جامع احکام روزه ماه رمضان

ضرورت فراگیری

بهرمندی بهتر و بیشتر از فضیلت ماه رمضان، به میزان آگاهی به وظیفه بستگی دارد.

آگاهی به وظیفه از آن جهت ضرورت پیدا می‌کند که مقدمه عمل است.

تا انسان به وظیفه آگاهی لازم نداشته باشد و نحوه انجام وظیفه را نداند، عمل صحیح برای او امکان پذیر نخواهد بود.

هر چه انسان به وظیفه کامل‌تر و دقیق‌تر آگاهی پیدا کند و نحوه انجام وظیفه را به درستی بداند؛ وظیفه اصولی‌تر، صحیح‌تر انجام خواهد شد، چرا که عمل صحیح، فرع آگاهی نسبت به وظیفه و نحوه انجام آن است.

بر همین اساس در رساله‌های عملیه در باره فراگیری احکام تأکید شده و آمده است: واجب است هر مکلفی احکام شرعی خود را یاد بگیرد و تکليف الهیش را به صورت صحيح انجام دهد.

فراگیری احکام روزه ماه رمضان

1. واجب است هر مکلفی احکام روزه ماه رمضان را یاد بگیرد و تکليف الهی روزه را به صورت صحيح انجام دهد.

2. اگر کسی روی ندانستن حکم شرعی در ماه رمضان مبطلی را انجام داد روزه او باطل است، چرا که باید احکام شرعی خود را یاد می‌گرفت.

3. در حقیقت ندانستن حکم و جهل به حکم، رافع حکم شرعی نیست، کما این که در مسائل حقوقی هم جهل به قانون رافع مسئولیت نیست.

4. آن چه در حکم بطلان روزه ماه رمضان شرط است فقط عمد و اختیار است و علم شرط نيست پس جاهل به حکم اگر مبطلی را از روی عمد و اختیار انجام دهد، روزه‌ی او باطل می‌شود و بايد قضای آن روز را بگيرد.

5. اگر روزه‏دار با آن که می‏داند روزه است آب بخورد، اما نداند خوردن آب روزه را باطل می‌کند؛ روزه‌ی او باطل می‌شود.

6. اگر روزه‏دار با آن که می‏داند روزه است در استخر شیرجه بزند، اما نداند فرو بردن سر در آب روزه را باطل می‌کند؛ روزه‌ی او باطل می‌شود.

7. بله اگر نداند روزه است و آب بخورد، روزه‌ی او باطل نمی‌شود یا بداند روزه است اما بی‌اختیار در گلوی او آب بریزند یا بی‌اختیار در استخر بیفتد؛ روزه‌ی او صحیح است.

8. حال اگر در یادنگرفتن مسئله و حکم، مقصر باشد یعنی مى‏‌توانسته مسأله را ياد بگيرد و کوتاهی کرده است، کفاره نيز بر او واجب می‌شود.

9. اما اگر در فرا نگرفتن مسئله و حکم، قاصر باشد یعنی نمى‌توانسته مسأله را ياد بگيرد يا اصلا ملتفت مسأله نبوده يا يقين داشته که فلان چيز روزه را باطل نمى‏‌کند؛ بايد قضای آن روز را بگيرد ولی کفاره ندارد.

احکام قبل از ماه رمضان

کسی که روزه قضا یا روزه واجب دیگر بر عهده اوست نمی‌تواند روزه مستحبی بگیرد و اگر بخواهد ثواب روزه روزه‌هایی که روزه آن مستحب است را درک کند باید در آن روز روزه قضا بگیرد.

روزه قضا را اگر وقت تنگ نباشد قبل از ظهر می توان افطار کرد اما بعد از ظهر خیر.

روزه مستحبی را در هر زمان می‌توان افطار کرد و مستحب است که کسی که روزه مستحبی گرفته است؛ اگر برادر مؤمنش او را به غذا دعوت کرد، دعوت او را قبول کند، و در بین روز افطار نماید و لو نزدیک افطار باشد.

اگر کسی در تعداد روزه قضا شک کند مقدار کمتر را قضا کند کافی است.

اگر از چند ماه رمضان روزه قضا داشته باشد، در تنگی وقت باید اول قضای روزه ماه مبارک رمضان آخر را بگیرد و در وسعت وقت، قضای روزه هر ماه رمضان را که بگیرد مانعی ندارد.

اگر قضای روزه ماه رمضان را تا سال بعد نگیرد ضمن این که قضای روزه بر عهده او باقیست، باید برای هر روز یک مد طعام کفاره هم بدهد، این کفاره برای سال های بعدی تکرار نمی‌شود.

اگر کسی به واسطه مریضی روزه نگیرد و بیماری او تا ماه رمضان سال بعد طول بکشد قضای روزه‌هایی که بیمار بوده بر او واجب نیست اما باید برای هر روز یک مد طعام کفاره بدهد.

اگر به واسطه عذری غیر از بیماری، مثلا براى مسافرت روزه نگرفته باشد و عذر او تا ماه مبارک رمضان بعد باقى بماند، روزه‏هایى را که نگرفته، باید قضا کند، و احتیاط مستحب آن است که براى هر روز یک مد طعام هم به فقیر بدهد.

اگر مشخص نشود که اول ماه رمضان است یا آخر شعبان نه تنها روزه آن روز واجب نیست بلکه به نیت ماه رمضان روزه گرفتن آن روز حرام است و می‌تواند نیت روزه قضا یا روزه مستحبی کند و اگر بعد مشخص شد که ماه رمضان بوده است روزه ماه رمضان محسوب می‌شود.

کسى که مى‏خواهد قضاى روزه ماه رمضان را بگیرد، هرگاه تا اذان صبح جنب بماند، اگر چه از روى عمد نباشد، روزه او باطل است.

اگر در روزه واجبى غیر روزه ماه رمضان و قضاى آن، تا اذان صبح جنب بماند، روزه‏ اش صحیح است، چه وقت آن معین باشد و چه نباشد.

اگر بداند که روزه است و عمدا براى غسل سر را در آب فرو برد، چنانچه روزه او روزه واجبى باشد که مثل روزه کفاره که وقت معینى ندارد، غسل صحیح و روزه باطل مى‏ باشد.

ولى اگر واجب معین باشد اگر به فرو بردن سر در آب قصد غسل کند، روزه او باطل است و بنابر احتیاط واجب غسل او هم باطل است، مگر آن که در زیر آب یا در حال خارج شدن از آب مجدد نیت غسل کند، که در این صورت غسل او صحیح است.

و اما اگر روزه ماه رمضان باشد، هم غسل و هم روزه باطل است، مگر آن که در همان زیر آب توبه نماید و در حال خارج شدن از آب مجدد نیت غسل کند، که در این صورت غسل او صحیح است.

