن دستور می‌دهد و از آن حضرت می‌خواهد از راز و نیاز در دل شب کمک بگیرد و بنیه و توان معنوی خود را برای این رسالت خطیر تقویت کند آن جایی که می‌فرماید: «بِسمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ . یا اَیُّهَا المُزَّمِّل . قُمِ الَّیلَ اِلّا قَلیلًا . نِصفَهُ اَوِ انقُص مِنهُ قَلیـلًا . اَو زِد عَلَیهِ وَ رَتِّلِ القُرءانَ تَرتیلًا . إِنَّا سَنُلْقِي عَلَيْكَ قَوْلًا ثَقِيلًا . إِنَّ نَاشِئَةَ اللَّيْلِ هِيَ أَشَدُّ وَطْئًا وَأَقْوَمُ قِيلًا . إِنَّ لَكَ فِي النَّهَارِ سَبْحًا طَوِيلًا . وَاذْكُرِ اسْمَ رَبِّكَ وَتَبَتَّلْ إِلَيْهِ تَبْتِيلًا»[13] بیشتر شب را برای عبادت برخیز و قرآن را شمرده و روشن و با تأمل و دقت بخوان، به یقین ما به زودی قرآن کریم را بر تو نازل خواهیم کرد، بی تردید عبادت در دل شب محکم تر استوارتر است و پروردگارت را در هر حال یاد کن و فقط دل بر او بند.

یا قرآن کریم در توصیف پیامبر و اصحاب، شرط سرسختی در برابر دشمنان و مهربانی در برابر یکدیگر را ارتباط تنگاتنگ با خالق هستی و تقویت بنیه و توان معنوی می‌داند آن جایی که می‌فرماید: «مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ ۚ وَالَّذِینَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَمَاءُ بَینَهُمْ تَرَاهُمْ رُكَّعًا سُجَّدًا یبْتَغُونَ فَضْلًا مِنَ اللَّهِ وَرِضْوَانًا سِیمَاهُمْ فِی وُجُوهِهِمْ مِنْ أَثَرِ السُّجُودِ»[14] محمّد فرستاده‌ی خداست؛ و کسانی که با او هستند در برابر کفّار سرسخت و شدید، و در میان خود مهربانند؛ پیوسته آنها را در حال رکوع و سجود می‌بینی در حالی که همواره فضل خدا و رضای او را می‌طلبند؛ نشانه‌ی آنها در صورتشان از اثر سجده نمایان است.

قرآن کریم شرط نترسیدن از دشمن و پیروزی را استواری در یاد خدا می‌داند و می‌فرماید:«إِنَّ الَّذِینَ قَالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَیهِمُ الْمَلَائِكَةُ أَلَّا تَخَافُوا وَلَا تَحْزَنُوا وَأَبْشِرُوا بِالْجَنَّةِ الَّتِی كُنْتُمْ تُوعَدُونَ»[15] به یقین کسانی که گفتند: پروردگار ما خداوند یگانه است، سپس استقامت کردند، فرشتگان بر آنان نازل شوند که: «نترسید و غمگین مباشید، و بشارت باد بر شما به آن بهشتی که به شما وعده داده شده است.

دولت مردان

حضرت امام حسین علیه السلام به دولت مردان می‌خواهد بفهماند کشور را با اقامه اداره کنید نه با توسعه. توسعه اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، نظامی، انتظامی و قضایی، لازم است اما کافی نیست. آن چه اصل و اساس برای اداره کشور است، اقامه نماز است: «الَّذِينَ إِنْ مَكَّنَّاهُمْ فِي الْأَرْضِ أَقَامُوا الصَّلَاةَ وَآتَوُا الزَّكَاةَ وَأَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَنَهَوْا عَنِ الْمُنْكَرِ ۗ وَلِلَّهِ عَاقِبَةُ الْأُمُورِ»[16] همان کسانی که هر گاه در زمین به آنها قدرت بخشیدیم، نماز را برپا می‌دارند، و زکات می‌دهند، و امر به معروف و نهی از منکر می‌کنند، و پایان همه کارها از آن خداست.

به نماز باید تکیه کرد

برای گذر از تمامی سختی‌ها و مشکلات و برای گذر از تمامی بحران‌ها و تحریم‌ها؛ باید از نماز کمک گرفت باید روی نماز حساب کرد، باید به نماز تکیه داد: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلَاةِ»[17] از شكيبايى و نماز يارى جوييد. هر نسخه دیگر آدرس غلط است.

ارتباط با خدا از مسیر امامت

نکته مهم فرمان و دستور حضرت امام حسین علیه السلام، مبنی بر فراموش نکردن وی در نماز شب، این است که حضرت می‌خواهد به زینب کبری بفهماند که ارتباط با خالق هستی، از مسیر امامت و ولایت امکان پذیر است و موفقیت آور برای انجام این وظیفه‌ی سنگین و این مأموریت طاقت فرسا است.

برای بهره مندی بیشتر از رمز و راز فرمان حضرت امام حسین علیه السلام به حضرت زینب کبری سلام الله علیها این‌جا را کلیک کنید.

فرمان و دستور دوم

حضرت امام حسین علیه السلام برای این که حضرت زینب کبری سلام الله علیها را برای روزهای سخت پیش روی آماده کند؛ در فرمان و دستور دوم از حضرت زینب کبری سلام الله علیها می‌خواهد تا سخنی بر زبان نراند كه از ارزش آن بزرگوار کاسته شود: «لاَتَقُولُوا بِاَلْسِنَتِكُمْ مَا ینْقُصُ عَنْ قَدْرِكُمْ»[18].

