خطبه اول
بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
اَلْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِین نَحمَدُهُ وَ نَسْتَعِینُهُ وَ نَسْتَغْفِرُهُ و نَتَوَکّلُ عَلَیهِ، وَ نُصَلّی وَ نُسَلِّم عَلی حَبیبِه وَ نَجیبه وَ خیَرَتِه فی خَلقه وَ حافِظِ سِرّه وَ مُبَلِّغِ رِسالاتِهِ سَیِّدِنا وَ نَبیِّنا اَبی‌القاسِم المُصطَفیٰ مُحَمَّد صَلَّى‌اللهُ عَلَیهِ وَآلِهِ وَسَلَّم، وَ عَلیٰ آلِه الاَطیَبینَ الاَطهَرینَ المُنتَجَبینَ الهُداةِ المَهدیینَ المَعصُومینَ، سیَّما بَقِیَّةَ اللهِ فی الاَرَضینَ رُوحی وَ اَرواحُ العالَمینَ لِتُرابِ مَقدَمِهِ الفَداءِ.
قال رسول الله صَلَّى الله عَلَيْهِ وَ آلِهِ وسَلَّم:
إنّكَ سَتُدرِكُ یا جابِر رَجُلاً مِنْ اَهْلِ بیتی اِسْمُهُ اِسْمِی وَ شمائِلُهُ شَمائلي، یَبْقَرُ الْعِلْمَ بَقراً
فَاِذا لَقِیتُهُ فَاقْرأهُ عَنِی السّلام.
اُوصِیكُمْ عِبَادَاللَّهِ ونَفْسِی بِتَقْوَى اللَّه
همه شما نمازگزاران را و خاصه خودم را به تقوای الهی سفارش می‌کنم و برای تقویت تقوای الهی به مناسبت فردا اول ماه رجب، میلاد با سعادت امام محمدباقر عَلَیهِ‌السَّلام مطالبی تقدیم می‌کنم.
حضرت امام محمد باقر عَلَیهِ‌السَّلام
محمد بن علی مشهور به امام محمدباقر عَلَیهِ‌السَّلام، ملقب به باقرالعلوم؛ شخصیتی هاشمی، علوی و فاطمی بود و چون مادر شريف آن بزرگوار، دختر امام حسن مجتبی است؛ آن حضرت از سلاله امام حسن و امام حسین و از نسل امام علی و فاطمه زهرا عَلَيْهِمُ‌الْسَّلام است.
آن بزرگوار در سال 57 هجری قمری دیده به جهان گشود، در سال 95 هجری قمری، در سن 38 سالگی، به امامت رسید و پس از 19 سال امامت، در سال 114 هجری قمری، در سن 57 سالگی به شهادت رسید.
مقاطع سه‌گانه زندگی آن بزرگوار
زندگی آن بزرگوار در سه مقطع بوده است:
مقطع اول: دوران امامت جد بزرگوارش امام حسین عَلَیهِ‌السَّلام و حضور در صحنه دلخراش کربلا.
مقطع دوم: دوران امامت پدر بزرگوارش امام سجاد عَلَیهِ‌السَّلام.
مقطع سوم: دوران امامت خود آن بزرگوار.
با آن كه آن بزرگوار پس از 47 سال از رحلت پيامبر گرامی اسلام متولد شد با این حال سلام گرم و دلنشين پيامبر را جابر بن عبدالله انصارى بدون واسطه به آن حضرت ابلاغ كرد.
قال رسول الله صَلَّى الله عَلَيْهِ وَ آلِهِ وسَلَّم:
إنّكَ سَتُدرِكُ یا جابِر رَجُلاً مِنْ اَهْلِ بیتی اِسْمُهُ اِسْمِی وَ شمائِلُهُ شَمائلي، یَبْقَرُ الْعِلْمَ بَقراً فَاِذا لَقِیتُهُ فَاقْرأهُ عَنِی السّلام. ای جابر بعد از من مردی از خاندان مرا خواهی دید که اسمش اسم من و قیافهاش شبیه قیافه من خواهد بود، او درهای دانش را به روی مردم خواهد گشود، وقتی او را ملاقات کردی سلام مرا به وی برسان.