احکام روزه ماه رمضان: معنای روزه

روزه آن است که انسان براى انجام فرمان خداوند از اذان صبح تا مغرب از چیزهایى که روزه را باطل مى‏کند، خوددارى نماید. بر این اساس روزه سه رکن اصلی دارد

رکن اول: زمان: از اذان صبح تا مغرب

رکن دوم: عمل: خودداری از آن‌چه روزه را باطل می‌کند (امساک)

رکن سوم: نیت: به قصد انجام فرمان خدا، برای قرب الی الله و خالصا لله روزه بگیرد

احکام روزه ماه رمضان: واجبات

نیت روزه: براى انجام فرمان خداوند، رضالله، قربة لله و خالصا لله از اذان صبح تا مغرب از چیزهایى که روزه را باطل مى‏کند، خوددارى نماید

بر این اساس نیت روزه چهار رکن اصلی دارد

رکن اول: امتثال امر الهی(الداعی و المحرک للعباده هو الامتثال لامره و لغایت الامتثال درجات)

رکن دوم: رضاً لله

رکن سوم: قرب الی الله

رکن چهارم: خالصاً لله

احکام روزه ماه رمضان: مبطلات روزه

9 چیز و به تعبیری 11 چیز روزه را باطل می‌کند:

1. خوردن و آشامیدن: کفاره‌ی فرد.
2. رساندن غبار غلیظ به حلق: کفاره‌ی فرد.
3. فرو بردن تمام سر در آب: کفاره‌ی فرد.
4. قى کردن: کفاره‌ی فرد؛ اختلافی است.
5. اماله کردن با چیزهاى روان: کفاره‌ی فرد.
6. باقى ماندن بر جنابت و حیض و نفاس تا اذان صبح: کفاره‌ی فرد.
7. نزدیکی با همسر (جماع): کفاره‌ی فرد.
8. العیاذبالله نزدیکی با همسر در حال حیض و نفاس یا با غیر همسر: کفاره‌ی جمع.
9. العیاذبالله، خود را جنب کردن (استمنا): کفاره‌ی جمع.
10. العیاذبالله، روزه‌ی خود را با چیز حرام باطل کند: کفاره‌ی جمع.
11. العیاذبالله، دروغ بستن به خدا و پیامبر و جانشینان پیامبر علیهم السلام: کفاره‌ی جمع.

اگر شماره‌های 8 و 9 و 10 جمع شود زیر عنوان “باطل کردن روزه با عمل حرام” شمار مبطلات روزه، 9 عدد می‌شود.

احکام روزه ماه رمضان: مبطلات روزه (1) خوردن و آشامیدن

یکی از مبطلات روزه‌ی ماه رمضان: خوردن و آشامیدن است. روزه دار باید از اذان صبح تا اذان مغرب از خوردن و آشامیدن خوداری کند و اگر عمدا و با اختیار به خوردن و آشامیدن مشغول شد، روزه‌ی او باطل می‌شود و بايد قضای آن روز را بگيرد و کفاره‌ی آن را به جا آورد.

در بطلان روزه فرقی نیست بین:

خوردن و آشامیدن معمولی مثل نان و آب.

خوردن و آشامیدن غیر معمولی مثل خاک و شیره درخت.

خوردن و آشامیدن زیاد.

خوردن و آشامیدن کم مثل رطوبت مسواک یا نخ تر یا بقایای غذا بین دندان ها.

خوردن و آشامیدن متعارف مثل دهان.

خوردن و آشامیدن غیر متعارف مثل از راه بینی یا تزریق آمپول تقویتی.

غیر از موارد فوق، موارد زیر نیز روزه‌ را باطل و کفاره واجب می‌شود:

فرو دادن ترشحات سر و گلو که به فضای دهان برسد.

فرو بردن عمدی آن‌چه لای دندان مانده است.

خلال نکردن غذای لاى دندان که احتمال فرو رفتن آن را در روز بدهد و اتفاقی فرو رود.

چشیدن یا جویدن، غذایى که احتمال فرو رفتن آن را بدهد و اتفاقی فرو رود.

فرو بردن عمدی غذا موقعی که بفهمد اذان شده است.

در موارد زیر روزه صحیح است:

خوردن و آشامیدن در حال فراموشی روزه.

کسی به اجبار چیزی در گلوی او بریزد و بی اختیار پائین دهد.

پائین دادن آب معمولی دهان.

پائین دادن ترشحات سر و گلو.

چشیدن غذا به شرط آن که به حلق نرسد.

جویدن غذا برای بچه به شرط آن که به حلق نرسد.

ریختن دارو در چشم یا گوش به شرط آن که به گلو نرسد.

تزریق آمپول بی حسی یا داروئی غیر وریدی.

استفاده از شیاف مسکن.

مسأله:

اگر روزه‌دار به قدری تشنه شود که بترسد از تشنگی بمیرد می‌تواند به اندازه‌ای که از مردن نجات پیدا کند آب بیاشامد، ولی روزه‌ی او باطل می‌شود اما باید در بقیه روز از به جا آوردن کاری که روزه را باطل می‌کند خودداری نماید.

انسان نمى ‏تواند براى ضعف روزه را بخورد، ولى اگر ضعف او به قدرى است‏که معمولا نمى‏شود آن را تحمل کرد، خوردن روزه اشکال ندارد.

خوردن و آشامیدن، قضا و کفاره دارد.

خوردن و آشامیدن چیز حرام قضا و کفاره‌ی جمع دارد.

احکام روزه ماه رمضان: مبطلات روزه (2) بقا بر جنابت، حیض و نفاس

یکی از مبطلات روزه‌ی ماه رمضان: بقاء بر جنابت، حیض و نفاس است. روزه دار باید قبل از اذان صبح غسل واجب خود را انجام دهد و اگر عمدا و با اختیار در انجام غسل کوتاهی کرد و اذان شد، روزه‌ی او باطل می‌شود و بايد قضای آن روز را بگيرد و کفاره‌ی آن را به جا آورد.

در موارد زیر روزه باطل و قضا و کفاره واجب است:

بقا بر جنابت تا اذان صبح.

بقا بر حیض یا نفاس برای زنی که قبل از اذان پاک شده است.

ترک غسل برای کسى که در شب ماه مبارک رمضان جنب شده و مى‏ داند که اگر بخوابد تا صبح بیدار نمى ‏شود، با این حال خوابید و قبل از اذان صبح بیدار نشد.

کسی که برای غسل و تیمم قبل از اذان وقت ندارد و خود را جنب کند.

در موارد زیر فقط قضای روزه واجب است:

ترک غسل برای کسى که در شب ماه رمضان جنب شده و با احتمال بیدار شدن پیش از اذان صبح، بخوابد و بیدار شود و دوباره بخوابد و تا اذان صبح بیدار نشود.

کسی که در ماه مبارک رمضان غسل جنابت را فراموش کند هر چند روزى را که یقین دارد جنب بوده بايد قضای آن روز را بگيرد.

