فضیلت خواهی یک امر فطری است و خداوند آن را در نهان انسان قرار داده است. وقتی فضیلت و شرافت یک امری برای انسان روشن شود؛ انسان فطرتاً به سوی آن گرایش پیدا کرده و دلبسته او می‌شود و اگر فضیلت ماه رمضان به خوبی برای ما روشن شود، به هیچ وجه کسی حاضر نیست فرصت‌های آن را هدر دهد.
فضیلت خواهی یک امر فطری است و خداوند آن را در نهان انسان قرار داده است. وقتی فضیلت و شرافت یک امری برای انسان روشن شود؛ انسان فطرتاً به سوی آن گرایش پیدا کرده و دلبسته او می‌شود و اگر پیامبر گرامی اسلام صَلَّى الله عَلَیهِ وَ آلِهِ و سَلَّم در خطبه شعبانیه، از فضیلت ماه رمضان سخن گفته؛ بر همین اساس است.
اگر فضیلت ماه رمضان به خوبی برای ما روشن شود، به هیچ وجه حاضر نیست فرصت‌های آن را هدر دهیم و لحظه‌ای از آن جدا شویم در عوض بالاترین بهره را از آن خواهیم بُرد. همان حقیقتی که پیامبر گرامی اسلام بیان فرمودند: لَو یعلَمُ العِبادُ ما فی رَمَضانَ، لَتَمَنَّت أن یكُونَ رَمَضانُ سَنَةً؛ اگر بندگان خدا بدانند در ماه رمضان چه برکاتی و چه فظیلتی نهفته است آرزو می‌کردند ماه رمضان سال شود و همه‌ی سال ماه رمضان باشد.
اوّلین فضیلت ماه رمضان : ماه رمضان ، ماه خداوند است
اوّلین فضیلت ماه رمضان ، انتصاب آن به خداوند تبارک و تعالی است. پیامبر گرامی اسلام در خطبه شعبانیه می‌فرماید: أَیهَا النَّاسُ إِنَّهُ قَدْ أَقْبَلَ إِلَیکُمْ شَهْرُ اللَّهِ؛ ای مردم به درستی که ماه خدا به سوی شما رو آورده است. همه زمان‌ها و همه مكان‌ها و همه موجودات هستی متعلق به خداوند است اما بعضی بخاطر شرافتی كه دارند در انتصاب به خداوند تصریح شده است مانند خانه خدا، میهمانی خدا، بنده خدا، ماه خدا. جمله شَهْرُ اللَّهِ مناسب حدیث شریف: اَلصَّوْمُ لِی وَ أَنَا أَجْزِی بِه؛ (روزه برای من است و پاداش آن بر عهده من است)؛ اگر روزه مال خداست پس این ماه هم ماه خدا است.
دوّمین فضیلت ماه رمضان : ماه رمضان ، برترین ماه سال است
دومین فضیلت ماه رمضان ، برتری آن بر دیگر ماه‌های سال است. خداوند تبارک و تعالی به دلیل آن چه در ظرف زمانی ماه رمضان اتفاق می‌افتد، آن را بر دیگر ماه‌های سال برتری داده است. آن چه ماه رمضان را بر دیگر ماه‌ها برتری داده است؛ عظمت و شرافت آن است. پیامبر گرامی اسلام در خطبه شعبانیه می‌فرماید: وَ هَذَا شَهْرٌ عَظَّمْتَهُ وَ كَرَّمْتَهُ وَ شَرَّفْتَهُ وَ فَضَّلْتَهُ عَلَى الشُّهُورِ؛ و این ماه را خداوند بزرگ شمرد و تکریم کرد و شرافت داد و بر دیگر ماه‌ها فضیلت بخشید. این عظمت و شرافت به حدی است که لحظه به لحظه آن، ساعت به ساعت آن و روز و شب آن، بر روز و شب دیگر ماه‌های فضیلت و برتری دارد. پیامبر گرامی اسلام در خطبه شعبانیه می‌فرماید: شَهرٌ هُوَ عِندَ اللَّهِ أفضَلُ الشُّهورِ، وأیامُهُ أفضَلُ الأَیامِ، ولَیالیهِ أفضَلُ اللَّیالی، وساعاتُهُ أفضَلُ السّاعاتِ. ماهی که نزد خداوند تبارک و تعالی با فضیلت‌ترین ماه‌ها، و روزهای آن با فضیلت‌ترین روزها و شب‌های آن با فضیلت‌ترین شب‌ها و ساعت‌های آن با فضیلت‌ترین ساعت‌ها است.