در سال 95 هجری قمرى پدر بزرگوارش به دست وليد بن عبدالملك به شهادت رسید و آن بزرگوار عهده‌دار امامت و رهبری جهان اسلام گردید و در دوران امامت با پنج خلیفه غاصب اموی مواجه بود که همگی بجز عمربن‌عبدالعزیز در استبداد و خودکامگی دست کمی از نیاکان ملعون خود نداشتند.
آن بزرگوار طبق پیش‌بینی پیامبر گرامی اسلام، یک جنبش علمی دامنه‌داری را پایه‌گذاری کرد و در آن جنبش، گنجینه‌های علم و دانش را آشکار ساخت و مقدمات تأسیس یک حوزه بزرگ اسلامی را که در دوران امامت فرزند گرامی‌اش امام صادق عَلَیهِ‌السَّلام به اوج و عظمت رسید؛ پی‌ریزی نمود و بدین‌سان به باقرالعلوم یعنی شکافنده علم و دانش شهرت یافت، به گونه ای که هیچ دانشمندی در طول تاریخ بشریت هماورد او نیامده و نخواهد آمد.
حضرت امام خمینی در این زمینه می‌فرماید: ما مفتخریم که “باقرالعلوم” بالاترین شخصیت تاریخ است و کسی جز خدای تعالی و رسول صَلَّى الله عَلَيْهِ وَ آلِهِ وسَلَّم و ائمه معصومین عَلَيْهِمُ‌الْسَّلام مقام او را درک نکرده و نتوانند درک کنند؛ از ما است.
دوران امامت آن بزرگوار یكى از طوفانى‌ترین، پیچیده‌ترین و دشوارترین دوران تاریخ اسلام است، شرائط پیچیده‌ای بود، که می‌رفت تا بنیان‌های جامعه را به تباهی كشد و اسلام را با چالشی جدی روبه رو سازد. در این هنگام حضرت امام محمد باقر عَلَیهِ‌السَّلام همانند اسلاف صالح خود، با اقدامات راهبردی وظایف امامت را به زیباترین شکل ممکن انجام داد.
همان گونه که حضرت امام علی عَلَیهِ‌السَّلام برای حفظ اصل اسلام بعد از ارتحال حضرت رسول صَلَّی‌الله عَلَیهِ وَآلِهِ وسَلَّمْ مخاصمه را ترک کرد و همان گونه که حضرت امام حسن مجتبی عَلَیهِ‌السَّلام با پذیرش صلح تحمیلی صبوری پیشه کرد تا جامعه اسلامی به رشد و بالندگی لازم برسد و همان گونه که حضرت امام حسین سیدالشهداء عَلَیهِ‌السَّلام با جهاد و قیام عاشورا اسلام را زنده نگه داشت و همان گونه که حضرت امام سجاد زین‌العابدین عَلَیهِ‌السَّلام در قالب دعا به ترویج معارف و آموزه های دینی پرداخت وظائف امامت را به شایستگی انجام داد؛ امام محمد باقر عَلَیهِ‌السَّلام نیز همچون سلف صالح خود با جهادی خستگی ناپذیر و مبارزه‌ای نفس‌گیر، از دل تمامی تهدیدها فرصت‌های نابی را برای نشر و گسترش اسلام ناب محمدی بوجود آورد و طوفانى‌ترین، پیچیده‌ترین و دشوارترین دوران تاریخ اسلام را به دوران تمدن و پیشرفت واقعی و حقیقی جهان اسلام تبدیل كرد.
سرانجام آن بزرگوار در سال 114 هجری قمری و در سن 57 سالگی، به دست هشام بن عبدالملک ملعون به شهادت رسید و در قبرستان بقیع کنار پدر و جد مادریش به خاك سپرده شد.