در موارد زیر روزه صحیح است:

بعد از اذان محتلم شود.

بعد از اذان متوجه شود که قبل از اذان محتلم شده است.

محتلم عمداً غسل نکند تا وقت تنگ شود و قبل از اذان تیمم نماید.

گمان کند که به اندازه غسل وقت دارد و با همسر نزدیکی کند و بعد بفهمد وقت تنگ است و تیمم کند.

کسى که در شب ماه مبارک رمضان جنب شده، با احتمال بیدار شدن پیش از اذان صبح، بخوابد چنانچه قصد غسل داشته و خوابیده و تا اذان، خواب بماند.

کسى که در شب ماه مبارک رمضان براى غسل وقت ندارد ولى براى تیمم وقت دارد و خود را جنب کند (گرچه گنهکار است).

بقا بر جنابت تا اذان صبح در روزه‌ی واجب غیر رمضان و قضاى آن مانند روزه نذری.

زن قبل از اذان متوجه شود که از حیض یا نفاس پاک شده اما وقت غسل یا تیمم نداشته باشد.

زن بعد از اذان متوجه شود که قبل از اذان از حیض یا نفاس پاک شده است.

زن غسل حیض و نفاس را در ماه رمضان فراموش کند.

کسی که غسل مس میت بر گردن داشته باشد.

مسأله:

بقای بر جنابت در قضاى روزه‌ی رمضان عمدی و غیر عمدی، سبب بطلان روزه می‌شود.

کسی که محتلم شده است قبل از غسل باید ادرار کرده و استبرا نماید.

احکام روزه ماه رمضان: مبطلات روزه (3) رساندن غبار غلیظ به حلق

یکی از مبطلات روزه‌ی ماه رمضان: رساندن غبار غلیظ به حلق است. روزه دار باید از رساندن غبار غلیظ به حلق خوداری کند و اگر عمدا و با اختیار به حلق خود غبار رساند؛ روزه‌ی او باطل می‌شود و بايد قضای آن روز را بگيرد و کفاره‌ی آن را به جا آورد.

در رساندن غبار به حلق و فرقی بین موارد زیر نیست:

خوردن آن حلال باشد مثل آرد.

خوردن آن حرام باشد مثل خاک.

خود، غبار را به حلق برساند.

خوداری نکند و دیگری غبار را به حلق برساند.

احتیاط نکند و باد غبار را به حلق برساند.

دود سیگار، تنباکو و مانند آن ها و بخار غلیظی که در دهان به آب تبدیل شود روزه‏ را باطل مى‏ کند.

اگر روزه دار مواظبت نکند و غبار غلیظ به حلق او برسد، روزه‌ی او باطل می‌شود و بايد قضای آن روز را بگيرد و کفاره‌ی آن را به جا آورد.

در موارد زیر روزه صحیح است و چنانچه ممکن است باید غبار را از حلق بیرون آورد:

اگر یقین دارد که غبار به حلق نمى رسد ولی رسید.

مواظبت کند و بى‏ اختیار غبار به حلق او برسد.

دیگری بی اختیار غبار به حلق او برساند.

فراموش کند که روزه است و مواظبت نکند و غبار به حلق برسد.

استفاده از اسپری به نظر اکثر علما روزه را باطل نمی کند.

احکام روزه ماه رمضان: مبطلات روزه (4) فرو بردن سر در آب

یکی از مبطلات روزه‌ی ماه رمضان: فرو بردن سر در آب است. روزه دار باید از فرو بردن تمام سر در آب پرهیز نماید و اگر عمدا و با اختیار تمام سر را در آب فرو ببرد گرچه بدن یا موهای سر بیرون باشد، روزه‌ی او باطل می‌شود و بايد قضای آن روز را بگيرد و کفاره‌ی آن را به جا آورد.

مواردی که روزه باطل است:

عمدا و با اختیار تمام سر را در آب فرو ببرد.

زیر آب یادش بیاید که روزه است ولی فوراً سر را بیرون نیاورد.

روزه‌داری که به زور سر او را زیر آب کرده‌اند رهایش کنند و سر را بیرون نیاورد.

نجات غریق گرچه واجب است اما اگر سر در آب فرو برد.

اگر عادتاً با افتادن در آب سرش زیر آب می‌رود، با توجه به این مطلب خود را در آب بیندازد و سرش زیر آب برود.

در موارد زیر روزه صحیح است:

فرو بردن بدن یا مو به غیر سر در آب.

فرو بردن نصف سر در یک دفعه و نصف دیگر در دفعه دیگر.

فرو بردن سر در غیر آب و گلاب.

بی اختیار سر به زیر آب رود که باید به سرعت سر را از آب خارج کند.

بی اختیار در آب بیفتد که باید به سرعت سر را از آب خارج کند.

کسی به زور سر او را در آب فرو برد که باید به مجرد بر طرف شدن زور سر را از آب خارج کند.

فراموش کند که روزه است و سر را در آب فرو برد که باید به مجرد توجه سر را از آب خارج کند

شک کند که تمام سر زیر آب رفته یا خیر.

فراموش کند که روزه است و به نیت غسل سر را در آب فرو ببرد، روزه و غسل او صحیح است.

مسأله:

اگر بداند که روزه است و عمداً برای غسل سر را در آب فرو برد، هم غسل و هم روزه باطل است مگر آنکه در همان زیر آب توبه نماید و در حال خارج شدن از آب نیت غسل کند که در این صورت غسل او صحیح است.

اگر بداند که روزه است و عمداً برای غسل سر را در آب فرو برد، چنانچه روزه‌ی او، روزه‌ی واجبی باشد که مثل روزه کفاره وقت معینی ندارد، غسل صحیح و روزه باطل می‌باشد، ولی اگر واجب معین باشد، اگر به فرو بردن سر در آب، قصد غسل کند، روزه‌ی او باطل است، و بنا بر احتیاط واجب، غسل او هم باطل است.

احکام روزه ماه رمضان: مبطلات روزه (5) قی کردن

یکی از مبطلات روزه‌ی ماه مبارک رمضان: قى کردن (استفراق)است. روزه دار باید از قی کردن خوداری کند و اگر عمدا و با اختیار قى کرد، روزه‌ی او باطل می‌شود و بايد قضای آن روز را بگيرد و کفاره‌ی آن را به جا آورد.

روزه در موارد زیر باطل می‌شود

عمدا قى کند گر چه به واسطه‌ی مرض و مانند آن باشد.

بداند اگر باد گلو را خارج کند، چیزی از گلو خارج می‌شود با این حال آروغ بزند.

خوردن چیزی که می‌داند در روز سبب قی کردن می‌شود.

موارد زیر به روزه ضرر نمی زند:

روزه دار سهواً یا بى‏ اختیار قى کند.