هر کسی می‌خواهد عزادار حضرت امام حسین باشد، هر کسی که می‌خواهد نام و یاد سید و سالار شهیدان را زنده نگه دارد، باید سنجیده عمل کند، چرا که رساندن پیام عاشورا و پیروزی خون بر شمشیر، نیاز به سخنان سنجیده و حرکات سدید دارد، در این مسیر هر سخنی نباید گفت، هر حرکتی نباید کرد، هر رفتاری را نباید بروز دارد. مگر ممکن است برای بزرگداشت رهبری که از پیام رسان نهضتش می‌خواهد کاری نکند که قدر و منزلتش کاسته شود؛ دست به هر کاری زد؟!

برگزاری شایسته‌ی مراسم عزاداری

زنده نگه داشتن یاد و خاطره‌ی  سید و سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام در گرو برگزاری شایسته‌ی مراسم و مجالس عزاداری و سوگواری است. باید در تمامی برنامه‌های عزاداری، از سخت‌افزار تا نرم‌افزار، از محتوا تا جایگاه، از منبر تا مداحی، از زمان و مكان تا شكل و صحنه، از استفاده‌ی تمثال و آلات سوگواری تا راه‌اندازی دسته ها، از دعوت عزاداران تا پذیرائی و حتی پارک خودرو، بهداشت محیط، باید شأن عزادار و شأن مجلس سرور و سالار شهیدان حضرت امام حسین علیه السلام حفظ شود و از آن چه وهن اسلام و طعن شیعه است دور نگه داشته شود.

منشور اخلاقی مراسم عزاداری

برگزاری شایسته‌ی مراسم و مجالس عزاداری و سوگواری به رعایت شایسته‌ی آداب و شرائط، حدود و ثغور عزاداری بستگی دارد. توجه به آداب و شرائط، حدود و ثغور مراسم و مجالس عزاداری و سوگواری با عنوان «منشور اخلاقی مراسم و مجالس عزاداری و سوگواری» برای هر عزادار و برگزار کنندگان لازم و ضروری است. علاقمندان برای بهره مندی بیشتر از رمز و راز فرمان حضرت امام حسین علیه السلام و ملاحظه‌ی منشور اخلاقی مراسم و مجالس عزاداری و سوگواری این‌جا را کلیک نمایند.

فرمان و دستور عمومی

فرمان و دستور حضرت امام حسین علیه السلام نه اختصاص به سخن دارد و نه اختصاص به زینب کبری سلام الله علیها دارد و نه اختصاص به عزاداری، بلکه هر کسی که می‌خواهد راه حضرت امام حسین را ادامه دهد و هر کسی که می‌خواهد با ظلم و ستم مبارزه کند و هر کس که می‌خواهد از حدود اسلامی دفاع کند و هر کس که می‌خواهد در راه دین قدم بردارد و خدمتی به جامعه اسلامی داشته باشد؛ باید شأن و منزلت خود را حفظ کند و سنجیده و شایسته عمل نماید.

حفظ شأن و منزلت

یک مسلمان حق ندارد کاری کند که شأن و منزلت خودش یا مسلمان دیگری یا جامعه اسلامی یا نظام اسلامی کاسته شود بر همین اساس است که خداوند تبارک و تعالی در قرآن کریم مسلمانان را از بکار بردن کلمه‌ای که یهود از آن سوء استفاده می‌کردند، نهی کرده است آن جا که می‌فرماید: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَقُولُوا رَاعِنَا وَقُولُوا انْظُرْنَا وَاسْمَعُوا ۗ وَلِلْكَافِرِينَ عَذَابٌ أَلِيمٌ»[19] ای مسلمانان هنگام صحبت با پیامبر از عبارت‌های دوپهلو استفاده نکنید، بلکه طوری سخن برانید که مایۀ سوء استفادۀ بدخواهان نشود. این توصیه را جدّی بگیرید؛ وگرنه آن‌هایی که از این دستور سرپیچی کنند، عذابی دردناک در انتظار آنان خواهد بود.

رعایت این دستور برای کسانی که در رأس امور جامعه اسلامی هستند؛ ضروری‌تر است. بر این اساس مسئولین باید بیشتر رعایت کنند و حتی مواظب نوع نشستن و برخواستن و نوع پوشش و حرکات بدن، خاصه در برابر بیگانگان باشند که از آن به زبان بدن، زبان گفتگو، زبان تعامل، زبان دیپلماسی یاد می‌کنند که متأسفانه بعضی از مسئولین رعایت آن را بر خود لازم نمی‌دانند و با این بی‌توجهی اقتدار و عزت نظام اسلامی را خدشه دار می‌کنند.

[1]. وفيات الأئمه: صفحه 441.

[2]. جلاء العیون جلد ۲ صفحه ۲۰۵.

[3]. وفيات الأئمه: صفحه 441.

[4]. مقتل الحسین خوارزمى، جلد 1، صفحه 186.

[5]. مقتل الحسین خوارزمى، جلد 1، صفحه 186.

[6]. موسوعة كلمات الامام الحسين عليه السلام، حديث 392.

[7]. مقتل الحسين مقرّم، صفحه 282.

[8]. الکافي، جلد ۴، صفحه ۵۷۰، حدیث ۱.

[9]. سوره‌ی بقره آیه 250.

[10]. سوره‌ی کهف آیه 10.

[11]. سوره نازعات آیه 17.

[12]. سوره طه آیه 27.

[13]. سوره المزمل آیات 1 تا 8.

[14]. سوره فتح آیه 29.

[15]. سوره فصلت آیه 30.

[16]. سوره حج آیه 41.

[17]. سوره بقره آیه 153.

[18]. جلاء العیون جلد ۲ صفحه ۲۰۵.

[19]. سوره بقره آیه 104.