صلوات خاصه امام باقر عَلَیهِ‌السَّلام
اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ بَاقِرِ الْعِلْمِ وَ إِمَامِ الْهُدَى وَ قَائِدِ أَهْلِ التَّقْوَى وَ الْمُنْتَجَبِ مِنْ عِبَادِكَ
پروردگارا درود فرست بر محمد بن على حضرت باقر العلوم و پيشواى هدايت و رهبر اهل تقوى و برگزيده از بندگان خاص تو
اللَّهُمَّ وَ كَمَا جَعَلْتَهُ عَلَماً لِعِبَادِكَ وَ مَنَاراً لِبِلاَدِكَ وَ مُسْتَوْدَعاً لِحِكْمَتِكَ وَ مُتَرْجِماً لِوَحْيِكَ وَ أَمَرْتَ بِطَاعَتِهِ وَ حَذَّرْتَ مِنْ مَعْصِيَتِهِ
پروردگارا و چنانكه او را علم و مرجع رشد و هدايت بندگان و چراغ روشن شهر و ديار خود گردانيدى و محل وديعه علم و گنجينه حكمت خويش و ترجمان و مبين حقايق وحى خود قرار دادى و خلق را امر به طاعت او كردى و نهى و تحذير از عصيان و مخالفتش فرمودى
فَصَلِّ عَلَيْهِ يَا رَبِّ أَفْضَلَ مَا صَلَّيْتَ عَلَى أَحَدٍ مِنْ ذُرِّيَّةِ أَنْبِيَائِكَ وَ أَصْفِيَائِكَ وَ رُسُلِكَ وَ أُمَنَائِكَ يَا رَبَّ الْعَالَمِينَ
پس اى خدا درود فرست بر او درودى افضل از آنچه بر احدى از ذريه پيغمبران و خاصان و رسولانت و امناى وحيت فرستادى اى پروردگار عالم.
دعا
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیم
وَالْعَصْرِ إِنَّ الإنْسَانَ لَفِی خُسْرٍإِلا الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ
وَٱلسَّلَامُ عَلَیكُمْ وَرَحْمَةُ ٱللَّٰهِ وَبَرَكَاتُهُ
خطبه دوم
بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
اَلحَمدُ لِلّهِ رَبِّ الْعالَمینَ الْحَمْدُ لِلَّهِ خَالِقِ الْخَلْقِ، بَاسِطِ الرِّزْقِ، فَالِقِ الْأَصْبَاحِ، ذِی الْجَلالِ وَ الْإِکْرَامِ، وَ الْفَضْلِ وَ الْإِنْعَامِ، الَّذِی بَعُدَ فَلا یُرَى وَ قَرُبَ فَشَهِدَ النَّجْوَى، ثم الصَّلَاةُ وَ السَّلَامُ عَلیٰ أَشْرَفِ الأَنْبِیَاءِ وَ الْمُرْسَلِین وَ خَاتَمِ السُّفَرَاءِ الْمُکَرَّمِین و حَبِیبِ إِلَهِ الْعَالَمِینَ، الْعَبْدِ الْمُؤَیدِ وَ الرَّسُولِ الْمصدد الْمُصْطَفِی الْأَمْجَدِ، الَّذِی سُمِّی فِی السَمَاءِ بِاَحْمَدِ وَ فِی الْأَرَضِینَ بِأَبِی‌الْقَاسِمِ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمْ.
وَ صَلِّ عَلیٰ عَلِیٍ اَمیرِ المُومِنین، وَصِیِّ رَسُولِ رَبِّ الْعَالَمِین و آیَتِک الْکبْرى وَ النَّبَإِ الْعَظِیمِ، وَ صَلِّ عَلیٰ الصِّدِّیقَةِ الطَّاهِرَةِ، فَاطِمَةَ الزَّهْرَاءِ، سَیِّدَةِ نِسَاءِ الْعَالَمِینَ، وَ صَلِّ عَلیٰ سِبْطَیِ الرَّحْمَةِ وَ إِمَامیالْهُدَى الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ، سَیِّدَیْ شَبَابِ أَهْلِ الْجَنَّةِ.