یقین دارد که به واسطه آروغ زدن چیزى از گلو بیرون نمی‏آید، و آروغ زد و چیز بیرون آمد.

مسأله:

اگر روزه‌دار بتواند از قی کردن خودداری کند چنانچه برای او ضرر و مشقت نداشته باشد، باید خودداری نماید.

آن چه در فضای دهان می‌آید نباید پائین داد و باید از فضای دهان خارج کرد و اگر بی‌اختیار فرو رود، روزه‌ صحیح است و اگر با اختیار پائین دهد، روزه‌ی او باطل می‌شود و بايد قضای آن روز را بگيرد و کفاره‌ی آن را به جا آورد.

احکام روزه ماه رمضان: مبطلات روزه (6) نزدیکی

یکی از مبطلات روزه‌ی ماه رمضان: نزدیکی با همسر است. روزه دار باید از نزدیکی با همسر خوداری کند و اگر از روی عمد و اختیار با همسر نزدیکی کند به صورتی که سبب جنابت شود، روزه‌ی او باطل می‌شود و بايد قضای آن روز را بگيرد و کفاره‌ی آن را به جا آورد.

موارد زیر به روزه ضرر نمی زند:

شک کند که آیا نزدیکی تحقق پیدا کرده است یا خیر.

فراموش کرده که روزه است و با همسر خود نزدیکی نماید به شرط آن که به مجردی که متذکر شد از حالت نزدیکی خارج شود.

همسر به نزدیکی مجبور شود به طورى که از خود اختیارى نداشته باشد به شرط آن که به مجردی که اجبار مرتفع شد از حالت نزدیکی خارج شود.

مسأله:

اگر روزه ‏دار در ماه مبارک رمضان زن روزه‏ دار خود را به نزدیکی مجبور کند، کفاره‌ی روزه‌ی خود و زن را باید بپردازد.

و اگر زن در بین عمل راضی شود زن هم به طور مجزا باید یک کفاره بدهد (سه کفاره).

احکام روزه ماه رمضان: مبطلات روزه (7) اماله کردن  

یکی از مبطلات روزه‌ی ماه رمضان: اماله کردن است. روزه دار باید از اماله کردن خوداری کند و اگر عمدا و با اختیار اماله کرد، گرچه از روى ناچارى و درمان باشد، روزه‌ی او باطل می‌شود و بايد قضای آن روز را بگيرد و کفاره‌ی آن را به جا آورد.

مسأله:

روزه دار باید از استعمال شیاف های غیر درمانی خوداری کند.

استعمال شیاف‌های درمانی به روزه ضرر نمی‌زند.

احکام روزه ماه رمضان: مبطلات روزه (8) احتلام یا جنب کردن

یکی از مبطلات روزه‌ی ماه رمضان: آن است که شخص خود را محتلم نماید. روزه دار باید از جنب کردن خود و از کاری که بی اختیار محتلم شود، خودداری کند و اگر عمدا و با اختیار خود را جنب کرد، روزه‌ی او باطل می‌شود و بايد قضای آن روز را بگيرد و کفاره‌ی جمع بر او واجب می‌شود.

موارد زیر به روزه ضرر نمی زند:

بی‌اختیار منی از او خارج شود.

در خواب محتلم شود حتی اگر بداند که اگر بخوابد محتلم می‌شود.

در صورتی که عادت نداشته باشد که بعد از بازی و شوخی منی از او خارج شود اگر بازی و شوخی کرد و اتفاقاً منی بیرون آید.

مسأله:

اگر در حال انزال بیدار شود لازم نیست جلوگیرى نماید.

روزه‌داری که محتلم شده است می‌تواند قبل از غسل بول کند و استبراء نماید.

روزه‌داری که محتلم شده است اگر بداند با بول یا استبراء باقیمانده منی خارج می‌شود باید قبل از غسل بول کند و استبراء نماید.

محتلم اگر بداند با استبراء باقیمانده منی خارج می‌شود اگر غسل کرده است نمی‌تواند استبراء بکند.

احکام روزه ماه رمضان: مبطلات روزه (9) نسبت دروغ به خدا و پیامبر دادن

یکی از مبطلات روزه‌ی ماه رمضان: دروغ بستن به خدا و پیامبر است. روزه دار باید از دروغ بستن به خدا و پیامبر خودداری کند و اگر عمدا و با اختیار به خدا و پیامبر دروغ بست، روزه‌ی او باطل می‌شود و بايد قضای آن روز را بگيرد و کفاره‌ی جمع بر او واجب می‌شود.

موارد بطلان روزه ماه رمضان

در موارد زیر روزه باطل و قضا و کفاره‌ی جمع واجب می‌شود اگر چه فوراً بگوید دروغ گفتم و یا توبه کند:

روزه ‏دار عمداً نسبت دروغ به خدا، پیامبر و جانشینان پیامبر بدهد یا واقعیتی را از ایشان تکذیب کند.

دروغی را که دیگری ساخته عمدی به خدا، پیامبر و جانشینان پیامبر نسبت دهد.

از روزه‌دار بپرسند که آیا خدا، پیامبر و جانشینان پیامبر چنین مطلبی فرموده‌اند و او جایی که در جواب باید بگوید نه عمداً بگوید بلی.

از روزه‌دار بپرسند که آیا خدا، پیامبر و جانشینان پیامبر چنین مطلبی فرموده‌اند و او جایی که باید بگوید بلی عمداً بگوید نه.

از قول خدا، پیامبر و جانشینان پیامبر حرف راستی را بگوید بعد بگوید دروغ گفتم.

در شب دروغی را به خدا، پیامبر و جانشینان پیامبر نسبت دهد و در روز که روزه است بگوید آنچه دیشب گفتم راست است.

در نوع نسبت فرقی بین موارد زیر نیست:

گفتن

نوشتن

اشاره

کنایه

پاسخ

تأیید دروغ

تکذیب راست

و مانند آن

در بطلان روزه فرقی بین موارد زیر نیست:

نسبت دروغ به گفتار ایشان باشد.

نسبت دروغ به افعال ایشان باشد.

نسبت دروغ به تقریر ایشان باشد.

موارد زیر در حکم خدا و پیامبر هستند:

ائمه معصومین عَلَیهِم‌السَّلامُ.

حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها  به احتیاط واجب.

سایر پیامبران و جانشینان آنان به احتیاط واجب.

موارد زیر به روزه ضرر نمی زند:

مطلبی را با اعتقاد به این که راست است بگوید و بعد معلوم شود دروغ است.

مطلبی را با اعتقاد به این که دروغ است بگوید و بعد معلوم شود راست بوده است.

خبرى که نمى‏داند راست ‏یا دروغ است را به نقل یا با منبع بگوید.

دروغی را که دیگری ساخته از قول او نقل کند.

