احکام روزه ماه رمضان: بخش 16: احکام بطلان روزه

اگر کسی که از روی فراموشی مبطلی را انجام دهد روزه‌اش باطل می‌شود؟ خیر روزه‌اش صحیح است.

اگر کسی که از روی ندانستن مسئله مبطلی را انجام دهد روزه‌اش صحیح است؟ خیر روزه‌اش باطل است.

چرا در فراموشی، روزه صحیح است اما در ندانستن مسئله، روزه باطل است؟ فرق آن در چیست؟ فراموشی عذر است و فراموش‌کار معذور، اما ندانستن عذر نیست تا جاهل، معذور باشد، همان گونه که در مسائل حقوقی جهل به قانون رافع مسئولیت نیست، جهل به احکام هم رافع تکلیف نیست. پس آن که از روی فراموشی و سهو مبطلی را انجام می‌دهد، روزه‌اش صحیح است اما آن که از روی ندانستن مسئله، مبطل را انجام می‌دهد، روزه‌اش باطل است. چرا که در فراگیری احکام روزه کوتاهی کرده است.

آیا حکم کسی که فراموش کرده است روزه است و مبطلی را انجام می‌دهد با کسی که روی ندانستن مسئله مبطلی را انجام می‌دهد فرق می‌کند؟ آری، کسی که روی فراموشی آب می‌نوشد، روزه‌اش صحیح است اما کسی که نمی‌داند نوشیدن آب روزه را باطل می‌کند و به اختیار آب می‌نوشد، روزه‌اش باطل است. به عبارت دیگر اگر روزه‌دار از روی سهو یا اجبار مبطلی را انجام دهد، روزه‌ی او باطل نمی‌شود اما اگر روزه‌دار از روی عمد و اختیار مبطلی را انجام دهد چه بداند آن عمل مبطل است، چه نداند، چه عالم به مسئله باشد چه جاهل؛ روزه‌ی او باطل می‌شود.

بر این اساس بر همگان لازم است احکام روزه را فراگیرند؟ آری واجب است بر مكلف که احکام روزه را یاد بگیرد و تكلیف الهی روزه را به صورت صحیح انجام دهد.

اگر کسی روی ندانستنِ حکم، مُبطلی را انجام دهد آیا روزه آن روز را باید ادامه دهد؟ آری روزه آن روز را باید ادامه دهد.

اگر کسی روی ندانستنِ حکم، مُبطلی را انجام دهد و با تصور این که روزه‌اش باطل شده، روزه آن روز را ادامه ندهد، حکمش چیست؟ آری اضافه بر قضای روزه، کفاره هم بر او واجب می‌شود.

اگر کسی روی ندانستنِ مسئله مُبطلی را انجام دهد آیا کفاره بر عهده او قرار می‌گیرد؟ اگر در یادگیری کوتاهی کرده و مقصر باشد کفاره بر او واجب است و اگر در یادگیری کوتاهی نکرده یا یقین داشته كه فلان چیز روزه را باطل نمى‌كند و به تعبیری جاهل قاصر باشد و روزه آن روز را ادامه دهد، کفاره ندارد.