احکام خمس: فصل دوم: بخش 6: حکم خمس قرض و وام مصرف شده
مبالغ قرض یا وام دریافت شده چند صورت دارد:
صورت اول
سر سال خمسی، هیچ مقدار از قرض یا اقساط وام، پرداخته نشده (پس داده نشده) باشد، به فتوای همه مراجع عظام، خمس ندارد.
خواه اصل مبلغی که قرض یا وام گرفته شده، سر سال خمسی:
- موجود باشد
- یا صرف در مؤونه زندگی شده باشد
- یا تبدیل به سرمایه شده باشد.
صورت دوم
تمام یا بخشی از قرض یا اقساط وام با درآمد بین سال، پرداخته شده و اصل قرض و وام در بین سال خمسی، صرف در مؤونه زندگی شده است: به فتوای همه مراجع عظام، خمس ندارد.
صورت سوم
تمام یا بخشی از قرض یا اقساط وام با درآمد بین سال پرداخته شده و خود وام یا قرض، پس از سال خمسی در مؤونه زندگی مصرف شده است: به فتوای اکثر مراجع عظام: امام راحل، اراکی، خویی، تبریزی، خامنه ای، سیستانی، مکارم، وحید، نوری: آن مقدار از قرض و وام که پرداخته شده، خمس دارد..
به فتوای آیات عظام: بهجت، زنجانی و فاضل خمس ندارد.[1] (مؤونه از مستثنائات خمس است و مقید به سال نیست).
به فتوای آیت الله گلپایگانی و آیت الله صافی اگر برای خرید منزل مصرف شده است، خمس ندارد.[2]
به فتوای آیت الله مکارم: اگر برای تهیه منزل مسکونی یا وسیله نقلیه یا لوازم زندگی یا زیور آلات بانوان تا حد متعارف مصرف شده است، گرچه خمس دارد اما از باب ارفاق و تشویق به حسابرسی اموال، می بخشیم.[3]
فهرست کامل احکام ضروری خمس:
کلیات خمس
فصل اول: تعیین مبدأ سال خمسی
فصل دوم: لیست اموال شانزده گانه مکلف
بخش اول: حکم خمس ارث
بخش دوم: حکم خمس هدیه و بخشش
بخش سوم: حکم خمس سرمایه
بخش چهارم: حکم خمس درآمد کسب و کار مصرف شده
بخش پنجم: حکم خمس درآمد کسب و کار پس انداز شده
بخش ششم: حکم خمس قرض و وام مصرف شده
بخش هفتم: حکم خمس قرض و وام پس انداز شده
بخش هشتم: حکم خمس قرض به دیگران
بخش نهم: حکم خمس طلب از دیگران
بخش دهم: حکم خمس مهریه
بخش یازدهم: حکم خمس دیه
بخش دوازدهم: حکم خمس صدقات و وجوه شرعیه
بخش سیزدهم: حکم خمس حقوق بازنشستگی
بخش چهاردهم: حکم خمس حق بیمه
بخش پانزدهم: حکم خمس باقی مانده آذوقه در آخر سال خمسی
بخش شانزدهم: حکم خمس مال حلال مخلوط به حرام.
فصل سوم: مؤونه زندگی و حکم خمس آن
بخش اول: خرید زمین برای ساخت منزل؛
بخش دوم: پس انداز برای خرید منزل؛
بخش سوم: حکم خمس رهن منزل؛
بخش چهارم: مبلغ فروش منزل؛
بخش پنجم: پس انداز برای ازدواج؛
بخش ششم: خرید جهیزیه؛
بخش هفتم: پس انداز برای خرید جهیزیه؛
بخش هشتم: خرید وسیله نقلیه؛
بخش نهم: پیش خرید منزل و خودرو؛
بخش دهم: آذوقه زائد بر مصرف سال؛
بخش یازدهم: سپرده های حج و عمره؛
بخش دواردهم: لباس احرام و قربانی؛
بخش سیزدهم: کفن و قبر؛
فصل چهارم: بخش اول: شیوه تخمیس اموال کسی که سال خمسی ندارد
بخش دوم: موارد لزوم مصالحه با حاکم شرع
بخش سوم: مظالم و حکم آن
[1]. بهجت، توضیح المسائل، م 1391؛ فاضل، جامع المسائل، ج1، س 678 و زنجانی استفتاء.
[2]. گلپایگانی مجمع المسائل، ج4، ص201، صافی، جامع الاحکام، ج1، س 705 و 709.
[3]. برگرفته از پیک احکام شماره 4 و استفتاء کتبی.
دیدگاهتان را بنویسید