احکام روزه ماه رمضان: شرائط بطلان روزه

شرائط بطلان روزه ماه رمضان عمد و اختیار است. توضیح: اگر روزه‌دار از روی عمد و اختیار مبطلی را انجام دهد، مثلاً می‌داند روزه است، به اختیار آب بنوشد؛ روزه‌ی او باطل می‌شود و بايد قضای آن روز را بگيرد و کفاره‌ی آن را به جا آورد. اما اگر از روی سهو و اجبار مبطلی را انجام دهد، مثلاً یادش نبود که روزه است و آب بنوشد یا به زور در گلوى او آب بریزند؛ روزه‌ی او باطل نمى‏شود.

اما اگر کسی از روی ندانستن حکم شرعی در ماه مبارک رمضان، مبطلی را انجام دهد؛ روزه‌اش باطل می‌شود. مثلاً اگر روزه‏دار با آن که می‏داند روزه است آب بخورد، اما نداند خوردن آب روزه را باطل می‌کند؛ روزه‌ی او باطل می‌شود و بايد قضای آن روز را بگيرد و کفاره‌ی آن را به جا آورد.

بنابر این در حکم بطلانِ روزه، علم شرط نیست، پس اگر جاهل به مسئله از روی عمد و اختیار مبطلی را انجام داد، روزه او باطل می‌شود، چه بداند این عمل روزه را باطل می‌کند و چه نداند.

و در حکم بطلانِ روزه و قضای روزه، بین جاهل قاصر و جاهل مقصر فرقی نیست، اما در کفاره بین قاصر و مقصر فرق است، جاهل قاصر کفاره ندارد اما جاهل مقصر باید کفاره‌ی روزه را بگیرد.

جاهل قاصر کسی است که در یادگیری کوتاهی نکرده است، به این معنا که نمى‏توانسته مسأله را یاد بگیرد یا اصلا ملتفت مسأله نبوده یا یقین داشته كه فلان چیز روزه را باطل نمى‏كند.

جاهل مقصر کسی است می‌توانسته مسئله را یاد بگیرد اما در یادگیری کوتاهی کرده است.

احکام روزه قضا:

اگر از چند ماه رمضان روزه قضا دارد، در صورتی که وقت کافی دارد قضاى هر کدام را که اول بگیرد مانعى ندارد.

اگر قضای روزه چند ماه رمضان بر او واجب باشد و در نیت معین نکند، قضای سال اول حساب می‌شود.

اگر از چند ماه رمضان روزه قضا دارد، و وقت قضاى ماه مبارک رمضان آخر تنگ باشد، باید اول، قضاى ماه مبارک رمضان آخر را بگیرد.

کسى که قضاى روزه ماه رمضان را گرفته، اگر وقت قضاى روزه او تنگ نباشد، مى‏تواند پیش از ظهر روزه خود را باطل نماید.

بعد از مرگ پدر، پسر بزرگتر باید قضاى نماز و روزه ماه رمضان یا واجب دیگر پدر را بجا آورد.

احکام روزه ماه رمضان: موارد قضا و کفاره

مواردی که فقط قضای روزه واجب می‌شود:

1. نیت روزه ماه رمضان نکند، یا در انجام روزه ریا کند، یا قصد کند که روزه نباشد؛
2. در حال مزمزه در غیر وضو بی‌اختیار آب فرو دهد؛
3. به عمد غی کند؛
4. جنب دو بار بیدار شود و بار سوم غسل نکرده بخوابد و بعد از اذان بیدار شود؛
5. غسل جنابت را فراموش کند و یک یا چند روز بدون غسل روزه بگیرد؛
6. بدون اینکه تحقیق کند صبح شده یا نه، کاری که روزه را باطل می کند انجام دهد، بعد معلوم شود صبح بوده است؛
7. کسی بگوید صبح نشده و کاری که روزه را باطل می کند انجام دهد در حالی که صبح شده بوده است؛
8. کسی بگوید صبح شده است اما او یقین نکند یا فکر کند شوخی می کند و غذا بخورد و بعد مشخص بشود که صبح شده بوده است؛
9. به گفته عادلی افطار کند، بعد معلوم شود مغرب نبوده است؛
10. در هوای صاف یقین کند که مغرب شده است و افطار کند و بعد معلوم شود مغرب نبوده است.

مسأله:

اگر بعد از تحقیق یقین کند که صبح نشده و غذا بخورد در حالی که صبح بوده قضا ندارد.

اگر کسی شک کند که مغرب شده نمی‌توان افطار کند.

مواردی که قضا و کفاره واجب می‌شود:

1. خوردن و آشامیدن؛
2. رساندن غبار غلیظ به حلق؛
3. باقی ماندن بر جنابت، حیض و نفاس تا اذان صبح؛
4. نزدیکی با همسر؛
5. فرو بردن سرد آب؛
6. اماله کردن؛
7. کسی که می‌تواند وقت را تشخیص دهد ولی به گفته کسی قبل از مغرب افطار کند.

مواردی که کفاره جمع بر روزه دار واجب می‌شود

1. نزدیکی با غیر همسر معاذالله؛
2. خود را محتلم کردن معاذالله؛
3. دروغ بستن به خدا، پیامبر، ائمه معصومین عَلَیهِم‌السَّلامُ معاذالله؛
4. افطار به چیز حرام مانند نزدیکی با همسر در حال حیض یا شرب خمر معاذالله؛
5. فرو بردن آنچه از معده به دهان آمده و در آن خون باشد؛
6. فرو بردن آنچه از معده به دهان آمده و از شکل غذا خارج شده است.

احکام روزه ماه رمضان: انواع، احکام و مصارف کفاره

کفاره روزه چهار نوع است:

1. کفاره معذور: مریضی که از روزه گرفتن معذور است: برای هر روز: اطعام یک فقیر یا یک مد طعام؛
2. کفاره تاخیر: کسی که روزه قضای سال گذشته را نگرفته است: برای هر روز: اطعام یک فقیر یا یک مد طعام؛
3. کفاره ‌‌باطل‌‌‌‌‌‌‌ ‌کردن روزه‌ قضا بعد از ظهر: سه روز روزه یا اطعام ده نفر فقیر؛
4. کفاره ترک روزه یا بطلان روزه: شصت روز روزه یا اطعام شصت فقیر؛
5. کفاره جمع: شصت روز روزه و اطعام شصت نفر فقیر؛
6. کفاره ترک روزه یا بطلان روزه نذری: شصت روز روزه یا اطعام شصت فقیر؛
7. کفاره حنث عهد و قسم سه روز روزه پی در پی یا اطعام ده فقیر.