سوّمین فضیلت ماه رمضان : ماه رمضان ، ظرف شب قدر است
سوّمین فضیلت ماه رمضان ، قرار گرفتن شب با ارزش قدر در آن است، قَلبُ شَهرِ رَمَضانَ لَیلَةُ القَدرِ، شب قدری که از نظر ظرف زمانی از هزار ماه برتر است: لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ و از نظر ظرف معنوی هیچ موقعیتی با او برابر نیست و این دلیل بر شرافت و فضیلت ماه رمضان است که چنین شب با عظمت در آن قرار دارد.
در روایتی از امام صادق عَلَیه‌السَّلام سوال شد چگونه شب مبارک قدر از هزار ماه بهتر است؟ حضرت فرمود: العَمَلُ الصّالِحُ فیها مِنَ الصَّلاةِ وَالزَّکاةِ وأنواعِ الخَیرِ، خَیرٌ مِنَ العَمَلِ فی ألفِ شَهرٍ لَیسَ فیها لَیلَةُ القَدرِ؛ کار نیک از نماز و زکات و انواع کارهاى پسندیده، در آن شب مبارک ازعمل در هزار ماه که در آنها شب مبارک قدر نباشد بهتر است.
چهارمین فضیلت ماه رمضان : ماه رمضان ، ماه نزول قرآن است
چهارمین فضیلت ماه رمضان ، نزول قرآن کریم در این ماه است. قرآن کریم که معجزه بی‌مانند پروردگار عالم و کتاب آفرینش و دستور زندگی بشر است، در ماه رمضان نازل شده است. شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِى أُنزِلَ فِیهِ الْقُرْءَانُ؛ ماه رمضانی که در آن قرآن کریم نازل شده است. خداوند تبارک و تعالی برای عظمت قرآن کریم؛ ماه رمضان را به نزول قرآن، بزرگ می‌شمارد و می‌فرماید ماهی که در آن قرآن نازل شده است و نفرمود ماهی که در آن روزه واجب شده است. ماه رمضان باید آن قدر عظمت داشته باشد تا بتواند ظرف نزول قرآن کریم شود.
پنجمین فضیلت ماه رمضان : ماه رمضان ، ماه تکریم بندگان است
پنجمین فضیلت ماه رمضان آن است که خداوند تبارک و تعالی با نزول برکاتش در این ماه، بندگان را تکریم کرده است. پیامبر گرامی اسلام در خطبه شعبانیه می‌فرماید: وَ جُعِلتُم فيهِ مِن أهلِ كَرامَةِ اللَّهِ؛ در این ماه خداوند ما را مورد تکریم قرار داده و از اهل کرامت الله به حساب آورده است. (1) تعبیر استقبال “قَدْ أَقْبَلَ إِلَیکُمْ” بجای آمدن و تعبیر دعوت به مهمانی و ضیافت الهی “دُعِیتُمْ فِیهِ” بجای حضور و تعبیر قرار گرفتن در لیست کریمان “جُعِلْتُمْ فِیهِ” همه حکایت از تکریم بندگان دارد. در حقیقت ماه رمضان دست خالی به استقبال نیامده است بلکه با دست پر و با هدایای بی‌نظیرِ به استقبال آمده است و از این طریق، بندگان را مورد تکریم قرار داده است، مصادیق تکریم الهی بسیار است که به برخی از آن در فرازهای بعدی اشاره می‌شود.
ششمین فضیلت ماه رمضان : ماه رمضان ، ماه ضیافت الهی است
ششمین فضیلت ماه رمضان آن است که مهمانخانه بزرگ الهی است. خداوند تبارک و تعالی به عناوین مختلف، با نزول برکاتش در ماه رمضان، بندگان را به مهمانی دعوت کرده و خان گسترده خود را برای ضیافت مؤمنان گسترانده و ضیافت کریمانه‌اش را وسیله‌ای برای تکریم مؤمنان قرار داده است. پیامبر گرامی اسلام در خطبه شعبانیه می‌فرماید: وَ هُوَ شَهْرٌ دُعِیتُمْ فِیهِ إِلَی ضِیافَةِ اللَّهِ ماهی که در آن به ضیافت و مهمانی خدا دعوت شده‌اید.