وَ صَلِّ عَلیٰ عَلىٍّ بنِ الْحُسَیْنِ زَینِ الْعابِدِینِ وَ مُحَمَّدِ بنِ عَلىّ باقِرِ عِلمِ الْنَبِیین وَ جَعْفَرِ بنِ مُحَمَّدٍ الصّادِقِ وَ موسَی بنِ جَعفَرٍ الْکاظِمِ وَ عَلىّ بنِ مُوسَی الرِّضا الْمُرتَضَی وَ مُحَمَّدٍ بنِ عَلىٍّ الْجَوادِ و عَلىّ بنِ مُحَمَّدٍ الْهادِی وَ الْحَسَنِ بنِ عَلىٍّ الْعَسکَرِی وَ الْخَلفِ الْقائِمِ الْمُنتَظَرِ الْمَهدِی.
اللَّهُمَّ أَظْهِرْ بِهِ دِینَکَ وَ سُنَّةَ نَبِیِّکَ وَ انْصُرْهُ نَصْراً عَزِیزاً وَ افْتَحْ لَهُ فَتْحاً یَسِیراً وَ اجْعَلْ لَهُ مِنْ لَدُنْکَ سُلْطَاناً نَصِیراً. اللَّهُمَّ صَلِّ عَلیٰ اَئِمَّةِ الْمُسلِمینَ وَحُماةِ الْمُستَضعَفینَ وَهُداةِ المُومِنینَ صَلواةُ الله عَلَیهِم اَجمَعینَ.
قال الهادی عَلَیهِ‌السَّلام
بَاتُوا عَلَی قُلَلِ الْأَجْبَالِ تَحْرُسُهُمْ غُلْبُ الرِّجَالِ فَلَمْ تَنْفَعْهُمُ الْقُلَلُ
اُوصِیكُمْ عِبَادَاللَّهِ ونَفْسِی بِتَقْوَى اللَّه
همه شما نمازگزاران را و خاصه خودم را به تقوای الهی سفارش می‌کنم و برای تقویت تقوای الهی مطالبی را پیرامون مناسبت‌های روز تقدیم می‌کنم.
اول ماه مبارک رجب
همان گونه که هفته گذشته اشاره شد ماه مبارک رجب: فرصت بالندگی روحی، فصل شکوفائی معنوی، بهار تزکیه و تعالی نفسانی است. ماه مبارک رجب، ماه ارتباط با خالق هستی، ماه تزکیه نفس، کسب مقامات معنوی و ماه آمادگی برای میهمانی خداست.
این ماه بسیار ارزشمند و با عظمتی است و هیچ ماهی به جلال و بزرگی آن نرسد. امشب که شب اول آن است شب بسیار عزیزی است، شب بیداری و بندگی است و اعمال و آداب خاصی دارد و روز آن هم روز با عظمتی است که روزه آن بسیار سفارش شده است و لازم است توفیق شب‌زنده‌داری و روزه آن را از خداوند منان درخواست نماییم.
حضرت امام هادی عَلَیهِ‌السَّلام در بزم خلیفه
روز سوم این ماه مصادف است با روز شهادت امام هادی عَلَیهِ‌السَّلام، به این مناسبت یکی از برخوردهای آموزنده آن بزرگوار را برای شما عزیزان نقل می‌کنم:
یکی از خلفای عباسی معاصر حضرت، بنام متوکل برای آن‌که قُدسیّت حضرت امام هادی عَلَیهِ‌السَّلام را بشکند، مجلس لهو و لعبی برپا کرد و آن بزرگوار را به آن مجلس دعوت نمود تا خبر دعوت امام به مجلس شراب و عیاشی در بین مردم بپیچد و اعتبارش را از دست دهد.
اما آن بزرگوار با موقعیت سنجی دقیق و تشخیص صحیح توطئه، در مقابل این توطئه ایستاد و با مبارزه منفی، مجلس لهو و لعب را به مجلس معنویت تبدیل کرد و با خواندن اشعار با مضامین عالی و پرمغز، متوکل ملعون را در نقشه رذیلانه مغلوب ساخت و جو حاکم بر مجلس را بهم ریخت و همه را متحول نمود. آن بزرگوار با آن که یک جوان غریب و بی‌دفاع بود، در مبارزه‌ای که شروع کننده آن، خلیفه ی به ظاهر مقتدر و قدرتمند بود؛ دست به یک جنگ روانی زد و آن خلیفه زورگو و بی‌ادب را مغلوب ساخت.