احکام کفاره روزه ماه رمضان

1. کسى که مى‏خواهد دو ماه کفاره روزه ماه رمضان را بگیرد، باید 31 روز آن را پى در پى بگیرد، و اگر بقیه آن پى‌درپى نباشد، اشکال ندارد؛
2. کسى که مى‏خواهد دو ماه کفاره روزه رمضان را بگیرد، نباید موقعى شروع کند که در بین 31 روز، روزى باشد که مانند عید قربان روزه آن حرام است؛
3. کسى که باید پى‌درپى روزه بگیرد، اگر در بین آن بدون عذر یک روز روزه نگیرد، یا وقتى شروع کند که در بین آن به روزى برسد که روزه آن واجب است، مثلا به روزى برسد که نذر کرده آن روز را روزه بگیرد، باید روزه‏ها را از سر بگیرد؛
4. اگر در بین روزهایى که باید پى‌درپى روزه بگیرد، عذرى مثل حیض یا نفاس یا سفرى که در رفتن آن مجبور است، براى او پیش آید، بعد از برطرف شدن عذر بقیه آن را باید بگیرد؛
5. اگر روزه‏دار در یک روز ماه رمضان چند مرتبه روزه خود را باطل کند، یک کفاره بر او واجب مى‏شود؛
6. اگر عمدا روزه خود را باطل کند، و بعد عذرى مانند حیض یا نفاس یا مرض براى او پیدا شود، کفاره بر او واجب نیست؛
7. کسی که عمداً روزه خود را باطل کرده، اگر پیش از ظهر برای فرار از کفاره سفر نماید، کفاره از او ساقط نمی‌شود اما اگر قبل از ظهر مسافرتی برای او پیش آمد کند، بنا بر احتیاط کفاره بر او واجب است.

مصارف کفاره روزه ماه رمضان

اطعام هر نفر فقیر یک مد طعام است. هر مد طعام معادل ده سیر و برابر 75 گرم که برابر پنجاه آرد یا یک کیلو نان و یا یک پرس غذا است.

برای سیر کردن فقیر باید یک پرس غذا تهیه کرد یا به هر فقیر، یک مد که تقریبا ده سیر است، طعام یعنى گندم یا جو و مانند این‌ها داد.

کفاره یک روز که اطعام شصت نفر فقیر است را به یک فقیر نمی‌شود داد بلکه به هر نفر یک مد پرداخت می‌شود البته می‌توان کفاره روزهای دیکر را به آن یک نفر داد.

در کفاره روزه باید نان تهیه شود و مصرف گردد.

در بجا آوردن کفاره نباید کوتاهى کرد، ولى انجامش فوری نیست.

اگر کفاره را چند سال بجا نیاورد، چیزى بر آن اضافه نمى‏شود.

کسی که کفاره بر عهده اوست اما از اطعام دادن عاجز است باید استغفار نماید و بنابر احتیاط واجب هر وقت بتواند، کفاره را بپردازد.

كسانى که روزه ماه رمضان برای آنان واجب نیست

1. کسى که به واسطه پیرى نمى‌‏تواند روزه بگیرد؛
2. کسى که به واسطه پیرى روزه براى او مشقت دارد باید براى هر روز یک مد به فقیر بدهد؛
3. کسى که به واسطه پیرى روزه نگرفته، اگر بعد از ماه رمضان بتواند روزه بگیرد، بنابر احتیاط واجب باید قضاى روزهایى را که نگرفته بجا آورد؛
4. کسى که بیماری دارد که زیاد تشنه مى‏شود و نمى‏تواند تشنگى را تحمل کند؛
5. کسى که بیماری دارد که زیاد تشنه مى‏شود و روزه براى او مشقت دارد، باید براى هر روز یک مد به فقیر بدهد؛
6. کسى که بیماری دارد که زیاد تشنه مى ‏شود احتیاط واجب آن است که بیشتر از مقدارى که ناچار است آب نیاشامد، و چنانچه بعد بتواند روزه بگیرد، بنابر احتیاط واجب باید روزه‏ هایى را که نگرفته قضا نماید؛
7. زنى که وضع حمل او نزدیک است و روزه براى حملش ضرر دارد، باید براى هر روز یک مد طعام به فقیر بدهد و بعد از ماه مبارک رمضان، روزه‌هایى را که نگرفته قضا نماید؛
8. زنى که وضع حمل او نزدیک است و روزه براى خودش ضرر دارد، بنابر احتیاط واجب باید براى هر روز یک مد طعام به فقیر بدهد، بعد از ماه مبارک رمضان، روزه‌هایى را که نگرفته قضا نماید؛
9. زنى که بچه شیر مى‏ دهد و شیر او کم است و روزه براى بچه‏اى که شیر مى‌دهد ضرر دارد، چه مادر بچه و چه دایه بچه یا کسی که بدون اجرت به بچه شیر می‌دهد، باید براى هر روز یک مد طعام به فقیر بدهد و بعد از ماه مبارک رمضان، روزه‌هایى را که نگرفته باید قضا نماید؛
10. زنى که بچه شیر مى‌دهد و شیر او کم است و روزه براى خودش ضرر دارد، چه مادر بچه و چه دایه بچه یا کسی که بدون اجرت به بچه شیر می‌دهد، بنابر احتیاط واجب باید براى هر روز یک مد طعام به فقیر بدهد و بعد از ماه مبارک رمضان، روزه‏هایى را که نگرفته باید قضا نماید؛
11. زنى که بچه شیر مى‏دهد و شیر او کم است اگر کسی را پیدا کند که بی‌اجرت یا با اجرت بچه را شیر دهد، احتیاط واجب آن است که بچه را به او بدهد و روزه بگیرد.

احکام روزه ماه رمضان: مستحبات و مکروهات

مستحبات روزه ماه رمضان

1. مسواک زدن
2. استعمال عطر
3. تلاوت قرآن کریم
4. افطاری به روزه‌داران
5. صلوات بر پیامبر
6. پرداخت صدقه
7. حسن خلق
8. توجه به خویشاوندان
9. دعا هنگام نماز
10. سجده‌های طولانی
11. توجه بیش از قبل به نماز
12. انجام فرائض در وقت فضیلت
13. اقامه نماز مغرب قبل از افطار كردن
14. خواندن نمازهای مستحبی
15. دوری از گناهان
16. طلب استغفار

مکروه‌هات روزه ماه رمضان

1. انجام هر کاری که باعث ضعف شود مانند حمام رفتن؛
2. کشیدن دندان و هر کاری که به واسطه آن از دهان خون بیاید؛
3. مسواک کردن به چوب تر؛
4. دوا به چشم ریختن و سرمه کشیدن در صورتی که مزه یا بوی آن بحلق نرسد؛
5. انفیه کشیدن در صورتی که بحلق نرسد؛
6. بو کردن گیاهان معطر؛
7. تر کردن لباس بدن؛
8. مسافرت برای فرار از روزه؛
9. استعمال شیاف داروئی؛
10. مزمزه زیاد؛
11. هر کاری که موجب تحریک شهوت شود؛
12. زیاده روی در خوردن غذا؛
13. نزدیکی برای کسی که روزه نیست.