این که مقصود از ضيافت الهي چيست؟ مگر همه و هميشه ميهمان خدا نيستيم پس چرا ماه رمضان را ماه مهمانی گفته‌اند؟ یا این چه مهمانی است كه خوردن و آشاميدن در آن ممنوع است؟ یا اين مهماني چه خصوصياتی دارد؟ یا چگونه برای اين مهمانی آماده شويم؟ یا آداب مهماني چيست؟ این‌ها مطالب مهمی است که در بخش اول كتاب شَهرُ اللهِ فِى الکِتابِ و السُنّةِ به صورت مفصل بیان شده است اما خلاصه آن این است که ضیافت فقط مادی نیست و فقط به خوردن و آشامیدن نیست، بلکه با اخلاق پسندیده، با استقبال شایسته، با برنامه شاد و مفرح، با احترام فائقه با هدایای معنوی می‌شود از دیگران پذیرائی کرد کما این که مهمانی به زمان و مکان خاصی تعلق ندارد و چون ما برای ابدیت خلق شده‌ایم و هر گاه در طول مسیر حیات مادی و ابدی از ما پذیرائی شود، ما را مهمان کرده‌اند و خداوند تبارک و تعالی در این ماه رمضان، بهترین پذیرائی را که برای ابدیت لازم است، در این ضيافت فراهم کرده است. آری ما همیشه مهمان خان گسترده پروردگار عالم هستیم اما به آن بی‌توجه و از آن غافلیم، و خداوند تبارک و تعالی با مراتب معنوی روزه، ما را به مهمانی دعوت کرد تا از بی‌توجهی و غفلت به دراییم.
هفتمین فضیلت ماه رمضان : ماه رمضان ، ماه نزول برکات است
هفتمین فضیلت ماه رمضان ، آن است که ماه نزول برکت و رحمت است. همه انسان‌ها برای زندگی شرافتمند دنیائی و برای حیات سعادتمند اُخروی، به سه عنوان برکت، رحمت و مغفرت نیاز دارند و خداوند تبارک و تعالی برای تکریم بندگان، هر سه را در ماه رمضان مهیا کرده است. پیامبر گرامی اسلام در خطبه شعبانیه می‌فرماید: إِنَّهُ قَدْ أَقْبَلَ إِلَیکُمْ شَهْرُ اللَّهِ بِالْبَرَکَةِ وَ الرَّحْمَةِ وَ الْمَغْفِرَةِ؛ این ماه خدا با برکت و رحمت و آمرزش، به سوی شما روی آورده است و به استقبال شما آمده است. (2)
هشتمین فضیلت ماه رمضان : ماه رمضان ، ماه مغفرت است
هشتمین فضیلت ماه رمضان ، آن است که ماه بخشش و مغفرت بندگان است. خداوند تبارک و تعالی در همه زمان‌ها، گناهان بندگان را می‌بخشد اما برخی از زمان‌ها، زمینه برای استجابت دعا و طلب بخشش از خداوند متعال بیشتر است که از جمله آن، ماه رمضان و خاصه شب‌های قدر و شب و روز عید سعید فطر است. به همین دلیل است که در ماه رمضان بر استغفار و طلب بخشش بسیار تأکید شده است و یا شب قدر را شب آمرزش گناهان خوانده‌اند و خداوند تبارک و تعالی در ماه رمضان درهای رحمتش را با باز گذاشتن درهای بهشت، می‌گشاید و درهای جهنم را با به غل و زنجیر کشیدن شیطان می‌بندد.
پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله در باب بخشش گناهان در ماه رمضان و شب قدر می‌فرماید: کسی که به خدای یکتا و روز جزا ایمان داشته باشد و شب قدر را احیا بدارد و از خداوند طلب بخشش کند، تمام گناهان او در این شب بخشیده خواهد شد. یا در روایت دیگر می‌فرماید: مَنْ أَحْیا لَیْلَهَ الْقَدْرِ غُفِرَتْ لَهُ ذُنُوبُهُ وَلَوْ کانَتْ عَدَدَ نُجُومِ السَّماءِ وَمَثاقیلَ الْجِبالِ؛ هر کس شب قدر را احیا دارد گناهانش بخشیده می شود، هر چند که به تعداد ستارگان آسمان و سنگینی کوه‌ها باشد. وسائل الشیعه، ج 4، ص 273. یا در روایت دیگر می‌فرماید: من أدرَکَ شَهرَ رَمَضانَ فَلَم یُغفَر لَهُ فَأبعَدَهُ اللهُ؛ کسی که ماه رمضان را درک کند و گناهان او بخشیده نشود از رحمت الهی دور شده است. یا در روایت دیگر می‌فرماید: من قامَ لَیلَةَ القَدرِ إیماناً وَ احتِساباً، غُفِرلَهُ ما تَقَدَّمَ مِن ذَنبِهِ؛ هر که از روی ایمان و توجه و اخلاص، شب قدر را به عبادت بگذراند، گناهان گذشته‌اش آمرزیده می‌شود.
ظاهر این احاديث، گرچه هشدار و بيم است؛ امّا باطن آنها بشارت است، به ويژه احاديثى كه در آنها كسانى را كه در اين ماه، مشمول آمرزش الهى نمى‌شوند، نفرين مى كند و آنان را بدبخت مى‌شمارد. آيت اللّه ميرزا جواد آقا ملكى تبريزى رحمت الله علیه در این زمینه، تعبیر بسیار زیبا و عرفانی دارد آن بزرگوار می‌فرماید: از آن جا كه پیامبر گرامی اسلام رحمت للعالمین شده است، اين نفرين، بشارت بزرگى به گستردگى رحمت و فراگيرىِ آمرزشِ الهى در اين ماه است؛ وگرنه ايشان هرگز مسلمانى را نفرين نمى‌كند،
نهمین فضیلت ماه رمضان : نَفَس‌ها در آن تسبیح است
نهمین فضیلت ماه رمضان آن است که همه نَفَس‌های روزه داران در آن تسبیح به حساب می‌آید. هر نَفَسی در عالم تکوین تسبیح است اما در عالم تشریع هر نَفَسی تسبیح نیست، اما خداوند تبارک و تعالی در ماه رمضان بندگان را تکریم کرده و عالم تشریع را همانند عالم تکوین قرار داده است و همه نَفَس‌های روزه داران را تسبیح به حساب آورده است، پیامبر گرامی اسلام در خطبه شعبانیه می‌فرماید: أَنْفَاسُکُمْ فِيهِ تَسْبِيحٌ؛ نَفَس‌های شما، در ماه رمضان، تسبیح به حساب می‌آید.
دهمین فضیلت ماه رمضان : خواب در آن عبادت است
دهمین فضیلت ماه رمضان آن است که خواب روزه داران در آن عبادت به حساب می‌آید. عمل اختیاری ارزش‌گذاری می‌شود اما عمل غیر اختیاری ارزش‌گذاری نمی‌شود و با آن که خواب عمل غیر اختیاری است لکن خداوند تبارک و تعالی در ماه رمضان بندگان را تکریم کرده و عمل غیر اختیاری آنان را ارزش داده و خواب روزه داران را، به عنوان عبادت قبول کرده است، پیامبر گرامی اسلام در خطبه شعبانیه می‌فرماید: وَ نَوْمُکُمْ فِيهِ عِبَادَةٌ؛ خواب شما، در ماه رمضان، عبادت به حساب می‌آید.
یازدهمین فضیلت ماه رمضان : ماه پذیرش اعمال است
یازدهمین فضیلت ماه رمضان قبولی همه اعمال است. در این ماه خداوند تبارک و تعالی در ماه رمضان بندگان را تکریم کرده و همه‌ی اعمال روزه داران را درهم قبول می‌کند. هر عمل نیکی شرائط قبول شدن را ندارد، یکی از شرائط قبولی اَعمال، تقوا است: إِنَّمَا يَتَقَبَّلُ اللَّهُ مِنَ الْمُتَّقِينَ اما خداوند تبارک و تعالی در ماه رمضان بر بندگان منت نهاده و همه اعمال روزه داران را درهم قبول می‌کند. پیامبر گرامی اسلام در خطبه شعبانیه می‌فرماید: عَمَلُکُمْ فِيهِ مَقْبُولٌ؛ عمل شما، در ماه رمضان، مورد قبول درگاه خداوند تبارک و تعالی قرار می‌گیرد.
