این چه مهمانی است که افراد در آن از خوردن و آشامیدن ممنوع شده‌اند؟
همه در طول سال مهمان خوان گسترده الهی هستند اما در مهمانسرای ماه رمضان از نظر
نوع مهمانی
نوع پذیرایی
جنبه مهمانی
افراد مهمان
با طول سال فرق دارد.
در مهمانسرای ماه رمضان، گوهر جان و روح انسان مهمان است و باید پذیرایی با جان و روح انسان، سنخیت داشته باشد نه با جسم او. خداوند جسم انسان را در مهمانسرای رمضان فرا نخوانده است، که بگوییم این چه مهمانی است که در آن خوردن و آشامیدن ممنوع است؟
خداوند تبارک و تعالی در ضیافت ماه مبارک رمضان، با توفیق اطاعت و بندگی، با توفیق دوری از گناه، با خودسازی معنوی، با فراهم شدن اسباب سعادت، با تحصیل تقوا، با معنویت، با تقرب به خدا، با اخلاص؛ از روزه‌دار در “مهمانسرای رمضان” پذیرایی می‌کند؛ تا انسان ظلوم و جهول، از مَلَک پران شود و به مقام قَابَ قَوْسَيْنِ أَوْ أَدْنَىٰ نایل گردد.
سؤال
ضیافت و مهمانی خداوند تبارک و تعالی چگونه است؟ مگر ما همیشه مهمان خدا نیستیم؟ پس چرا ماه رمضان را ماه مهمانی خدا میگویند؟ مگر همه مخلوقات، مهمان خدا نیستند، پس چرا روزه‌داران فقط مهمان خدا هستند؟ این چه مهمانی است که افراد در آن از خوردن و آشامیدن ممنوع شده‌اند؟
جواب
برای پاسخ به این سؤال باید چند موضوع روشن شود:
اول آن که باید دید میزبان این سفره گسترده کیست؟
دوم آن که ببینیم مهمان این سفره گسترده چه کسی است؟
سوم آن که مهمانی و پذیرایی به چه چیزی است؟
میزبان این خوان گسترده، خالق هستی است که سرمنشأ تمام کمالات است، حکیم و علیم است، قدرت و توانایی بی‌نظیر دارد و همه امتیازاتِ بزرگان، از صفاتِ کمال و جمال آن سرچشمه می‌گیرد، و مهمان این خوان گستره، بنده ناچیز و مخلوق ضعیفی است که حضرت امیر علیه السلام در مناجات مسجد کوفه، او را فقیر، ذلیل، مملوک، صغیر و … معرفی می‌کند.
پذیرایی فقط خوردن و آشامیدن نیست و فقط بهره‌مندی جسمی نیست، بلکه به چیزی فراتر از پذیرایی با خوردن و آشامیدن است و به چیزی فراتر از بهره‌مندی جسمی است. پذیرایی در ضیافت الهی برای بهره روحی است تا مهمان نسبت به آن چه ندارد و برای ابدیت نیاز دارد مجهز شود.
- ضیافت مخصوص
همه در طول سال با نعمت‌های مادی، پذیرایی می‌شوند و دائم بر سر خوان گسترده الهی می‌خورند و می‌آشامند و اختصاصی به بندگان مؤمن خدا ندارد، همه‌ی انسان‌ها، مسلمان و غیر مسلمان، خداپرست و مشرک و دشمن و دوست، همواره بر روی این کره خاکی میهمان خداوندند. ادیم زمین سفره عام او است . براین خوان یغما چه دشمن چه دوست. اما این مهمانی، خاص روزه‌داران و بندگان مخلص خدا است، پس باید با آن مهمانی عمومی فرق کند.
- ضیافت جان و روح
انسان در طول سال بر سر خوان گسترده الهی، بهره‌ی جسمی می‌برد، اما انسان همه‌اش جسم نیست، بلکه موجودی مرکب از جسم و جان است و همان گونه که جسم نیاز به خوراک دارد، روح و جان انسان هم نیاز به تغذیه دارد و خداوند تبارک و تعالی در ماه مبارک رمضان، با راه‌اندازی ضیافتی خاص، می‌خواهد در کنار بهره‌ی جسمی، به همه‌ی کسانی که در این ضیافت وارد می‌شوند؛ با پذیرایی معنوی، بهره روحی عطا فرماید.
- ضیافت معنوی
خداوند تبارک و تعالی در ضیافت ماه مبارک رمضان، با پذیرایی معنوی، می‌خواهد در کنار بهره‌ی ناچیز جسمی؛ بهره کامل روحی عطا فرماید. خداوند تبارک و تعالی در این میهمانی، گوهر جان و روح انسان که به ابدیت ارتباط دارد را، در مهمانسرای رمضان فرا خوانده است و این پذیرایی باید با جان و روح انسان، سنخیت داشته باشد نه با جسم او. خداوند جسم انسان را در مهمانسرای رمضان فرا نخوانده است، که بگوییم این چه مهمانی است که در آن خوردن و آشامیدن ممنوع است.
- ضیافتی فراتر و والاتر از پذیرایی‌های معمولی
جسم انسان با همه پیچیدگی‌ها و ظرافت‌هایش در برابر گوهر روح و جان، حقیر و ناچیز است و غذاهای جسم (خوردنی‌ها و آشامیدنی‌ها) در برابر غذای روح، به همان اندازه، حقیر و ناچیز است، مهمانی با چیزهای محقری همچون خوردن و آشامیدن، چندان اهمیتی ندارد، چرا که هر کس دستش به دهانش برسد می‌تواند چنین مهمانی بدهد، اما مهمانی خالق هستی با تمام مهمانی‌ها و با تمام پذیرایی‌های معمولی فرق دارد و از آن فراتر و والاتر و با ارزش‌تر است.