مستحبات برای کسانی که روزه نیستند

براى شش نفر مستحب است در ماه رمضان اگر چه روزه نیستند از کارهایی که روزه را باطل می‌کند خودارى نمایند:

1. مسافرى که در سفر، کارى که روزه را باطل مى ‏کند انجام داده و پیش از ظهر به وطنش برسد؛
2. مسافرى که بعد از ظهر به وطنش برسد؛
3. مریضى که پیش از ظهر خوب شود و کارى که روزه را باطل مى‏ کند انجام داده باشد؛
4. مریضى که بعد از ظهر خوب شود؛
5. زنى که در بین روز از خون حیض یا نفاس پاک شود؛
6. کافرى که در روز ماه مبارک رمضان مسلمان شود.

روزه ‏هاى واجب، حرام، مستحب و مکروه

روزه‏ هاى واجب

1. روزه ماه رمضان
2. روزه قضای ماه رمضان
3. روزه کفاره ماه رمضان
4. روزه روز سوم اعتکاف
5. روزه بجای قربانی در حج تمتع
6. روزه کفاره قتل
7. روزه واجب پدر بر پسر بزرکتر
8. روزه‌های که به واسط نذر یا قسم واجب می‌شود.

روزه‏هاى مستحب

روزه تمام روزهاى سال غیر از روزه‏هاى حرام و مکروه، مستحب است و براى بعضى از روزها بیشتر سفارش شده است، از آن جمله:

1. پنجشنبه اول و پنجشنبه آخر هر ماه؛
2. چهارشنبه اولى که بعد از روز دهم ماه باشد؛
3. سیزدهم و چهاردهم و پانزدهم هر ماه؛
4. روز اول و سوم محرم؛
5. میلاد مسعود پیغمبر اکرم صلى الله علیه و آله و سلم، ١٧ ربیع الاول؛
6. روز مبعث‏حضرت رسول اکرم صلى الله علیه و آله و سلم، ٢٧ رجب؛
7. تمام ماه رجب و شعبان؛
8. روز بیست و پنجم و بیست و نهم ذى‏قعده؛
9. روز اول تا روز نهم ذى‏حجه؛
10. روز عرفه، به شرط این که برای دعاى روز عرفه ضعف او را نگیرد؛
11. عید سعید غدیر؛
12. روز عید نوروز؛

روزه‏ هاى حرام

1. روزه در روز عید فطر؛
2. روزه در روز عید قربان؛
3. روزه مسافر
4. روزه مریضی که روزه برای او احتمال ضرری عقلائی دارد (احتمال ضرر در نظر مردم کافی)؛
5. روزه روزى که مردد بین آخر شعبان و اول ماه مبارک رمضان است به نیت ماه مبارک رمضان روزه بگیرد؛
6. روزه مستحبى برای زنی که شوهرش او را از گرفتن روزه مستحبی منع کرده است؛
7. روزه مستحبى برای زنی که حق شوهرش با روزه مستحبی از بین برود؛
8. روزه مستحبى برای اولادی که پدر یا مادر یا جد، او را از گرفتن روزه مستحبی منع نماید؛
9. روزه مستحبى برای اولاد اگر اسباب اذیت پدر یا مادر یا جد شود؛
10. غیر از روزه‏ هایى که گفته شد، روزه‏ هاى حرام دیگرى هم هست که در کتاب هاى مفصل گفته شده است.

روزه‏هاى مکروه

1. روزه روز عاشورا؛
2. روزه روزى که انسان شک دارد که روز عرفه است‏ یا عید قربان؛
3. روزه روز عرفه برای کسی که بواسطه ضعف روزه، نتواند دعاهاى روز عرفه را بخواند.

راه ثابت شدن اول ماه شوال

اول ماه به پنج چیز ثابت می شود:

1. خود انسان ماه را ببیند؛
2. عده‏اى که از گفته آنان یقین پیدا مى‏شود، بگویند ماه را دیده‏ایم و همچنین هر چیزى که به واسطه آن یقین پیدا شود؛
3. دو مرد عادل دیدن ماه را شهادت دهند به شرطی که در توصیف ماه به یک شکل توصیف کنند؛
4. سى روز از اول ماه شعبان بگذرد؛
5. حاکم شرع حکم کند که اول ماه است.

مسأله:

اگر حاکم شرع حکم کند که اول ماه است، کسى هم که از او تقلید نمى‏کند، باید به حکم او عمل نماید.

بیان خبر حکم حاکم به دیدن ماه یا حکایت دیدن ماه توسط دو نفر عادل، باید یقین آور باشد.

اول ماه با پیشگویى ثابت نمى‏شود.

بلند بودن ماه یا دیر غروب کردن آن، دلیل نمى‏شود که شب پیش، شب اول ماه بوده است.

اگر اول ماه رمضان براى کسى ثابت نشود و روزه نگیرد، چنانچه بعد ثابت شود که شب اول ماه بوده است، بايد قضای آن روز را بگيرد.

اگر در شهرى اول ماه ثابت ‏شود، براى مردم شهر دیگر فایده ندارد، مگر آن دو شهر با هم نزدیک باشند، یا انسان بداند که افق آنها یکى است.

روزى را که انسان نمى‏داند آخر ماه مبارک رمضان است ‏یا اول شوال، باید روزه بگیرد، و هر وقت ثابت شد که اول شوال است، باید افطار کند.

زکات فطره‌

کسی که موقع غروبِ شب عید فطر بالغ و عاقل و هشیار است و فقیر و بنده کس دیگر نیست، باید برای خودش و کسانی که نان خور او هستند، هر نفری یک صاع که تقریباً سه کیلو است گندم یا جو یا خرما یا کشمش یا برنج یا ذرت و مانند این‌ها را برای خدا به مستحق پرداخت نماید.

شرط وجوب زکات فطره

1. بالغ
2. عاقل
3. آزاد
4. هشیار
5. دارا و توانمند

شمول زکات فطره

1. خود
2. نان‌خور

دامنه نان‌خور برای پرداخت زکات فطره

1. زن یا مرد
2. ‌کوچک یا بزرگ
3. مسلمان یا کافر
4. میهمان یا تحت تکفل
5. در محل اقامت یا در شهر دیگر
6. با رضایت یا بدون رضایت نان خور شده باشد.

جنس زکات فطره

جنس زکات فطره باید قوت غالب باشد، یعنی آن چه بیشتر مصرف می‌کند مانند گندم، برنج، جو، خرما، کشمش و ذرت.

خود جنس زکات فطره به صورت سالم و بی‌عیب پرداخت شود یا قیمت آن.

اندازه زکات فطره

یک صاع، تقریباً سه کیلو.

زمان وجوب زکات فطره

غروب آفتاب روز آخر ماه مبارک رمضان.

زمان پرداخت زکات فطره

احتیاط واجب زمان پرداخت زکات فطره تا قبل از نماز عید است.