دوازدهمین فضیلت ماه رمضان : ماه استجابت دعا است
دوازدهمین فضیلت ماه رمضان استجابت دعا در این ماه است. هر دعائی شرائط پذیرش و پاسخ دادن را ندارد اما خداوند تبارک و تعالی در ماه رمضان بندگان را تکریم کرده و همه دعاهای روزه داران را، می‌پذیرد و پاسخ شایسته و در شأن به آنها عطا می‌کند، پیامبر گرامی اسلام در خطبه شعبانیه می‌فرماید: دُعَاؤُکُمْ فِيهِ مُسْتَجَابٌ؛ دعاهای شما، در ماه رمضان، مورد استجابت خداوند تبارک و تعالی قرار می‌گیرد. این که استجابت دعا چگونه است و چگونه همه دعاها مستجاب می‌شود و انواع و درجات استجابت کدام است، نیاز به بحث مفصل دارد اما به صورت خلاصه باید گفت در ماه رمضان از ناحیه خداوند تبارک و تعالی هر دعایی پذیرفته می‌شود تا در زمان مناسب و در شرائط مناسب در سیر استجابت قرار می‌گیرد.
سیزدهمین فضیلت ماه رمضان : باز شدن درب‌های بهشت است
سیزدهمین فضیلت ماه رمضان ، باز شدن درب‌های بهشت بر روی بندگان است. خداوند تبارک و تعالی در ماه رمضان بندگان را تکریم کرده و برای راحت رسیدن به بهشت، همه اسباب توفیق و همه راه‌های فلاح و رستگاري را فراهم کرده و بر سر راه روزه داران قرار داده است تا بندگان به هر بهانه‌ای، راحت وارد بهشت شوند و از این طریق، بندگان را تکریم کرده است، پیامبر گرامی اسلام در خطبه شعبانیه می‌فرماید: إِنَّ أَبْوَابَ الْجِنَانِ فِى هَذَا الشَّهْرِ مُفَتَّحَةٌ؛ درهای بهشت در ماه رمضان همواره برای ورود بندگان به بهشت باز است.
چهاردهمین فضیلت ماه رمضان : بسته شدن درب‌های جهنم است
چهاردهمین فضیلت ماه رمضان ، بسته شدن درب‌های جهنم بر روی بندگان است. خداوند تبارک و تعالی در ماه رمضان بندگان را تکریم کرده و ابزار انحراف و راه‌های شقاوت و بدبختی را مسدود کرده است، پیامبر گرامی اسلام در خطبه شعبانیه می‌فرماید: أَبْوَابَ النِّيرَانِ مُغَلَّقَةٌ؛ درهای دوزخ در ماه رمضان همواره برای ورود بندگان بسته است.
پانزدهمین فضیلت ماه رمضان : به بند کشیدن شیطان است
پانزدهمین فضیلت ماه رمضان به بند کشیدن شیطان در ماه رمضان است. خداوند تبارک و تعالی در ماه رمضان بندگان را تکریم کرده و با به بند کشیدن شیطان، ابزار تسلط شیطان بر روزه داران را از وی می‌گیرد و شیطان توان فریب مؤمنان را از دست می‌دهد. پیامبر گرامی اسلام در خطبه شعبانیه می‌فرماید: وَالشَّيَاطِينَ مَغْلُولَةٌ؛ در ماه رمضان، برای راحتی روزه داران، شیطان به بند کشیده می‌شود.
- کرامت، یعنی پاکی از پستی و فرومایگی؛ همه دستورات اسلام به انسان روح کرامت می‌بخشد چون از ناحیه خدای کریم آمده است.
- برکت، خیر مستدام و ماندنی است. گودالهایی که در بیابان آب در آن جمع می‌شود و می‌ماند، برکه می‌گویند.
دیدگاهتان را بنویسید