تیری که آن ملعون، اعتبار و حیثیت امام را با آن نشانه گرفت، به سنگ خورد و تمام اعتبار و حیثیت خود خلیفه را نشانه رفت، به گونه‌ای که جز شرم‌ساری و خجلت برای او چیز دیگری را به ارمغان نیاورد.
وقتی اشعار امام با طنینی مخصوص و با آهنگی که تا اعماق روح حاضرین و از آن جمله خود متوکل ملعون، نفوذ کرده بود به پایان رسید نشگی شراب از سر میگساران پرید، متوکل جام شراب را محکم به زمین زد، اشک‌هایش مثل باران جاری شد، دیگر مجلسیان نیز گریستند و متوکل دستور داد بساط شراب را جمع کنند و با احترام تمام امام را بدرقه کردند.
اشعار حضرت امام هادی عَلَیهِ‌السَّلام در بزم خلیفه
بَاتُوا عَلَی قُلَلِ الْأَجْبَالِ تَحْرُسُهُمْ غُلْبُ الرِّجَالِ فَلَمْ تَنْفَعْهُمُ الْقُلَلُ
در میان قُلههای بلند و قَلعِه‌های مستحکم و بین مردان مسلح و محافظان آزموده؛ سکنی گزیدند ولی هیچ یک از آن‌ها نتوانست آنان را از مرگ و گزند روزگار حفظ کنند.
وَ اسْتَنْزَلُوا بَعْدَ عِزٍّ مِنْ مَعَاقِلِهِمْ وَ اسْکنُوا حُفَراً یا بِئْسَمَا نَزَلُوا
سرانجام از دامن آن قُلههای منیع و از داخل آن قَلعِه‌های مستحکم به داخل گودال‌های مرگ فرود آمدند و چه منزلگاه ناپسندی است.
نَادَاهُمْ صَارِخٌ مِنْ بَعْدِ دَفْنِهِمْ أَینَ الْأَسَاوِرُ وَ التِّیجَانُ وَ الْحُلَلُ
در این حال منادی بانگ زد: آن زیورآلات و آن تاج‌های شاهانه و آن لباس‌های فاخر کجا رفت؟!
أَینَ الْوُجُوهُ الَّتِی کانَتْ مُنْعِمَةً مِنْ دُونِ‌ها تُضْرَبُ الْأَسْتَارُ وَ الْکلَلُ
آن چهره‌های نازپرورده که از روی کبر و نخوت در پس پرده‌های الوان، خود را از انظار مردم مخفی نگاه می‌داشت؛ چه شد؟!
فَأَفْصَحَ الْقَبْرُ عَنْهُمْ حِینَ سَاءَلَهُمْ تِلْک الْوُجُوهُ عَلَیها الدُّودُ تَنْتَقِلُ
سرانجام قبر آن‌ها را رسوا کرد و چهره‌های نازپرورده عاقبت الامر جولانگاه کرم‌های زمین شدند.
قَدْ طَالَ مَا أَکلُوا دَهْراً وَ قَدْ شَرِبُوا وَ أَصْبَحُوا الْیوْمَ بَعْدَ الْأَکلِ قَدْ أُکلُوا
زمان زیادی در دنیا خوردند و آشامیدند و بلعیدند ولی امروز همان‌ها که خورنده‌ی همه چیز‌ها بودند مأکول حشرات زمین قرار گرفتند.
دعا
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
إِنَّا أَعْطَینَاكَ الْكَوْثَرَ فَصَلِّ لِرَبِّكَ وَانْحَرْ إِنَّ شَانِئَكَ هُوَ الْأَبْتَرُ
وَٱلسَّلَامُ عَلَیكُمْ وَرَحْمَةُ ٱللَّهِ وَبَرَكَاتُهُ
کاشف
عالی
سابقون
با سلام وخدا قوت
وآرزوی توفیق روز افزون