- ضیافتی برای سیر ملکوت
خداوند تبارک و تعالی در ضیافت ماه مبارک رمضان، با ارتباط با خالق هستی، با توفیق اطاعت و بندگی، با توفیق پرستش، با توفیق دوری از گناه، با تهذیب نفس، با خودسازی معنوی، با فراهم شدن اسباب سعادت، با عاقبت بخیری، با تحصیل تقوا، با تقرب به خدا، با معنویت، با اخلاص، که هزاران بار از بهرمندی جسمی بهتر و والاتر است؛ از روزه‌دار در مهمانسرای رمضان پذیرایی می‌کند و او را تکریم می‌نماید، تا انسان ظَلُوم و جَهُول، از مَلَک پَّران شود و آن چه اندر وهم ناید، آن شود و به مقام “قَابَ قَوْسَيْنِ أَوْ أَدْنَىٰ” نایل آید و برای ابدیت آماده شود.
- ضیافتی برای تکریم و تعظیم
در حقیقت هر چیزی از جهان مادی فاصله بگیرد و به جهان معنویت نزدیک شود، بر عظمت و شکوه آن افزوده می‌شود به این خاطر است که خداوند در این مهمانی بعضی از آزادی‌های مادی را، در بخشی از شبانه روز حرام کرده است و به اسباب معنوی دعوت نموده است. امام سجاد علیه السلام در این زمینه می‌فرماید: فَأَبَانَ فَضِیلَتَهُ عَلَی سَائِرِ الشُّهُورِ بِمَا جَعَلَ لَهُ مِنَ الْحُرُمَاتِ الْمَوْفُورَةِ، وَ الْفَضَائِلِ الْمَشْهُورَةِ، فَحَرَّمَ فِیهِ مَا أَحَلَّ فِی غَیْرِهِ إِعْظَاما، وَ حَجَرَ فِیهِ الْمَطَاعِمَ وَ الْمَشَارِبَ إِکْرَاما؛ خداوند با حرمت قائل شدن برای ماه مبارک رمضان و حریم قرار دادن برای این ماه؛ آن را بزرگ داشت و بر دیگر ماه‌ها برتری بخشید و برای تعظیم آن، آنچه را در زمان‌های دیگر حلال بود در بخشی از شبانه روز، حرام کرد و برای اکرام آن، استفاده از خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها را در بخشی از شبانه روز، منع فرمود.
حضرت امیر علیه السلام در خطبه ۱۵۹ نهج البلاغه بر این موضوع استدلال می‌کند که خداوند تبارک و تعالی پیامبرش را از کم بهره‌ترین افراد در دنیا معرفی می‌کند، آیا خداوند به آن بزرگوار العیاذ بالله توهین کرده یا آن بزرگوار را تکریم کرده است؟ به یقین تکریم کرده است. پس دور بودن از مواهب مادی، برای بزرگداشت، تعظیم و تکریم است و ماه مبارک رمضان به همین جهت کمتر صِبغه و رنگ مادی دارد.
- ضیافتی برای تصفیه روح
همان گونه که آبِ آلوده برای تبدیل شدن به باران لطیف و روح‌افزا، باید از شکل مایع خارج شود و به بخار و ابر تبدیل شود؛ انسان هم با گذر از مراحل مادی و نزدیک شدن به مراحل معنوی، به جایگاه لایق خود می‌رسد و ضیافت ماه مبارک رمضان با روزه‌اش، با آداب و اعمال ویژه‌اش، با سحرش، با شب‌های قدرش، با احیا و بیداری شب‌هایش، با انس با قرآن کریم، زمینه این سیر را فراهم می‌کند.
- ضیافتی برای غفلت زدایی
خداوند تبارک و تعالی با نوع ضیافت و پذیرایی در ماه مبارک رمضان می‌خواهد غفلت زدایی کند؛ چرا که ما همیشه مهمان خوان گسترده‌ی پروردگار عالم هستیم، اما به آن بی‌توجه و از آن غافلیم و خداوند تبارک و تعالی با مراتب معنوی روزه، ما را به مهمانی خاص و ویژه دعوت کرد تا از بی‌توجهی و غفلت به دراییم.
- ضیافتی برای تسلط بر شیطان
تسلط شیطان بر آدمی از طریق اعضا و جوارح است و اعضا و جوارح تقویت نمی‌شود مگر از طریق خوردن و آشامیدن و خداوند تبارک و تعالی به بندگانش روزه را عنایت کرد تا مجاری نفوذ شیطان بسته شود. پیامبر گرامی اسلام در این زمینه می‌فرماید: اِنَّ الشَّیطانَ لَیَجری مِنْ اِبنِ آدَمَ مَجْرَی الدَّمِ؛ فَضَیِّقُوا مَجارِیَهُ بِالْجُوعِ؛ شیطان، همچون خون، در وجود آدمی، جاری می‌شود. پس، گذرگاه‌های او را با گرسنگی، بندآورید و روزه مصداق تمام و کامل مسدود کردن راه شیطان است.
عباسی
با سلام
معمولا سوال همه ی جوان ها همین موضوعی هست که شما در موردش نگارش کردین
و معمولا هم درست کسی پاسخ نمیده
بسیار عالی
امین اصفهانی
سلام. بسیار خوب و واضح توضیح دادین. ممنون