تا قبل از نماز ظهر اگر موفق به نماز عید نشود.

بعد از نماز عید یا بعد از نماز ظهر فوری و بدون نیت ادا و قضا، باید پرداخت نماید.

مکان پرداخت زکات فطره

محل پرداخت زکات فطره، محل سکونت پرداخت کننده است و اگر در محل سکونت، مستحق نباشد، در محل‌های مجاور باید پرداخت شود.

مصرف زکات فطره

فقرا، مساکین و ایتام شیعه خویشاوند

سپس همسایه

سپس اهل علم

سپس مصارف زکات

شرط قبول زکات فطره

زکات فطره باید از مال حلال باشد

به عنوان زکات پرداخت شود

مثل دیگر عبادات برای خدا انجام شود

محدودیت زکات فطره

زکات فطره از یک جنس باشد

غیر سید به سید نمی‌تواند زکات فطره بدهد

کسی که زکات فطره را در معصیت مصرف می‌کند نباید به او زکات فطره داد

کسی که آشکارا معصیت کبیره می‌کند احتیاط واجب نباید به او زکات فطره داد

احکام زکات فطره

کسی که مخارج سال خود و عیالش را ندارد زکات فطره بر او واجب نیست.

زکات فطره مهمانی که پیش از غروب شب عید فطر بدون رضایت صاحبخانه وارد می‌شود و مدتی نزد او می‌ماند واجب است.

فطره مهمانی که بعد از غروب شب عید فطر وارد می‌شود، بر صاحبخانه واجب نیست، اگر چه پیش از غروب او را دعوت کرده باشد و در خانه او هم افطار کند.

اگر کسی که فطره او بر دیگری واجب است خودش فطره را بدهد، از کسی که فطره بر او واجب شده ساقط نمی‌شود.

مستحبّ است در دادن زکات فطره، خویشان فقیر خود را بر دیگران مقدم دارد و بعد همسایگان فقیر را بعد اهل علم فقیر را، ولی اگر دیگران از جهتی برتری داشته باشند، مستحبّ است آنها را مقدم بدارد.

پرداخت زکات فطره قبل از غروب شب عید قبول نیست ولی اگر پیش از ماه مبارک رمضان یا در ماه مبارک رمضان به فقیر قرض بدهد و بعد از آن که زکات فطره بر او واجب شد، طلب خود را بابت زکات فطره حساب کند مانعی ندارد.

نماز عید فطر

نماز عید فطر در زمان حضور امام علیه السلام واجب است و باید به جماعت خوانده شود و در زمان غیبت امام مستحب است و احتیاط واجب آن است که آن را به جماعت نخوانند، ولی به قصد رجاء مانع ندارد و چنانچه ولیّ فقیه یا مأذون از طرف او اقامه جماعت نماید اشکال ندارد.

وقت نماز عید فطر

وقت نماز عید فطر از اول آفتاب روز عید تا ظهر است.

کیفیت نماز عید فطر

نماز عید فطر دو رکعت است که در رکعت اول بعد از خواندن حمد و سوره، باید پنج تکبیر بگوید، و بعد از هر تکبیر یک قنوت بخواند و بعد از قنوت پنجم تکبیر دیگری بگوید و به رکوع رود و دو سجده به جا آورد و برخیزد و در رکعت دوم چهار تکبیر بگوید و بعد از هر تکبیر قنوت بخواند و تکبیر پنجم را بگوید و به رکوع رود و بعد از رکوع دو سجده کند و تشهد بخواند و نماز را سلام دهد.

نماز نماز عید فطر اذان و اقامه ندارد و فقط سه بار الصلاة گفته شود.

اگر نماز عید فطر به جماعت خوانده شود بعد از اقامه دو خطبه به قصد رجاء خوانده شود.

نماز عید فطر قضا ندارد

سوره نماز عید فطر

نماز عید فطر سوره مخصوصی ندارد ولی بهتر است که در رکعت اول آن سوره شمس و در رکعت دوم سوره غاشیه را بخوانند یا در رکعت اول سوره سبح اسم و در رکعت دوم سوره شمس را بخوانند.

دعای قنوت نماز عید فطر

در قنوت نماز عید فطر هر دعا و ذکری بخوانند کافی است ولی بهتر است این دعا را به قصد امید ثواب بخوانند:

الَلّهُمَّ أَهْلَ الْکبْرِیاءِ وَ الْعَظَمَةِ وَ أَهْلَ الْجُودِ وَ الْجَبَروتِ وَ أَهْلَ الْعَفْوِ وَ الرَّحْمَةِ وَ أَهْلَ التَّقْوی وَ الْمَغْفِرَةِ أَسْأَلُک بِحَقِّ هذَا الْیَوْمِ الَّذِی جَعَلْتَهُ لِلْمُسْلِمینَ عیداً وَ لِمُحَمَّدٍ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ ذُخْراً وَ شَرَفاً وَ کرامَةً وَ مَزیداً انْ تُصَلِّیَ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ انْ تُدْخِلَنی فی کلِّ خَیْرٍ ادْخَلْتَ فیهِ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ وَ انْ تُخْرِجَنِی مِنْ کلِّ سُوءٍ اخْرَجْتَ مِنْهُ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ صَلَواتُک عَلَیْهِ وَ عَلَیْهِمْ اللَّهُمَّ إِنّی أَسْأَلُک خَیْرَ مَا سَأَلَک بِهِ عِبادُک الصَّالِحُونَ وَ اعُوذ بِک مِمَّا اسْتَعاذَ مِنْهُ عِبادُک الْمُخْلَصُونَ.

مستحبات نماز عید فطر

غسل قبل از نماز عید فطر

خواندن نماز عید فطر بعد از بلند شدن آفتاب

خواندن نماز عید فطر بعد از افطار به خرما

خواندن نماز عید فطر بعد از پرداخت زکات فطره

بلند خواندن نماز عید فطر

خواندن دعای مأثور آمده در کتب دعا، پیش از نماز و بعد از آن به امید ثواب

بلند کردن دست در حال گفتن تکبیرها

گفتن تکبیرات بعد از نماز مغرب و عشای شب عید فطر و بعد از نماز صبح و ظهر و عصر روز عید و نیز بعد از نماز عید فطر

اللَّهُ أَکبَرُ اللّهُ أَکبَرُ لا الهَ إِلَّا اللَّهُ وَ اللَّهُ أَکبَرُ اللَّهُ أَکبَرُ وَ لِلَّهِ الْحَمْدُ اللَّهُ أَکبَرُ عَلی ما هَدانا.

احکام نماز عید فطر

کراهت دارد نماز عید را زیر سقف بخواند.

اگر شک کند در تکبیرهای نماز و قنوت‌های آن، بنا بر اقل بگذارد.

برای مطالعه دیگر مطالب احکام روزه ماه رمضان اینجا کلیک نمایید